“Ардчилсан” Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж ШИНЭ ЦАГИЙН ХЭЛМЭГДҮҮЛЭЛТИЙГ ЭХЛҮҮЛЭХ учиртай байжээ

Долдугаар сарын 1-ний үймээний буруутныг олох олон үзэгдэлт зохиолын гол зохиогч нь Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, найруулагч нь Улсын Ерөнхий прокурор Д.Дорлигжав, гардан зохион  байгуулагч нь УДШ-ийн ерөнхий шүүгч Д.Зоригт болж байна. Энэ хэрэгт ямар албан тушаалтан ямар оролцоо, үүрэг, нөлөөтэй байгааг өрнөж буй үйл явдлууд шууд илчилж байна. Үймээнээс үүдэлтэй их хэлмэгдүүлэлт цагдаагийн экс дарга нараас халиад өмгөөлөгчдийг онилж эхлэв. Даваа гаригт өмгөөлөгч О.Алтангэрэлээр эхэлсэн хэлмэгдүүлэлт лхагва гаригт өмгөөлөгч Т.Мөнхдэлгэрээр үргэлжиллээ. Шүүгчдэгч нарт хууль, эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх хуулиар олгогдсон үүргээ биелүүлснийхээ төлөөсөнд тэд 14 хоногоор эрхээ хасуулав. Өмгөөлсөн хэргийнхээ төлөө өөрсдөө гэмтэн болон хэл, хөлөө хориулж буй жишээ үүнээс өөр үгүй биз. Үймээний гэм бурууг өрөөл рүү түлхэх эрхэм Ерөнхийлөгчийн хязгааргүй хүсэл зорилго өмнө нь тээг болсон хэнийг ч золиослоход бэлэн байна.  Үүнийг шил дараалсан хоморголон баривчлах ажиллагаа дэндүү илэрхий харуулсаар байна. Дөрвөн жилийн өмнөх тэрхүү хэрэг явдлын үеэр дөрвөн хүнийг амиа алдахад хүргэсэн буруутныг тогтоох ажиллагаа мухардалд ормогц энэ хэргийн үнэн мөнийг чин шударгаар хэлсэн хүн бүхнийг улстөрийн зорилгоор “намнах” гэж оролдож байгааг олон түмэн харсаар сууна. Өмгөөлөгчдийг ийнхүү торны цаана суулган эр зоригийг нь мохоож байгаа энэхүү хууль бус үйлдэл 1937 оны үеийн их хэлмэгдүүлэлтийг эрхгүй санагдуулна. Гэхдээ тэр үед хөөрхий монголчууд хүний эрхээр, харийн хар бодлогоор элэг нэгтнээ хэлмэгдүүлж байсан. Харин орчин цагт, ардчилсан Монголд өөрийгөө “ардчилсан” гэж цээжээ дэлддэг Ерөнхийлөгчийн шууд удирдлагаар шинэ цагийн эрээгүй хэлмэгдүүлэлт эхэлж байх шиг байна.  Хэн ч хууль, шүүхийн өмнө эрх тэгш эрхтэй, тэр тусмаа үг хэлэх эрх чөлөөтэй vмээн бид бодож явсан нь эндүү байжээ. Энэ тухай хамгийн их ярьдаг “ардчилсан” Ерөнхийлөгч маань хүний арьс нөмөрсөн чоно байж. Ц.Элбэгдорж наанаа сайхан ярих атлаа цаагуураа эрх мэдлийн төлөө хумсаа нуусан муур шиг л гэтэж явж. Нам нь ирэх сонгуульд ялж байвал, єєрєө дараагийн удаа дахин Ерөнхийлөгч болж байвал түүнд хүн хэлмэгдүүлэх юу ч биш ажээ. Ард түмний дундаас сонгогдсон Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж цагдаа, өмгөөлөгч ч бас хүн гэдгийг бодохыг ч хүсэхгүй байна. Учир нь тэд улстөрийн их зорилгод нь харшлах хүмүүс учраас тэр.  Уг нь Өмгөөллийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1 -д “Өмгөөлөгч мэргэжлийн үйл ажиллагаагаа явуулахад нь түүнд хэн ч шахалт, дарамт үзүүлэх буюу хөндлөнгөөс оролцох, саад учруулах, ямар нэг баталгаа шаардах, заналхийлэхийг хориглоно” гэж заасан байдаг. Гэтэл тэдний ажиллах баталгаа өнөөдөр эрх мэдэлтний хүслээр л шийдэгдэж байна. Өмгөөлөгчдийг элдвээр дарамтлаад эцэстээ дийлдэхгүй болохоор хәл хорионд оруулж байж л Ерөнхийлөгчийн санаа амрав. ЦЕГ-ын даргын үүрэг гүйцэтгэгч асан, хошууч генерал Ч.