Монголчууд төрөө хятадаар удирдуулж байна уу

УИХ-аас бүх айм­гуу­дын төвийг нийслэлтэй хатуу хучилттай авто замаар холбох, иргэдийн талаас илүү хувь нь амьд­ран суугаа Улаанбаатар хотын авто замыг шинэч­лэх асуудалд онцгой анхаарч, Засгийн газарт баталгаа гаргахыг зөв­шөөрсөн билээ. Тэр ба­тал­гааг үндэслэн Хөгж­лийн банк хөрөнгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлж замын компаниудтай тө­сөл санхүүжүүлэх гэрээг байгуулан ажил эхлэхэд бэлэн болсон.

Гэтэл энэ төслийг сан­хүүжүүлэх гэрээг Сангийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Баттөр, Хөгжлийн банкны Тө­лөө­лөн удирдах зөв­лөлийн дарга, тус яамны Санхүү, эдийн засгийн бодлогын газрын дарга Б.Батбаяр нар батлалгүйгээр өнөөд­рийг хүрсэн нь ба­га­­гүй хэл ам татлаад бай­гаа аж. Уг нь Зам, тээвэр барилга, хот байгуулал­тын яам, Авто замын газ­раас гүйцэтгэгч шалгаруу­лах тендерийг зар­лаж, хөдөө орон ну­тагт болон Улаанбаатар хотод хэ­рэг­жих авто замын ба­рилга угс­рал­тын болон зураг төслийн нийт 37 гэрээг 2012 оны дө­рөв­дүгээр сарын 24-ний өдөр байгуулж, тэдгээ­рийн санхүү­жилтийн гэрээг Сангийн яа­манд батлуулахаар хүр­гүүл­жээ. Гэвч Сангийн яамны холбогдох дарга нар БНХАУ-ын “Эйч Ки Би интернэйшнл” компа­ни­тай байгуулсан Тариа­лан-Мө­рөн чиглэлийн 79 км замын “Төсөл санхүү­жүүлэх гэрээ”-нээс бусад бүх гэрээг баталж өгөхгүй бай­саар зам барилгын ажлын технологийн бо­гино­хон хуга­цаа дуусах тийшээ ханджээ.

2011 онд Сансарын шата­хуун түгээх станцаас Дамба­даржаа хүртэлх 6.5 км зам, Дамбын замаас Сэлбийн зүүн эргээр Шадив­лан­гийн гүүр хүртэлх 12.7 км замыг  дээрх компани гэрээт хуга­цаа­наасаа хоцроон барьсан.  Тэр зам нь , нэг жил хүрэлгүй ховхорч унасан байдаг. Энэ нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгс­лээр ч мэдээлэг­дэж байсан. Ийм байтал тус компа­нийг онцгойлон үзэж санхүүжил­тийн гэрээг нь баталжээ. Үүнийг  Сангийн яамны Тө­рийн нарийн бичгийн дарга Д.Баттөр гардан гүйцэтгэсэн гэх яриа газар аваад байна.

“Төсөл санхүүжүүлэх гэ­рээ” нь батлагдаагүй үлдсэн бусад компа­ниуд нь үндэс­нийх байгаа нь анхаа­рал татаж байгаа юм. Тэдний гэ­рээг удаан хугацаанд дар­саны эцэст  Сангийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дар­га өнгөрсөн наймдугаар сарын 09-ний өдрийн 2/3963 албан тоотоор Хөгжлийн бан­кинд буцаасан болохыг үндэс­­ний компаниуд саяхан мэд­жээ.  Тус албан  тоотод хоёр үндэслэлээр бусад гэ­рээг батлахаас татгалзсан байх юм.

Нэгдүгээрт, Зам, тээвэр барил­га, хот байгуулалтын сайд, Хөгж­лийн банкны гүй­цэт­гэх захирлын хооронд өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдөр байгуулсан гэрээ бий. Энэ гэрээ нь  “Төсөл, хөтөлбөр санхүүжүүлэх ерөн­хий гэрээний нөхцлийг тохи­ролцох тухай” юм. Дээрх гэрээ­ний хавсрал­таар батал­сан “Төсөл санхүү­жүүлэх заг­вар гэрээ”-нд тусгаг­даагүй 1.4.1, 1.8 зэрэг заалтуудыг нэмсэн гэж тайлбарлажээ.

