Хүмүүст “гар утасны яс” хэмээх эвэр ургаж байгаа юу

Австралийн Квинслендийн их сургуулийн эрдэмтэд хүмүүсийн гавлын ясны ар хэсэгт шөрмөсөн бүтэцтэй сүүл, эвэр маягийн зүйл ургасныг тогтоожээ.

Я лангуяа нас биед хүрсэн залуусын гавлын ясанд “эвэр” илүүтэй ургасан нь анхаарлыг нь татсан байна. 28 настай болон 58 настай хоёр хүний гавлын ясны зургийг харьцуулахад залуу хүний гавлын ясанд 27.8 мм буюу 2.78 см “эвэр” байсан бол 58 настай хүний зурагт 24.5 мм буюу 2.4 см-ийн урттай ургацаг харагджээ. Судалгааны эцэст эвэр-сүүл маягийн шөрмөслөг энэхүү ургацаг нь гар утас, таблет, компьютер зэргийг олон цагаар ширтэж, буруу байрлалд суудгаас үүдсэн гэх санал дэвшүүлсэн байна. Хэвтэж байхдаа хүртэл өглөө, оройгүй гар утас ширтдэг нь хүний бие, ясны бүтэцэд хортой нөлөөлснөөс ийм гажуудал үүсээд байгаа аж. Илүү яс ургах, ургацагтай болох нь хүнд маш их зовиуртай байдаг. Тэр нь даамжирвал бусад эд, эрхтэнээ дарж, цусан хангамжид нөлөөлдөг учир энэхүү эвэр-сүүл нь хүн төрөлхтөнд асар их хор хохиролтой юм.

Хүүхэд, залуус урагш тонгойж удаан цагаар суухад хүний гавлын яс тэнцвэрээ хадгалахын тулд жингээ толгойн ар талын булчиндаа шилжүүлдэг бөгөөд тэр хэсгийн яс, холбогч эд, булчин шөрмөсүүдэд ихээхэн хэмжээний ачаалал ирнэ. Жингийн шилжилт, даралт, үрэлтийн хариуд хүний гавлын хүзүү хэсэгт дэлхийн татах хүчний нөлөөгөөр дэгээ, эсвэл эвэр хэлбэртэй зүйл үүсч бий болж байна гэж таамаглажээ.

Шинэ зууны нээлт, дэвшилтэт технологиуд нь хүн төрөлхтний өдөр тутмын амьдралд нэвтэрснээр хүний бие физиологи, араг ясны бүтэцэд сөргөөр нөлөөлж байгаагийн хамгийн том жишээ нь энэ боллоо гэжээ. Харин эмч нар “Энэ эвэр-сүүл маягийн шөрмөслөг ургацаг нь түгээмэл тохиолддог синдром бөгөөд эмчилж болно. Энэ синдром нь гар утасны хэрэглээтэй холбоогүй” гэж няцаасан байна. Австралийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд уг мэдээллийг тал бүрээс нь бичиж “Хүний эвэр”, “Гар утасны яс”, “Хачин овойлт” гэж нэрлэх болжээ.

Судалгааны багийн удирдагч, биомеханикийн чиглэлээр докторын зэрэг хамгаалсан дэд профессор Дэвид Шахар “Шувууны хошуу, эвэр, дэгээ мэт харагдаж байгаа энэ зүйл нь толгой, хүзүүний дээд хэсэгт архаг өвдөлтийг үүсгэдэг ноцтой хэв шинжтэй гажиг юм. Нэг ёсондоо хүний тархи, хүзүүний тохиргоо алдагдаж байна гэж хэлж болно” гэж “Вашингтон пост” сонинд ярьжээ.

Биомеханик гэдэг нь амьд биетийн механик шинж, механик хөдөлгөөний түгээмэл зүй тогтлыг судлах биологийн шинжлэх ухааны салбар туршлагын ухаан юм байна. Өөрөөр хэлбэл хөдөлгөөний үүсэл, хөгжлийн механик болон биологийн шалтгаан, янз бүрийн нөхцөлд илрэн гарах түгээмэл хэлбэр, зүй тогтлыг судлах ухааныг биомеханик гэнэ.

