“ГОЛЛАНД ЄВЧИН”+ БАЯЛГИЙН ХАРААЛ=ХООСРОЛ

“Голланд євчин” манайд нэгэнт ороод ирчихсэн, альхан хойморт нь заларъя даа гээд л тээнэгэлзэж зогсоно. Эдийн засагчдын хэлж буйгаар энэ євчний вирус манай эдийн засгийг аль хэдийнэ євчлvvлсэн гэх. Эдийн засаг нь уул уурхайн салбараас хэт хараат болж байгаа нь “Голланд євчин”-ий эхний шинж тэмдэг аж. Монгол Улсын ДНБ-ий тєрєлжилт зєвхєн нэг салбараас хамаарах нь “баяртай”-гаар хvлээн аваад байх ч зvйл биш. Учир нь, экспортын салбарт дан ганц эрдэс бvтээгдэхvvний эзлэх хувь єсч, энэ хэрээр эдийн засаг нь, тєсєв нь, алт, зэс, нvvрсний vнээс шалтгаалах нь хєгжлийг гацаадаг муу нигууртай гэнэ. “2005 оноос хойш манайх уул уурхайгаас хамааралтай эдийн засагтай болчихлоо” хэмээн Ерєнхий сайдын эдийн засгийн зєвлєх Н.Энхбаяр хэлж байсан удаатай.

Уул уурхайгаас хамааралтай Монголын эдийн засагт тавтай морил гэж хєрєнгє оруулагчдыг угтах гэж vv. Аж vйлдвэрийн салбар хєгжих боломж бий. Ажиллах хvчин, тvvхий эд бидэнд бий. Гэтэл тєрийн тогтвортой бодлого л алга.

Єсєлт бууралтын ємнє…

Дэлхийн зах зээлд хамгийн савлагаатай байх металлын vнийн єсєлт, бууралтын шоконд эдийн засаг маань хэр сайн бэлтгэгдсэн юм бол оо. “Голланд євчин”-єєс сэргийлэхийн тулд аж vйлдвэрийн салбараа анхаарсан “тєрийн хайр” хаана явна. Уул уурхайгаас 100 хувь хамааралтай эдийн засгаар жишиг тогтоож, хєгжсєн улс орон дэлхийд байхгvй гэдэг. Харин манайх уул уурхайг Солонгосын сериал шиг шvтэн биширч, дуурайж, уул уурхайгаар ярьдаг болсон нь сайн уу, муу юу. Хєдєє аж ахуйн салбараа хєгжvvлбэл бидэнд євчний вирусээр євдєх магадлал уг нь тун бага шvv. Дээр нь боловсруулах аж vйлдвэрийн салбараа хамтад нь хєгжvvлчихбэл болох нь тэр. Саяхан болсон “Макро бодлогын асуудал” хэлэлцvvлгээр ч “Голланд євчин”-ий тvvх, тvvнээс сэргийлэх талаар эдийн засагчид байр сууриа илэрхийлж байсан. Дээрх хоёр салбараа л хєгжvvлэх юм бол алзахгvй гэж тэд нэгэн дуугаар онцлоод байсан билээ.

“Голланд євчин” ба тvvний тvvх

Энэ євчин нь Голланд улсаас vvдэлтэй юм билээ. Єнєєх л уул уурхайн салбараас эдийн засаг нь хамааралтай болсны гор. Хєрєнгє оруулалт нэмэгдэж, бэлэн мєнгєєр цатгалдсан эдийн засаг нь хямарсан гэж эдийн засагчид тайлбарласан байдаг. Монгол Улсын ДНБ-ий 60, экспортын 80 гаруй хувийг уул уурхайн салбар эзэлж байгаа. Энэ тоо цаашид буурахгvй, харин ч єснє. Манай улсын хувьд стратегийн томоохон ордуудын хєрсийг дєнгєж одоо л хуулж, дээж зєєсєн зvтгvvр, хvнд даацын машин хєдлєхєєр зэхэж байна. Тиймээс “Голланд євчин”-ий эсрэг тєрийн дархлааг сайжруулахын тулд “пинциллин” ч болтугай хийгээсэй билээ.

“Баялгийн хараал”-д єртсєн байгаль дэлхий минь хєєрхий

Дэлхийд хамгийн их тархсан євчин бол “Хамрын ханиад” гэлцдэг. Хєнгєн євчин л дєє. Гэхдээ гэм ихтэй, эм тан уухгvй бол ужиг євчин vлдээж мэдэх золиг байгаа юм. Яг л vvнтэй адил уул уурхай хєгжихийн хэрээр, хєрєнгє оруулалт, мєнгє арвижих тоолонд “баялгийн хараал” ч хvрээгээ тэлдэг юм байна. Цєлжилт, дулаарал, ган, зуд, байгаль экологийн тэнцвэрт байдал алдагдах гээд нєхєн сэргээгээд ч тусыг vл олох “баялгийн хараал”-д унасан улс орон цєєнгvй. Хєгжлийн тєлєє зугуухан зvтгэх Монголын эдийн засгийн єсєлтийг “Баялгийн хараал” ч хойш татаж мэдэх нь. Тєв аймгийн Заамар, Говь-Алтайн Бигэр “баялгийн хараал”-д єртсєн гээд багахан жишээ олныг дурдаж болох биз ээ. Иргэд нь ядуу, боловсролгvй, байгаль орчин нь сvйдсэн, хvн амьдрах орчин нєхцєлгvй болчихсон. Газар нь дороо баялаггvй. Аж vйлдвэрийн салбар нь ч уналтад орсон. Эдийн засаг, улс тєрийн хувьд ч хямрал нvvрлэсэн тєрхийг “Баялгийн хараал”-д єртсєн улсаас харж болно. “Хараал” хvртсэн улс орнуудын нийтлэг тєрх ч ийм л байдаг аж. Энэ улсуудын тоог нэмэхгvй юмсан.

ardchilal