Алсын амраглал

Хэрлэн явах бэлтгэлээ хийгээд завгүй байв. Тэрээр Олон улсын байгууллагад ажилладаг бөгөөд нэгэн томоохон хуралд оролцохоор сонгогдсон билээ. Хэрлэнг хэн ч харсан үнэхээр нүд алдам сайхан хүүхэн. Түүний өргөн тэгш мөр, урт хөл, ихэмсэг төрх, өөртөө итгэлтэй байдал нь эрчүүдийн харцыг унагадаг. Тэрийгээ өөрөө ч мэддэг. Хэдий тийм ч гэсэн тэрээр нөхөртэй үнэхээр хайртай өдийг хүртэл үнэнч явсан нэгэн. Тиймдээ ч нөхөр нь түүнийг итгэл алддаггүй болохоор улам хайрлаж, эхнэрээрээ хаана ч явсан бахархана.

Тэрээр ниссээр аралын Япон оронд хөл тавьлаа. Бөгчим халуун чийглэг агаар холилдон түүнийг угтлаа. Тэрээр буудалруугаа явах замдаа очсон газрынхаа сонин сайхныг шагшран явав. Хуралд АНУ, Африк, Франц, ОХУ, Хятад, Тайвань, Герман…гэх зэргийн 50 гаруй орны 100 .гаад төлөөлөгчид ирсэн байна. Тэднийг зохион байгуулж байгаа газраас жуулчины том автобусаар тосож авàâ. Хэрлэн хажуудах Орос хүүхэнтэйгээ танилцан ойр зуурын юм ярин явсаар аралын дэргэдэх тохилог буудалд ирлээ. Өрөөндөө орон шүршүүрт ороод хурал дээр тавих илтгэлээ гарган харж байтал хоолны цаг болсоныг мэдэгдэв. Тэрээр халуун байсан ч гэсэн хүндэтгэлийн энгийн хирнээ чамин загвартай хослол өмслөө. Нэг ширээн дээр 10 хүн суун халуун яриа өрнүүлэн дотно танилцацгаав. Гэтэл түүний өөдөөс харан сууж байсан Африкаас ирсэн Жонн хэмээх өнгөт арьст 35 орчим насны хурц нүдтэй залуу инээмсэглэн:

- Хатагтай Хэрлэн та үнэхээр сайхан харагдаж байна. Би танай Монгол улсын талаар бага сага мэднэ л дээ. 3 сарын хугацаатай очиж ажиллаж байсан. Танай нутаг уужим сайхан шигээ хүүхнүүд нь ч бас тань шиг сайхан юм билээ. Та үнэхээр үзэсгэлэнтэй харагдаж байна хэмээн найр тавин хэлэв. Хэрлэн эелдэглэн инээмсэглэж толгой дохин талархал илэрхийлээд:
- Баярлалаа…үнэхээр тийм шүү, манай Монголд сайхан зүйлүүд зөндөө байгаа…зөвхөн уужим тал нутагаас гадна ардын минь сайхан уламжлал, онгон ариун байгаль, уртын дуу, морин хуур, эрийн гурван наадам, ардын язгуур урлаг гээд…дараа таныг дахин очих боломж олдвол би тэр бүхнийг дуртайяа таньд үзүүлэх болно

- Өө маш тааламжтай…тэгвэл би дараа заавал очноо.
Хоол ч сайхан болж өнгөрлөө. Тэрээр өрөөндөө орохоор танилцсан Орос бүсгүйтэйгээ сайхан амрахыг хүсээд нэг шат дээшээ өгсөн өрөөнийхөө үүдэнд иртэл оройны танилцдаг Жоннтой тааралдав. Тэрээр түүнийг сайхан амрахыг хүсээд хойноос нь сайхан танилцсаных ганц хундаг шарз тогтоохгүй биз. Хүнд хоол идсэн чинь нэг л болдоггүй хэмээн том цагаан шүдээ гарган яралзтал инээв. Хэрлэн
- Уучлаарай…баярлалаа гээд өрөөгөө чиглэн явлаа. Маргааш нь хувиарын дагуу хотын түүхт дурсгалт газруудаар явж,олон ч зүйл үзлээ. Энэ бүхэнд Жонн түүнд найр тавин заримдаа ч зовмоор түрэмгий зан гарган түүнийг илэн далангүй магтан, анхаарал тавьж явна. Ингэж ханиасаа өөр харь хүнээс элдэв янзын магтаал сонсох нь нэг талаар эвгүй хэдий ч бас ч алхам тутамд нь түүнийг төгс эмэгтэй гэдгийг мэдрүүлж байгаа нь сайхан байлаа.
Хурал ч эхэлж бүх юм нарийн зохион байгуулалттай, өндөр төвшинд явагдаж хүндэтгэлийн оройн зоог барих л үлдээд байв.