Судалгааны баг гурван жилийн өмнө судалгаагаа эхлүүлсэн бөгөөд анх 18-30 насны залуусын 218 ширхэг рентген зургийг харьцуулахад 41 хувьд нь, тэр дундаа эрэгтэйчүүдийн гавлын ясанд шувууны хошуу маягийн зүйл илүүтэй ургасныг харжээ. Өнгөрсөн жил энэ судалгааг тойрсон эрдэмтдийн маргаан өрнөж, клиникийн профессорууд гавлын яс, хүзүүний булчинд механик ачаалал үүсэхэд эвэр ургана гэдэг нь боломжгүй гэсэн бол судалгааны багийнхан “Толгойн дахь эвэр нь удамшлын хүчин зүйл болоод ямар нэг үрэвслээс үүсээгүй” гэдгийг тайлбарлажээ. Тус багийнхан саяхан Квинслэнд мужийн 18-86 насны хүмүүсийг судалгаандаа нэмж хамруулж 1200 рентген зургийг ажиглахад 33 хувь нь “эвэр”-тэй байжээ. Түүнчлэн хүний нас ахих тусам энэхүү “эвэр” нь багасч байсныг тогтоожээ. Залуусын “эвэр” нь урт, том байсан нь ухаалаг утас, гар утастай илүү их харьцдагтай холбоотой гэж үзсэн байна. Зарим хүмүүс энэхүү “эвэр”-ийг утасгүй интернэт буюу WiFi-гийн төхөөрөмжийн үүсгэсэн хүний мутаци гэж үзжээ.

“Вашингтон пост” сонинд өнгөрсөн долоо хоногийн пүрэв гаригт нийтлэгдсэн энэ нийтлэлийн дараа зарим орны судлаачид өөрсдийн байр сууриа илэрхийлж “Залуу хүмүүс гар утас ашиглавал гавлын ясандаа эвэртэй болно гэсэн нь хүнийг доромжилсон утга агуулга бүхий муу тайлан болжээ” гээд эвэртэй бухны зураг тавьжээ. Түүгээр ч зогсохгүй доктор Шахарыг орчин үеийн амьдралын хэв маяг, гар утас хүний араг ясанд сөргөөр тусаж, залуу хүмүүсийн гавлын ясан дээр эвэр ургахад нөлөөлж байна гэсэн сүржин утгатай юм ярьж олон нийтийн анхааралд орж, эцэст нь санхүүгийн дэмжлэг авах оролдлого хийж байж мэднэ гэж хардаж байгаа аж.

“Эвэр гэж нэрлээд байгаа зүйл нь эвэр биш. Энэ бол жижиг ясны хэлтэрхий. Тэр шөрмөс нь эвэрний адил гавлын ясны хоёр талд биш, харин гавлын ясны арын хэсэгт байрлаж л байдаг зүйл. Нөгөөтэйгүүр ясны сийрэгжилт залуужиж байгааг мартаж болохгүй. Ясны сийрэгжилтийг дагасан олон сөрөг зүйл байдгийн нэг нь энэ байж болно” гэж доктор Тодд Ланман хэлжээ. Ланман эмч бол нугасны мэдрэлийн мэс засалч аж. Калифорнийн их сургуулийн профессор хүн. Тэрээр “Хүн төрөлхтөн эвэртэй болж байна гэж нийтээрээ айх хэрэггүй. Тэр зэргийн шөрмөс маягийн зүйл бий. Хүзүү, нурууны өвчтэй хүмүүст зөвлөхөд биеэ сайн анхаарч байгаарай. Гар утсаа оролдохдоо хүзүүгээ хэт их битгий бөхийлгө. Утсаа илүү өндөрт барьж хэвш. Мессэж бичихдээ хоёр гараараа утсаа барьж, хоёр эрхийгээрээ бичих нь мөрөнд ирэх ачааллыг буруулж, цаашилбал хүзүүнд ирэх даралтыг багасгана. Өглөө оройдоо толгой, хүзүү, нуруугаа хөдөлгөж, сунгалтын дасгал хийж бай” гэж зөвлөжээ.

“Залуусын гавлын ясанд эвэр бүхий зүйл ургаж байгаа нь гар утастай холбоотой” гэсэн энэ судалгаа гар утас үйлдвэрлэдэг томоохон үйлдвэрлэгчтэй зарим улс оронд таалагдахгүй байгаа нь мэдээжийн хэрэг. Тийм ч болохоор Америкийн эрдэмтэд энэ судалгааны эсрэг зохион байгуулалттайгаар дуугарч байж мэдэх юм гэж харж болно. Профессор Дэвид Шахар “Ямар нэг шинэ нээлт, судалгааны ажил няцаалттай тулгарч байж сая чанарждаг нь жам. Бид шүүмжлэлийг хүлээж авна. Гэхдээ энэ бүхнийг хүний эрүүл мэнд талаас нь анхаарч, буруу хэвшлээ засч, амьдралын зөв хэв маягтай болох нь эцсийн гол ажил шүү” гэсэн байна.

Өдрийн сонин