Амарболдын өмгөөлөгчөөр ажиллаж байхдаа О.Алтангэрэл утсаар заналхийлэхээс эхлээд олон дарамт шахалттай нүүр тулж байсан гэдэг.  Харин уг хэргийн шүүх бүрэлдэхүүнд ажилласан шүүгчид шүүх хурал болсны дараахан мєн л заналхийлэл, дарамт шахалттай учирснаа тєрийн тэргүүнд шивнэж байв. “Шүүгчийн хувцсыг чинь тайлуулна. Чи охин хүүхэдтэй шvv” гэж шүүгчдийг заналхийлээд байхад танай байгууллага яагаад гар хумхин суугаад байна хэмээн ЦЕГ-ын дарга, хошууч генерал Д.Сандаг-Очирыг өмнөө суулгаж байгаад цамнаж гарсан сан, манай Ерөнхийлөгч. Гэтэл өмгөөлөгчид мєн л ийм дарамт тохиолдож байхад ард тvмнээс сонгогдсон Ерөнхийлөгч ямар учраас төмөр нүүр гаргав гэдэг дэндүү ойлгомжтой байна. Өнөөдөр өмгөөлөгчдөд улстєрийн хамгаалалт байхгvй учраас тэд шүүхийн өмнө хэн ч биш болон харагдах аж.  Ардын шүүх ардад бус, Ц.Элбэгдорж хийгээд түүний АН-д үйлчилдэг болсны тод жишээ энэ. Үнэндээ овоо босгоогүй бол шаазгай хаанаас суух билээ. 2008 оны долдугаар сарын 1-ний өдөр ялагдсандаа бачууран гудамжинд гарч жагссан АН-ын дарга Ц.Элбэгдорж цугласан олныг үймээнд өдөөн турхираагүй бол нөхцөл байдал даамжирч хяналтаас гарахгуй байсан. Энэ бол туйлын үнэн. Онц байдал зарлах хэмжээнд ч хүрэхгүй байлаа. Улстөрийн намуудын дарга нар цугларан тухайн үеийн Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяртай уулзаж байдлыг ярилцах үед Ц.Элбэгдорж ямар ч үнээр хамаагүй сонгуулийг хүчингүй болгох тухай л улайран зутгэж байсан байдаг. Хүний амь эрсдэж, нийслэл тэр чигээрээ галдан шатаагдахад бэлэн байхад тэр өчүүхэн эрх ашгийнхаа үүднээс өөрийн тухай л уйлан хайлж байлаа. Энэ бол түүний чанар.  Тэр үед хүний амь насны талаар ганц ч үг ганхийгээгүй хүний толгойд өнөөдөр ард түмнээ гэх өчүүхэн ч атугай сэтгэл байгаа гэдэгт эргэлзэж байна. Үйл явдлыг дүгнэж үзвэл 2008 оны сонгуульд АН-д ялах гэж улайран зүтгэх ямар шалтгаан байв. Хаанахын хэнд ямар гээчийн том амлалт өгчихөөд ингэж ичих эмээх булчирхайгүй юм шиг зөрүүдлээд байв гэсэн асуулт ч гарч ирнэ. Монголын баялгийн хуваарилалтад онцгой давуу эрх мэдэлтэй оролцох далд санаархал тээсэн хэсэг бүлгийн ашиг сонирхлыг хөндөж байгаа учраас л тэд ямар ч үнээр хамаагүй ялагдлыг ялалт болгох зорилготой байж.  Үнэхээр Ц.Элбэгдорж овоо босгоогүй бол долдугаар сарын 1-нд болсон ард иргэдийн жагсаал үймээнд хүрэхгүй байлаа. Тэр үед “Та бүхнийг өмгөөлөх хүн бий гэдэгт итгээрэй. АН, би өөрөө та бүхэнтэйгээ үргэлж цуг байх болно” гэж хэлж байсан үгээ мартчихсан хэрэг үү. Өөрийн заавраар эхлүүлсэн шинэ цагийн хэлмэгдүүлэлтэд ялагч болох гэж зүтгэж байгаа чинь ичгэвтэр байна, Ерөнхийлөгч өө.  Н.ЦЭЦЭРЛЭГ