”Тавантолгойн асуудалд хүндрэл үүсээд байна”

Монгол улсын сайд, ЗГХЭГ-ын дарга Ч.Хүрэлбаатар өнгөрөгч баасан гаригт сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ. УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Ч.Сайханбилэг орон нутгийн сонгууль явуулахад Засгийн газраас үзүүлэх дэмжлэг туслалцаа,зохион байгуулалттай холбоотой асуудлаар шаардлага хүргүүлсэнд нь хариулт өгөх байдлаар хурал эхэлсэн юм. Ч.Хүрэлбаатарын тайлбарласнаар Засгийн газар сонгууль явуулах үйл ажиллагаанд оролцохгүй гэж буй бөгөөд “хууль эрх зүйн орчин хязгаарлалттай байхад Засгийн газар орон нутгийн сонгууль явуулах үйл ажиллагаанд оролцох нь хууль зөрчсөн явдал хэмээн үзэж байна” гэв. Мөн УИХ болон орон нутгийн сонгуулийг салгаж явуулах нь зүйтэй гэж Засгийн газрын хувьд үзэж байгаа бөгөөд “Орон нутгийн хурлын бүрэн эрхийн хугацаа нь дөрвөн жил байдаг. 2008 оны аравдугаар сард орон нутгийн сонгууль болж байсан. 2012 оны зургадугаар сард орон нутгийн сонгууль явуулчихвал Үндсэн хуульд заасан бүрэн эрхийн хэмжээ нь бараг хагас жилээр наашлахаар байна. Ингэснээрээ Үндсэн хууль зөрчигдөж байна гэж Засгийн газар үзэж байна” гэв.

МАН-ын бүлгийн гишүүдийн өргөн барьсан Орон нутгийн сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулах төслийг дэмжиж буй дараагийн үндэслэл нь сурталчилгааны хүртээмжтэй холбоотой гэнэ. Ч.Хүрэлбаатар сайд энэ талаар, “УИХ-ын сонгуулиар ойролцоогоор 300-400 хүн, орон нутгийн сонгуульд 23500 орчим хүн өрсөлддөг гэсэн судалгаа бий. Тэд олон нийтэд өөрсдийгөө зөв таниулахын тулд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилгаагаа явуулах ёстой. Харин тэр хугацаа нь бага байгаа. Хэн нэг нь мэдээлийн давуу тал ашиглаж хандаад байвал ард иргэд мэдээллийн хомсдолд орохоос үүдээд буруу сонголт ч хийх магадлалтай. Үүнээс болж Засгийн ажилд ч хүндрэл үүсэхийг үгүйсгэхгүй” гэв.

Тэрээр энэ мэдээллээ өгсний дараа сэтгүүлчдийн асуултанд хариулсан бөгөөд Тавантолгойтой холбоотой зарим асуудал үүссэн талаар мэдэгдсэн юм.

-Тавантолгойн стратегийн ор­дод хөрөнгө оруулах хөрөн­гө оруулагчдын сонгон шалгаруулал­тын явцын талаар мэдээлэл өгнө үү?

