“Нарны гүүр” хамгийн сайн чанарын ган төмрөөр хийгдсэн

Япон улсын хөгжлийн албан ёсны тусламжийг танилцуулах хэвлэлийн аялал өчигдөр боллоо. Уг арга хэмжээгээр Японы Засгийн газраас Монгол Улсад хэрэг­жүүл­сэн болон хэрэгжүүлж буй төслүү­дээ танилцуулсан юм. Улаан­баа­тар хотын авто замыг сайжруулах зорилгоор 2000-2003 онд хэрэг­жүүл­сэн төслийн талаар гүйцэт­гэлийн ажлыг нь хариуцаж байсан Жайкагийн мэргэжилтэн Марүока Японы компаниудын гүй­цэт­гэсэн ажлын чанар болон давуу талын тухай энэ үеэр ярилаа. Тэрээр “Бид­нийг 8.6 км Нарны замыг та­ви­хаар судалгаа хийж байсан 1998 онд Улаан­баатар хотод 36 мянга орчим тээврийн хэрэгсэл байсан. Өнөө­дөр бараг 140 мянган тээв­рийн хэрэгсэл байна. Автомашин ихсэхэд замын эвдрэл ч ихэснэ. Тий­мээс үүнийг урьдчилан тоо­цоолж аль болох Монголын нөх­цөлд тохирсон зам барихыг хичээ­сэн. Тухайн үед хүлээлгэж өгөх хуга­цаан­даа амжуулахын тулд есдү­гээр сард яарч хийсэн хучилтанд маань алдаа гарч аравдугаар сард ховхорч байлаа. Тэгэхэд бид дахин хийж байсан. Зам чанартай байх ёстой” гэв. Мөн тухайн үед япон­чууд Гэсэр сүмийн болон Зүүн, Баруун дөрвөн замын уулзварыг шинэчлэн засварлажээ. Шинэч­л­э­хээс өмнө ялангуяа Гэсэр сүмийн уулзвар дээр осол их гардаг байсан нь арилсан байна. Энэ ажлаас нь манай нийслэлийн удирдлагууд ч үлгэр авч уулзваруудаа шинэчил­сэн гэнэ.

Тус ярилцлагын дараа Японы Засгийн газрын буцалтгүй тус­лам­жаар баригдаж буй Тээврийн тов­чооны тушаах төмөр зам болон авто замын дээгүүр барьж буй гүүрэн дээр очлоо. Түүнийг “Нарны гүүр” гэж нэрлэжээ. Гүүрний хоёр талын явган замын төгсгөл дээр жижиг багана босгож зүүн талынх дээр нь японоор, баруун талынх дээр нь монголоор “Нарны гүүр” гэж бичсэн байв. Энэхүү гүүрийг барих явцдаа төмөр зам болон ойрол­цоох авто замуудад ямар нэгэн хүндрэл гаргаагүй гэнэ. Мөн гүүр­ний урд хойд төгсгөлийн эргэлтийн хэсгийг барзайлгасан тусгай дав­хар­гаар хучсан бөгөөд энэ нь хурд сааруулахын зэрэгцээ шарвахаас сэргийлдэг аж. Ажилчид нь ус зайлуулагч, гэрэлтүүлэг гээд бүг­дийг нь шийдсэн гэлцэж байв. Гүүрэн гарц нь урд ба хойд талын дөхөх хэсгүүдийн хамт нийт 895 метр аж. Тодруулбал гүүр 262 метр, дөхөх зам нь 633 метр юм байна. Энэ гүүр ашиглалтанд орсноор Энхтайван, Гурвалжингийн гүүрийн ачааллыг багасгаж, Улаанбаатар хотын авто замын хөдөлгөөний түгжрэл бууруулах, замын хөдөл­гөө­ний жигд байдлыг хангахад тодорхой дэвшилтэй. Мөн Баруун дөрвөн замаас урагш Цагаан хаал­га хүртэлх 4.7 км зам 1.8 км болон богиносч, хотын баруун хэсгээс Нисэх хүртэл чөлөөтэй зорчих боломжтой болох юм байна. Одоо­гийн байдлаар тус гүүрний ган хийцтэй дам нуруу, тулгуурын угсралтын ажил нь дуусчээ. Гэрэл­түүлэг, чимэглэл болон хоёр та­лаар нь зүлэг, мод тарих зэрэг орчны тохижилтыг нь хийгээд ашиглалтад өгөх аж.

“Нарны гүүр” төслийн удир­дагч Б.Мандатаас зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Нарны гүүр хэзээ ашиглал­тад орох вэ?

-Монгол, Япон хоёр улсын хооронд байгуулсан гэрээгээр арваннэгдүгээр сарын 30-нд ашиг­лал­тад орох ёстой. Өнөөдөр Улаанбаатар хотын гол, гол за­муудыг хааж засварын ажил хийж байгаа болохоор түгжрэл ихтэй байна.  Тиймээс бид япон инженер ажилчидтайгаа ярилцаад аль болох хугацаанаас нь өмнө гүүрийг ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байгаа.

-Гүүрний технологийн талаар ярихгүй юу?