Хэрлэн тэр зоог дээр биеийн галбирыг гайхамшигтай гаргасан жаахан уламжлалт загвараар хийгдсэн ноолууран даашинз өмсөн оролцлоо. Үзмэн ягаан өнгийн тэр даашинз түүний төгс биеийг улам жавхаажуулан харагдана.
Энэ даашинз нь далайн эрэг дээрхи ил босоо хүлээн авалтанд яг тохирсон байлаа. Жонн түүн дээр ирэн бүжгэнд урив. Хэрлэн энэ залуугаас нэг л жийрхээд байсан ч  худлаа их зантай нэгэн болоод яахав…ганц нэг бүжиглэхэд яав л гэж хэмээн бодоод зөвшөөрлөө. Жонн түүний бэлхүүснээс чанга тэврэн өөртөө улам ойртуулан бүжнэ. Хэрлэн түүний булчинлаг мөрийг түшин бүжиглэхдээ анх удаа түүнийг сайтар ажлаа. Тэрээр өнгөт арьстай л болохоос түүний хурц зоримог нүд, зузаан уруул, булчинлаг бие түүнийг юу юунаас илүү соронздож эхлэв.
Тэр хоёр тэр оройжингоо бүх л аян дээр бүжиглэв. Жонн Хэрлэнд хандан хоёулаа тэр сандал дээр очиж жаахан суух уу….гадаа үнэхээр сайхан байна хэмээн хэлээд хариу хүлээлгүй түүнийг хөтлөн алхав. Тэр хоёр оргилуун дарс тулгангаа Жонн түүнд яагаад ч юм өөрийнхөө тухай ярьж өгөв. Хэрлэн түүний багаасаа үзсэн зовлон хийгээд энэ бүхэнд хэрсүүжсэн ухаалаг яриаг шимтэн сонсож дэмжин сууна.
Жонн далайн салхи ч жаахан хүйтэн байна шүү даарч байна уу хэмээн түүнийг нуруугаар нь тэврэн өөртөө ойртуулаад уучлаарай гээд уруул дээр нь үнс÷èõýâ. Хэрлэн энэ үед яагаад ч юм түүний эзэрхэг занд хөтлөгдөн ямарч эсэргүүцэл үзүүлсэнгүй.

Хоёул хүмүүсийн нүднээс нуугдасхийн явсаар Хэрлэнгийн өрөөнд оров. Жонн үүдээр оронгуутаа Хэрлэнг өргөн хананд шахаад удаан хирнээ хүчтэй үнсэнэ. Хэрлэн яг л илбэдүүлсэн мэт түүнд хөтлөгдлөө. Жонн Хэрлэнг өргөсөн чигтээ орных нь урд авчраад аажуухан буулган даашинзыг нь цаашлаад хөхөвч, дотоожийг нь тайлангаа үнэхээрийн гайхалтай хэмээн дуу алдлаа. Жонн Хэрлэнг орон дээр дээш харуулан хэвтүүлээд нүднээс нь эхлэн чих, хүзүү, хөх гээд доошилсоор давсаган тушаа газар нимгэн арьсан дээр нь үнссээр улам доошиллоо. Хэрлэн урд нь энэ бүхнийг үзээгүй болохоор өөрийн эрхгүй дуу алдан хамаг биеэ хураан чангалíà. Жонн ч улам доошлон түүний гуяа, шилбэ, гээд хурууг нь хүртэл хөхөн үнсэхэд тэрээр улам тэчъяадан…доошоо харлаа…Жонн эргээд л доороос нь эхлэн аажим аажимаар дээшилсээр…. Хоёр өгзөгнөөс нь аяархан хазахад Хэрлэн болохгүй ш дээ…би нөхөртэй хэмээн хэлэв. Жонн хариуд нь инээмсэглэснээ дээр нь хэвтэн хүзүүн дээр нь үнсэнгээ хоёр гараа доогуур нь оруулан хөхийг нь базаллаа. Хэрлэн дэвсгэр даавуугаа тас атган цээжээ өргөв. Жонны тос гүйсэн мэт гөлгөр арьс, булчинлаг гар түүний урд хожид хэзээ ч амсаж байгаагүй сэдэлийг төрүүлэв. Жонн босон Хэрлэнгийн өгзөгийг өргөн оцойлгоод үнсэж эхэллээ.

