“Оршуулгын газар бусдыг аваачиж зоддог Н.Мөнхдаш бол үнэхээр аймаар хүн”

Дархан-Уул аймгийн Ардчилсан намын гишүүд намынхаа төв байранд суулт зарлаад 15 хонож байна. Тэд “З.Энхболдыг огцруулах ёстой. Учир нь Дархан-Уул аймгийн АН-ын удирдлагуудыг УИХ-ын дарга З.Энхболд хууль бусаар батламжилсан” хэмээн мэдэгдэж, намын дүрэм зөррчсөн даргыг огцруулах ёстой хэмээн эсэргүүцэж суулт зарлаад байгаа юм. Хэрэв ойрын үед намын удирдлагуудын зүгээс тэдний шаардлагад хариу өгөхгүй бол өлсгөлөн зарлана гэдгээ албан ёсоор мэдэгдлээ.Энэ талаар суулт хийж буй иргэдтэй уулзаж, зарим зүйлийг тодрууллаа.

С.Наранцэцэг: Дарханы АН үндсэндээ “Бурхан Халдун” группийн өмч юм шиг үздэг

Тэрбээр Дархан-Уул аймгийн АН-ын гишүүн, ардчиллын анхдагчдын нэг юм байна.

-Та бүхэн намын даргаа огцоруулах шаардлагыг ямар үндэслэлээр тавьж байгаагаа тайлбарлахгүй юу?

-Товчхондоо, манай /Дархан-Уул/ аймгийн АН-ын дарга Н.Мөнхдаш намын дүрмийг ноцтой зөрчиж, хууль бусаар томилогдсон хүн. Ингээд зогсохгүй намын хяналтын ерөнхий хорооны болон сонгуулийн тогтоол гарчихсан байхад намын дүрмийг зөрчиж сонгууль явуулаад ҮЗХ-ны дөрвөн гишүүнийг Шонхор фракцаас сонгосон. Бид энэ бүхнийг эсэргүүцэж байгаа. Эрх мэдлээр далайлгаж, жирийн гишүүдээ дарамталдаг байдал Дархан-Уулд аймагт утгаа алдчихаад байна л даа.

-”Олгой хагаравч тогоон дотроо” гэдэг дээ, та бүхэн дотроо асуудлаа шийдэх боломжгүй байсан юм уу?

-Ах дүү “даш”-уудын ойр тойрны хүмүүсээс бусад намын гишүүд ямар ч эрхгүй байдаг.  Тэд Дарханы АН үндсэндээ “Бурхан Халдун” группийн өмч юм шиг үздэг. Тиймээс бид Төв намдаа мэдэгдэх гэж суулт зарлаж байна. Өөр арга байсангүй.

-Та бүхэн суулт зарлаад хагас сар болсон байна. Энэ хугацаанд Ардчилсан намын удирдлагуудын зүгээс ямар нэгэн хариу өгсөн үү?

-Орон нутгийн бодлогын зөвлөлийг хариуцсан дарга н.Уртнасан хэд хоногийн өмнө бидэнтэй уулзаж та бүхэнтэй Л.Эрхэмбаярыг уулзуулна. Удахгүй энэ асуудлаар чинь хариу өгнө. Өлсгөлөн битгий зарлаач ээ гэж хэлсэн байгаа. Мөн сонгууль болох гэж байхад эвээр хэлэлцэе гэсэн ч өдийг хүртэл хариу өгөөгүй л байна.

-Энд хэчнээн хүн суулт хийж байна?

-Дархан-Уул аймгийн АН-ын 35 гишүүн сууж байна. Хариу өгөхгүй бол өлсгөлөн зарлана гэдгээ мэдэгдсэн. Өнөөдөр өлсгөлөн зарлах дөрвөн хүнийхээ мэдээлэл, албан бичгийг холбогдох газруудад өгсөн байгаа. Дүүргийн цагдаа нар энэ асуудлыг мэдэж байгаа.

-Аймгийнхаа намын даргатай та бүхэн хамтарч ажиллах гэж үзсэн үү. Яагаад байдал ийм дээрээ тулчихав аа?

-Дархан-Уулын АН-д ах дүү “даш”-ууд даварсаар байна гэж ярьдаг ч өдийг хүртэл тэднээс айгаад хэн ч дорвитой арга хэмжээ авч байсангүй. Тэнд ардчилал биш анархизм л ноёлж байгаа нь нууц биш. Дүү нь шоронд орвол ах нь, ах нь шоронд байвал өөрийн талын хүнд албан тушаалаа өгчихдөг. Ийм зүйл гэж байж болдог юм уу. Өөрөөр хэлбэл, ах дүүгийн дүрмийн бус нам болчихоод байгаа. Гэтэл төв намын хорооны Уртнасан “Дүрмийн бус зүйл алга” гэсэн. Яавч ийм зүйл байж болохгүй.

