Сэтгүүлчийн эрхэнд халдаж хорьсон, “Шижир-Аранжин” компанийн н.Даариймаа гэгч хэн бэ?

-Хятадын хөрөнгө оруулалтай алтны уурхай орон нутгийн сэтгүүлчийн эрхэнд халдлаа-

          Монгол Улс Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуультай болсноос хойш  олон жил өнгөрч буй ч өдгөө  хэвлэлийн эрх чөлөө, эрх мэдлийн тогооноос гарч чадахгүй буй үйлдэл олон болчихож. Өмнө нь Монголд сэтгүүлчийн хэвлэн нийтлэх эрхэнд халдсан, айлган сүрдүүлсэн, барьж хорьсон жишээ олон бий.

Энэ удаад улс төр, эдийн засгийн хавчигдмал нөхцөл, хязгаарлагдмал байдалд сэтгүүлчдийн сэтгэл зүтгэлээр оршин тогтносоор буй орон нутгийн сонины сэтгүүлч рүү алтны уурхайн хятад монгол ажилчид бүлэглэн дайрч, хэвлэлийн эрх чөлөөг боомилсон доорх жишээг  үзэг нэгт нөхдийнхөө анхааралд хандуулан, сэтгэл зүтгэл нэгтэй байж,  шударга үнэний төлөө дуу хоолойгоо нэгтгэхийг уриалж сийрүүллээ.

        Сийрүүлбэл, Баянхонгор аймгийн нийгэм, улс төр мэдээ мэдээллийн тогтмол хэвлэл болох  “Баянхонгор таймс” сонины эрхлэгч  Б.Янжмааг  албан үүргээ биелүүлж явахад тус аймгийн Галуут сумын нутаг дах Хятадын хөрөнгө оруулалттай, ашиглалтын зөвшөөрөл бүхий  “Шижир-Аранжин”ХХК-ний хятад монгол ажилчид техник хэрэгсэл болон  гар утсыг хураах ямар ч үндэслэлгүй орчинд булааж, балмад үйлдэл гаргаж,  өрөөндөө саатуулж, айлган сүрдүүлсэн байх юм.

          Тухайн үед Шижир-Аранжин компанийн  захирал Даариймаа “Хувийн өмчид халдсан, сэтгүүлчийн ёс зүйгүй үйлдэл хэмээсэн  ор үндэслэлгүй зүйлээр  гүжирдэн  гүтгэж, бичлэг хийсэн хэмээн сэтгүүлч руу дайрч давшилж,  техник хэрэгсэл, гар утсыг нь хураа” гэж  хятад монгол ажилчиддаа тушааж хашгирсан аж.  Сэтгүүлч Б.Янжмаа “Уг компаний хятад монгол ажилчдын үйлдэл нь ёс бус байсан бөгөөд мэнд мэдээд зогсох  зуур захирал нь камер утасыг нь ав гэж хашгирч ажилчидаа турхирсан. Бие даан үйл ажиллагаагаа явуулдаг орон нутгийн хэвлэлд халдаж, залуу сэтгүүлчийн үзгийг мохоох гэсэн явуургүй санаархал гэдэг нь харагдаж байгаа юм. Энэ нь ажилчиддаа “Техник хэрэгсэлийг нь ав, утсын хураа” гэж хашгирсан, өрөөлүү оруулж эндээс гарахгүй гэх үг, гар мушгиж утас булаах зэрэг үйлдлээс харагдсан. Эдний энэ үйлдэл нь  Монгол  |Улсын Үндсэн хуулинд заасан үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, хэвлэн нийтлэх хүний эрх, эрх чөлөөг болон Хэвлэлийн эрх чөлөөний хуулийг алтны уурхай ичгүүргүй зөрчиж буйн жишээ юм. Шижир-Аранжин компани нь сэтгүүлчийг буруутгаж, техник хэрэгсэл хураасан үндэслэлээ нотлох баримтаар гаргаж өгөөгүй бөгөөд энэ үйлдэлдээ хамгаалагчдыг  оролцуулж сэтгүүлчийн эсрэг олноороо дайрч байгааг бүлэглэн дээрэмдсэн гэж үзэхээс өөр аргагүй. Миний бие нь  Шижир-Аранжин компаний нэр хүндийг унагах, ноцтой бичлэг хийж, хувийн нууцад халдсан баримтыг  агуулаагүй бөгөөд уул уурхайтай танилцан бичлэг дүрс авч, уул уурхайн ил тод байдлыг мэдээлэх нь сэтгүүлч хүний үүрэг. Сэтгүүлч болон сэтгүүлчийн техник хэрэгсэлтэй уурхайд очсоныг гуйвуулж, хувийн өмчид халдсан болгож сэтгүүлчид халдаж байгаа нь эмгэнэлтэй юм. Цаашид алтны уурхайн энэхүү бусармаг авирлал хэрээсээ хэтэрвэл энэ талаар бэлтгэсэн  ноцтой баримтуудыг гарган тавихын зэрэгцээ сэтгүүлчийн эрх ашгийг хамгаалах олон улсын байгууллагад хандана гэдгээ мэдэгдэж байна” хэмээснийг мөн  энэ шударга бус үйлдлийг үйлдлийг олонд дэлгэхийг үзэгт нэгт нөхдөөс хүссэнийг энд сийрүүллээ.

            Угтаа бол уул уурхайн мэдээлэл нийтэд ил тод, нээлттэй байх эсэх нь тухайн уурхайн өөрийн хариуцлага,  хийж бүтээсэн үйлс,  ард олны дэмжлэг, итгэлээс шалтгаалдагаас бус ажлаа хийж яваа сэтгүүлчийн бичлэг хийх үүргээс  шалтгаална гэдэг нь үндэслэлгүй зүйл билээ. Хэрвээ Шижир-Аранжин компани ийнхүү сэтгүүлч рүү халдаж буй үйлдлээ зөв  гэж үзэж байгаа бол сэтгүүлчийн зүгээс дараа дараагийн арга хэмжээ авах болж байна. Нөгөөтэйгүүр, ямар ч далд сэдэлгүй зураг дарж явсан, орон нутгийн сэтгүүлч руу үг хэлэхийн завдалгүй дайрч, сандчин, техник хэрэгсэл хурааж, бүлэглэж өрөөнд хорьж, сүрдүүлсэн Шижир-Аранжин гэгч компаниийн Даариймаа гэгч захирал ямар учиртай хүн бэ гэх хар дагуулж байгаа юм. Магадгүй, ажилчдынхаа цалинг 6 сар тавиагүй гэгдэж буй тус компанид ямар нэгэн НО байгаа болоод ажлаа хийж явсан эмэгтэй сэтгүүлчрүү дайрсан биз. Бид энэ талаар эргэн мэдээллэх болно.

Ж.ЭРДЭНЭ

amjilt.com