2012 оны долдугаар сарын 2-ны өдөр Д.Бат­тө­рийн баталсан, БНХАУ-ын “Эйч Ки Би Интер­нэйшнл” компанийн зам барилгын ажлын 3А3Б-2012-48 тоот “Төсөл санхүүжүүлэх гэрээ”-нд дээрх нэм­сэн гэж үзсэн 1.4.1, 1.8 дахь заал­тууд нь бүгд байсан байна. Хятад компанитай байгуулсан гэрээ­гээр санхүүжилтийн төлбөр, үндсэн болон хүүгийн төлбө­рийн талаар заалт оруулж баталсан атал үндэс­ний ком­па­ниудын гэрээнд тэдгээр заалтыг тусгахгүй  хэмээн Санийн яамны Төрийн на­рийн бичгийн дарга гэдийгээд байгаа аж. Харин үндэсний компаниуд түүнийг БНХАУ-ын компаниуддаа найр тавьж дотоодын компанид боло­хоор хатуурхаж байгаагийн цаад учрыг олохгүй байгаа гэнэ.  Яагаад ийм хууль бус шийдвэр гаргаад байгааг нь  тус яамныхнаас асуухад тойм­той хариу өгөөгүй байна.

Түүгээр ч барахгүй Хөгж­лийн банкнаас санхүүжүүлэх санхүү­жилтийн хүүгийн хувь хэмжээг 7.34 хувь гэж заасныг хэт өндөр хэмээн 6.75 хувь байх ёстой. Энэ нь үндсэн гэрээний нөхцөлтэй зөрчил­дөж байна гэж тэрээр албан бичигтээ дурджээ.  Харам­салтай нь түүний баталсан БНХАУ-ын “Эйч Ки Би Интер­нэйшнл” компанийн замын гэрээний 1.4-т “…санхүүжилтийн хүүгийн хувь жилийн 7.34 байна” гээд заасан байх юм. Хүүг 7.34 гэж тогтоосон нь тус компани ажлаа гүйцэтгэсний дараа Хөгжлийн банк мөнгийг нь ийм хүүгээр буцаан төлнө гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл хүү өндөр тогтоогдсон тул  БНХУ-ын компанид их хэмжээний мөнгө улс төлөх болчихоод байна.

Хятадын компанид жи­лийн 7.34 хувийн хүүгийн зардал төлө­хийг зөвшөөрсөн мөртлөө Мон­голын компа­ниудад болохоор бага хувийн хүү төлөхийг шаардаж мэдэг­дэл ирүүлжээ. Гадаадын ком­пани санхүүжүүлсэн ажлын­хаа өртөгийг өндөр хүүтэй буцааж авах бол дотоодын компани бага хүү­гээр замд зарцуулсан мөнгөө бо­дож улсаас авах нь. Тэгэхээр Тө­рийн нарийн бичгийн даргын энэ ялгаврлан гадуурхалт хэрээс хэ­тэр­сэн үйлдэл гэж шүүмжлэх ч хүн байгаа юм.

Ийнхүү санхүүжилтийн дүн, замын чиглэл болон уртаас бусад нь яг адилхан зүйл заалттай Төсөл сан­хүүжүүлэх гэрээнүүдэд яа­гаад ийнхүү ялгавартай ханд­саныг хууль хяналтын бай­гууллага ан­хаа­ралдаа авах бизээ.  Ид хийгдэх ёстой ажлууд төрийн байгууллагын ганц хоёрхон эрх мэдэлтний буруу­тай үйл ажиллагаанаас шалтгаа­лан хугацаа алдаж хойшилж бай­хад тооцдог хариуцлага гэж өнөө­дөр алга.Төрийн ажилд зарчим барьж бус өөрийн үзэмжээр ханд­даг, үндэсний бүтээн байгуулагч компаниудыг алаг­чилж үздэг эдгээр хүмүүс төрийн албан хаагч уу эсвэл Хятад компанийн төлөөлөл үү…

Г.ЯЛГУУН

Short URL: http://sharmedee.mn/?p=13965