-Энэ асуудлаар нэлээн яригдаж байх шиг байна. Ухаахудагийн ажлыг явуулахын тулд Тавантолгойн ажлыг удаашруулж байна гэх мэтээр ярьж байна. Тавантолгойтой гэрээ хийх ажлын хэсгийг би ахалж байсан. Засгийн газарт хоёр жил хамтран ажилласан Х.Баттулга сайд ажлын хэсгийн орлогч даргаар ажиллаж байсан. Хамтдаа гэрээ хэлэлцээ хийгээд ажиллаж байсан хүн. Юунаас болж Тавантолгойн гэрээ сааталд хүрэв гэдгийг Х.Баттулга сайд бүхнээс сайн мэдэж байгаа. Оросын төмөр зам, Япон Солонгосын хамтарсан консерциумын хувьд хүндрэлтэй асуудлууд бий болсон. Тавантолгойн асуудлаар ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж хэвлэлийн бага хурал хийж, тодорхой мэдэээллүүд ч өгсөн байна лээ. Оросуудад Тавантолгойн лиценз өгөөд, Тавантолгойгоос Сайншанд руу чиглэсэн төмөр зам барих зорилгоор “Монголын дэд бүтцийн хөгжил” хэмээх компани хамтарч байгуулаад байсан. Засгийн газрын өгсөн хууль дүрэм, удирдамжийн дагуу, Монгол Улсын хуульд нийцүүлж хэлцэл явуулж байсан. Гэтэл Оросын талаас гэрээгээ яагаад өөрчлөөд байгаа юм бэ, манайд өгнө гэж байсан лиценз, төмөр замын 51 хувь нь яахаараа төрд, үлдсэн 49 хувь нь стратегийн хөрөнгө оруулагчдад хөрөнгийн биржээр санал болгож байгаа юм, урьд нь яагаад манайд санал болгосон зүйлээ буцаав гэдэг асуудал гарч ирсэн. Засгийн газрын хуралдаан дээр ч ЗТБХБ-ын дэд сайд Т.Пүрэвдорж Солонгосын концорциумаас гэрээний талаар оросууд асуусан гэдгийг мэдээлж байсан. Энэ асуудлыг хэлэлцэх тэр үед ч би Х.Баттулга сайдаас энэ гэрээний талаар асуухад тийм зүйл байхгүй гэж хариулж байсан. Гэтэл тэрэн дээр гарын үсэг зурсан гэрээг би нүдээрээ харсан. Засгийн газрын гишүүн хүн олон улсын хүчинтэй ийм гэрээнд гарын үсэг зурахын тулд Засгийн газраасаа эхлээд зөвшөөрөл авах ёстой. Засгийн газар нь дэмжсэн чиглэл өгсөн тохиолдолд тэр хүн гарын үсэг зурах ёстой юм. Гэвч төмөр зам, Тавантолгойн лицензтэй холбоотой асуудлын хүрээнд Оросын төмөр замаас удаа дараагийн тодруулга тавигдаж байсан нь энэ гэрээнд гарын үсэг зурагдсан байсан нь сүүлд тодорч гарч ирж байна л даа. Энэ мэтчилэн асуудал үүссэн учраас Тавантолгойн асуудалд хүндрэл үүсээд байна. Оросын төмөр зам хамтарсан консорциумд хариугаа өгөхгүй байгаа нь төмөр замын асуудлыг тодруулах үүднээс хүлээзнээд байж байна.

-Х.Баттулга сайд өчигдөр Засгийн газрын нэр бүхий гишүүдийг АТГ-т өгч байна. Үүнийг та хэрхэн хүлээж авч байна вэ. Нөгөө талаар ЗТБХБ-ын сайд байсан хүн ийм хууль бус гэрээ байгуулсан тохиолдолд ямар хариуцлага хүлээх вэ?

-Ямар асуудлаар ийнхүү АТГ-т өгсөнийг сайн мэдсэнгүй. Надад өгсөн мэдээллээр Тавантолгойтой холбоотой асуудал бололтой. Харин би энд дахиад хэлэхэд ЗТБХБ-ын сайд байсан Х.Баттулга Засгийн газрын зөвшөөрөлгүй гэрээ хийж Монгол улсын хуулийг зөрчсөн гэдгийг хэлье. Олон улсын эрх ашиг, Монгол улсын эрх ашиг хөндөгдсөн, геополитикийн асуудалд хамаарах Тавантолгой гэх мэт томоохон асуудлыг шийдвэрлэх энэ үед Засгийн газрын гишүүн хүн үнэхээр улсынхаа эрх ашгийг бодож байсан бол ингэж нууцаар гарын үсэг зурах учиргүй. Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулж, ном журмын дагуу зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр гарын үсэг зурах ёстой. Олон нийтийн анхаарлыг өөр зүйлд хандуулах гээд бас өөр зүйл хийгээд яваад байх шиг байна.

Б.МАНДАХ