- Ёоо…ямар сайхан юм бэ…ямар сайхан юм бээ…тэрээр өөр үг хэлж чадсангүй, Жонн ч хийх гэж яарсангүй. Гэтэл ч Хэрлэнгийн дуу улам чангараí өөрөө аяндаа өөдөөс нь улам оцойж өгөхөд Жонн улам хурдан хэлүүг нь хэлээрээ ирвэгнүүллээ. Түүний доошоо бүлээн юм асгаран хамаг бие нь чичирч ирэхэд Жонн түүнийг нь нэгэнтээ ховх сорсоноо сая л нэг өөрийнхийгөө гарган бэлгэвч углаад араас нь хийлээ. Хэрлэн би тавьчихсан юм байх даа…ямар сайхан таашаал вээ хэмээн бодтол түүний бөгсөн дээр аяархан алгадаад Жонн өөрийнхийгөө улам гүн хийх нь тэр. Нэг л том юм тэр чигтээ хамаг юмыг íü хамж байгаа аятай тултал нь ороход тэрээр өөрийн эрхгүй дуу алдан гиншинэ. Жонн ч аажуухан дүрсээр… Эхэндээ Хэрлэнд их өвдөж байсан ч яваандаа аятайхан болж ирлээ. Хэн ч хүрээгүй тэр л холын зайнд нэгэн цул мах хүрэхэд түүний сэрэл нь дахин хөдөлж эхлэв. Жонн ч дуу алдан уухилсаар хөхийг нь базалж байснаа гэнэт сугалан түүнийг эргүүллээ. Хэрлэн эргэж хараад золтой ухаан алдчихсангүй…өөрийн эрхгүй пөөх ямар том юм бэ хэмээн дуу алдлаа. Жонн инээснээ түүний хоёр хөлийг дээш нь өргөн мөрөн дээрээ тавиад  үргэлжлүүлсээр…. ийнхүү эцэс төгсгөлгүй мэт санагдах амраглал үргэлжилсээр сая л нэг дуусахад Хэрлэнгийн тамир нь барагдаж орон дээрх бүх юм нь газраар ундуй сундуй хөглөрч харагдана.

Жонн дуусчихаад түүнийг дахин үнсэж талархасанаа илэрхийлээд босоод явлаа. Тэрээр банны өрөөнөөс гарч ирээд хонгор минь ус бэлдчихлээ усанд орох уу хэмээн хэлээд түүнийг өргөн хөөс тавьсан усруу оров….

Хэрлэн ядарсан баймаар байтал тэгсэнгүй бүр ч сэргэсэн мэт санагдана. Тэрээр нууцхан Жоннтой салах ёс хийгээд онгоцондоо суун нутгийн зүг хөөрлөө. Хэрлэн дотроо таашаал гэдэг ёстой энэ л байхдаа. Очоод нөхөртэйгээ хийх болгондоо чамайг хэсэгтээ л өгүүлэх байх даа. Амраглал ямар амттай бас амтгүй байдагыг одоо л мэдлээ, юм нэг байхдаа л амттай, дахин ийм зүйл хийж ханиа хуурахгүй ээ…хэмээн бодохын сацуу Жоннын базсан гар, үнссэн үнсэлт одоо болтол мэдэгдэн өөрийн эрхгүй бие нь чимчигнэнэ….