Ерөөсөө өнөөдөр АН-д дүрэм, журам дотоод ардчилал гэж зүйл байхгүй болчихжээ. Энэ бүхнийг бий болгосон, өөрөө тэрэнд нь оролцоод явж байдаг намын дарга З.Энхболдыг огцруулах л хэрэгтэй шүү дээ. Дүрмэнд ч энэ талаар тусгасан байгаа.

Н.Мөнхдашын хувьд үнэхээр аймаар хүн. Хуучин дарга байсан Л.Наранбаатарыг хүртэл рекитлэж байсан. Чи сая доллар намдаа хандивлаж чадахгүй юу гөлөг минь гээд л…. Үүнийг сонсчихоод бид Н.Мөнхдашыг томчуудад сая доллар өгчихөөд томорч байна гэж бодсон.

-Н.Мөнхдаштай З.Энхболд ямар хамаатай юм бэ?

-Манай нам намын дүрмийн дагуу хурлаа хийж байж намын даргаа сонгодог. Намын гишүүд сонгох ёстой шүү дээ. Гэтэл хурлаа хийгээгүй мөртлөө даргаа солилцчихсон. Үүнийгээ сонгогдсон гээд байна. Тиймээс дүрмийн бус намын дарга бол З.Энхболд.

Бидний гомдолтой, шүүмжлэлтэй хандаж байгаа бас нэг асуудал нь Намын дотоод хяналтын хороогоор дотоод сонгууль хийхгүй гэсэн шийдвэр гаргачихсан байхад Н.Мөнхдаш дотоод сонгууль хийгээд өөрийгөө дарга гээд өргөмжлөөд хүрээд ирэхэд нь З.Энхболд хяналтын хорооныхоо шийдвэрийг зөрчөөд итгэмжлэл хийж өгсөн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Н.Мөнхдаш Дархан-Уул аймгийн АН-ын дарга мөн болно гэсэн тодорхойлолтыг өөрийн биеэр хийж өгсөн байдаг.

Бидний хувьд “З.Энхболдыг Дарханы АН руу гар, хөлөө битгий оруулаач” гэж хүсч байгаа.

-Та бүхний ярианаас Н.Мөнхдаш гэж хүн Л.Наранбаатараас хүчээр даргын суудлыг булаасан юм байна гэж ойлгогдож байна л даа. Үүнээс болоод З.Энхболд руу Наранбаатар оймсоо шидсэн байх нь ээ?

-Аргагүй шүү дээ. Ямар ч хурал байхгүй. Наранбаатарыг харанхуй өрөөнд оруулж зодож байгаад “намаас гар, гарсан өргөдлөө бич” гээд бичүүлж байсан. Тэд 2008 оны сонгуульд Гансүх гишүүнийг намын хорооны суудалд унагааж байсан төдийгүй өөрөө 2008 онд сонгуульд нэр дэвшсэн байхдаа хүн зодож шоронгийн хаалга татсан. Уг хэрэг улсын хэмжээнд яригдаж байсан ч дарагдсан.

Хэргийг сөхвөл, “Оршуулгын газар хүн аваачиж зодсон” байдаг. Н.Мөнхдаш бол ийм л аймшигтай хүн. Бидний хувьд З.Энхболд дарга ах дүү “Даш”-уудаас айдаг бололтой юм гэж хардаж харах дээрээ тулж байна. Томчууд айдгаасаа болоод “Даш”-уудыг дураар нь байлгаж байхыг үгүйсгэхгүй. Гэтэл эдгээр хүмүүсийн нэг хүнд Дархан-Уул аймгийн иргэдийн дунд  “газарт” шүү дээ. Тэгэхэд тэд өнөөдөр өөрсдөө унах мөрөөрөө унахгүй АН-ын нэр хүндийг Дархан-Уул аймагт унагаж байна.

-Өнгөрсөн сонгуульд АН Дархан-Уул аймагт үнэмлэхүй ялалт байгуулсан. Энэ удаад байдал хүнд байгаа байх нь ээ?

-АН-ын нэр хүнд унасан. Манай аймаг цэнхэр тойрог байсан. Гэтэл өнөөдөр эсрэгээрээ болчихоод байна. Энэ бүхэн төрийн албыг төрлийн алба болгосон ах дүү “даш”-уудаас үүдэлтэй.

Д.Чингүүн