Ашигт малтмалын зөвшөөрлийг га-гаар тооцож болно гэж үү

Уул уурхайн сайдын 2015 оны 1-р сарын 13-ны №10 тоот тушаалаар шинэчлэн батлагдсан Тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалтын журмын дагуу сонгон шалгаруулалтын талбайн босго үнийг тогтоохдоо нэгж үнийг эрдсийн хуримтлал бүхий талбайд 2244 төг/га, тусгай зөвшөөрөл цуцлагдсан талбайд 1800 төг/га, тусгай зөвшөөрөл дуусгавар болсон талбайд 1350 төг/га байхаар тус тус тооцсон билээ.

Уул уурхайд эрдэс баялгийн ордыг нөөцөөр нь үнэлдэг, хэмждэг байтал ингэж га талбайгаар өгөхөөр болж байгаа нь учир мэдэх хүмүүсийн зүгээс шүүмжлэлтэй тулгарч байна.  Ашигт малтмал хайх, олборлох газрын зөвшөөрөл олгохдоо га талбайгаар тооцохоор болсон нь тухайн газрыг өнгөцхөн үнэлэн, хөрсөн доорх баялгийг огт тооцохгүйд хүргэж байна. Тэгээд ч дээр дурдагдсан сайдын журмаас харахад, тэр га талбайн үнэ нь өчүүхэн бага буюу ганц таваг хоолны үнэнд ч хүрэхээргүй үнэн шог гэхээр.

Нэгэнт л хөрсөн доорх ямар ч алт эрдэнэсийг тооцохооргүй, ийм хямд үнэлгээгээр олгохдоо тулбал шалгаруулалтаа нарийн чамбай явуулж, уул уурхайн салбарын үндэсний туршлагатай компаниудаа давуу эрхтэйгээр дэмжих хэрэгтэй! “Хүний нохой идсэнээс өөрийн нохой идсэн нь дээр” гэсэн ардын сайхан хэлц үг байдаг даа.

Шалгаруулалтад эрх тэгш оролцох зарчим гэх халхавч үгээр бамбай хийн, энэ салбарын талаар А- ч үгүй нөхдөд зөвшөөрөл өгөөд байвал энэ нь яваандаа харийнханд худалдагдах эрсдэл ихтэйг хаана хаанаа тооцоолох нь зүйтэй болов уу.

Манайхан дотор “өнгө мөнгөний” төлөө өөрийгөө ч худалдахаас сийхгүй нөхдүүд олширсон энэ “цөвүүн цагт” газрын баялагтай холбоотой асуудлыг маш нухацтай шийдвэрлэхгүй бол хожмоо харамсаад ч барахгүй асуудал үүсэж мэдэх!

Тэгээд ч, уул уурхайн үндэсний компаниудаа сайн дэмжиж тэтгээд байвал энэ нь эргээд улс орны олон салбарт эерэгээр нөлөөлөх нь гарцаагүй. Ядаж л, олон мянган хүн ажлын байраар хангагдан, амьдралын баталгаа нь дээшилж, банк зээлийн үйл ажиллагаанд ч сайнаар нөлөөлж эхэлнэ. Тэр хэрээр барилгын салбарын борлуулалт ч сайжирч, ипотекийн зээлийн шалгуур үзүүлэлтийг хангахуйц орлоготой иргэдийн тоо ч өсөх болно.  Энэ мэтээр, үндэсний компаниудаа дэмжихийн давуу талыг тоочоод байвал асар урт жагсаалт гарах нь мэдээж.

Байдал нэгэнт ийм тов тодорхой байсаар атал үндэсний компаниуд гэхээсээ илүүтэй харийнханд сүжрээд байгаа албан тушаалтнууд байвал яавч “цэвэр” биш, авлига авснаас зайлахгүй гэж үзэхээс аргагүйд хүрэхээр.