-Ер нь бол энэ гүүр Монголд анх удаа баригдаж буй ган хийцийн металл гүүр юм. Энэ гүүрийг барих технологи болон ашиглагдсан техникүүд нь Япондоо хамгийн сүүлийн үеийнхэд тооцогдож бай­гаа. Технологи болон техникийг иж бүрэн ашигласнаараа энэ гүүрний ажил онцлог боллоо. Гүүрний дам нуруу нь гэхэд л сүүлийн үеийн хамгийн сайн чанарын ган төм­рөөр хийгдсэн. Түүн дээр нь 24 см зузаан бетон мөн 10 см зузаан асфалт давхарласан.

-Ашиглалтын баталгаат хуга­цаа нь хэр урт вэ?

-Гүүрийг ашиглалтад хүлээж авсны дараа засварын ажлыг цаг тухайд нь хийгээд явбал 20 жил ямар нэгэн их засвар хийгдэхгүй. Цаашдаа ашиглалтын баталгаат хугацаа нь 100 жил юм.

-”Нарны гүүр”-ний төсөлд аль хэр хөрөнгө зарцуулагдав?

-Энэ гүүр нь өөрөө Япон улсын Засгийн газрын тусламжаар баригдаж байгааг онцлох хэрэгтэй байх. Ер нь 3.7 тэрбум иен буюу Монголоор 50 тэрбум төгрөгөөр баригдсан гүүр юм. Дээр нь нэмж хэлэхэд энэ гүүрийг барихад Мон­голын талаас талбайг нь чөлөөлж өгөх, гүүр болон зам байгуулах талбайд орсон инженерийн бай­гуу­ламжуудыг, шилжүүлэх, ши­нэчлэх гэх мэт олон төсөл хэрэгж­сэн. Үүнд хоёр тэрбум орчим төгрөг зарцуулагдсан.

Мөн энэ үеэр сэтгүүлчид Жайка­гийн мэр­гэжилтэн Марүо­кагаас сонирхсон асуултдаа хариулт авсан юм.

-Япончуудын хийсэн зам, гүүр чанартай байдгийн учир нь юу вэ?

-Нарны замд Тээвэрчдийн гу­дамж­ны замын өргөтгөл шинэч­лэ­лийн ажлын шаардлагатай болон цаашид замын засвар, арчлалт, гүйцэтгэх тоног төхөөрөмж нийлүү­лэхэд шаардлагатай санхүүжилт мөн олгогдсон нь их чухал. Энэхүү олон талт төслийн хэлбэрээр хэ­рэгж­­сэн нэгдсэн арга хэмжээ нь замын засвар, арчлалтын чанарыг хангахад ихээхэн хувь нэмэр үзүүл­сэн. Тухайлбал, нийлүүлэгдсэн тоног төхөөрөмжид ашиглах түүхий эд материал нь стандартын шаард­­лага хангаж буй эсэхийг шалгах материалын шинжилгээ, асфальт хучилтны зуурмагийн орц­ны шинжилгээ, туршилтын хучилт хийсэн. Мөн асфальт завод ний­лүү­лэн автоматаар хэмжсэний дагуу тогтсон чанар бүхий асфальт, зуурмаг үйлдвэрлэсэн. Тэгээд га­зар дээр нь зуурмаг тараах, нягт­руулах, тэгшлэх ажлыг хийснээр ажлын явцыг хялбаршуулж чадсан.

Улмаар зам барилгын ажлыг зөвхөн гүйцэтгэгчид найдаж орхих­гүйн тулд зөвлөх компани ажилд нь байнгын хяналт тавьж, чанарын стандартад нийцэж буй эсэхийг шалгаж байсан. Хэрэв чанар нь хангалтгүй байвал ажил гүйцэтгэг­чид явцын төлбөр төлөхгүй байх тогтолцоог авч ашигласан. Дээрх маягаар, зураг төсөлд заагдсан ёсоор чанарын шаардлага бүрэн хангасан байгууламж бий болсон.

-Японы технологийн давуу тал гэж ярьдаг. Яг юу нь дэв­шилт­­тэй вэ?

-Японы технологийн давуу тал нь зураг төсөл гүйцэтгэх, зөвлөх болон барилгын ажлыг хийх гүй­цэт­гэг­чийн аль алинд нь батал­гаа­тай технологи эзэмшсэн мэр­гэ­жилт­ний тоо хангалттай олон байдаг нь хамгийн гол нь гэж хэлж болно. Мөн тухай орон нутаг, ажлын онцлогт үндэслэн өмнөх баталгаатай технологийг улам сайжруулах ажил хийдэг.  Улмаар урьдчилсан болон нарийвчилсан зураг төсөл, хамгийн тохи­ромж­той хувилбаруудыг боловсруулдаг бөгөөд арвин туршлагатай мэр­гэжилтнүүдийг шаардлагатай үед урьж оролцуулдаг гэсэн юм.

Энэ өдөр мөн “Монгол-Японы бизнесийн хамтын ажиллагааны семинар”, Улаанбаатар хотод нийтийн тээврийн төсөл хэрэг­жүүлэх судалгаа, Улаанбаатар хотын хот байгуулалтын салбарын чадавхийг бэхжүүлэх төсөл, Гэр хорооллын амьдрах орчныг сайж­руулах төсөл зэргийн танилцуулга болсон юм.

Ж.БАЯРСАЙХАН Гэрэл зургийг Ц.МЯГМАРСҮРЭН