Д.Очирсүх: Манай мотоспортынхон азид аль хэдийн танигдсан

Ирэх жил манай оронд “Мотокросс Гранпри” буюу мотоциклийн ДАШТ-ийг зохион байгуулах тухай мэдээлэл спорт сонирхогчдын анхаарлыг татаад байна. Энэ талаар Монголын автомашин, мотоциклийн спортын холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга, БХТН-ийн Техник спортын төвийн мото спортын дасгалжуулагч Д.Очирсүхтэй ярилцлаа.

-Манай улс Азийн аварга шалгаруулах хэд хэдэн тэмцээнийг зохион байгуулсан. Харин одоо мотоциклийн ДАШТ-ийг зохион байгуулах гэж байна. Цаг хугацааны хувьд тодорхой болсон уу?

-Өнгөрсөн  наймдугаар сард Олон улсын мотоциклийн холбоо болон Европын мотоциклийн холбооны дэд ерөнхийлөгч Мишел Турк тэргүүтэй  төлөөлөгчид Соёл, спорт, аялал жуулчлалын сайд Ц.Оюунгэрэл, Гадаад хэргийн яамны сайд Л.Болд, Монголын автомашин, мотоциклийн спортын холбооны ерөнхийлөгч УИХ-ын гишүүн Г.Батхүү нартай уулзсан. Уулзалтын үеэр ирэх онд юм уу, эсвэл 2016 онд Монголд мотоциклийн ДАШТ-ний нэг шатыг зохион байгуулах хүсэлтээ илэрхийлсэн.

ДАШТ нь дөрөвдүгээр сард эхлээд аравдугаар сард дуусдаг. Тэр хугацаанд 18 гранпри явуулж, тэдгээрийн нийлбэр дүнгээр ялагч тодордог юм. Үүний нэг гранприг нь Монголд зохион байгуулах хүсэлтээ тавьсан. Үүний учир нь Ази тивийн хэмжээний хоёр ч тэмцээнийг эх орондоо зохион байгуулсны хувьд Монгол Улс ДАШТ зохион байгуулах бүрэн боломжтой гэж үзсэн. Тиймээс бид энэ асуудлыг ССАЖЯ- ны Спортын бодлого зохицуулалтын газарт танилцуулсан. Манай холбоо нааштайгаар шийдвэрлэх талаар ярилцаж байна.

-Дэлхийн хэмжээний уралдааныг Монголд зохион байгуулахад манайхаас юу хийх шаардлагатай вэ?

-ДАШТ-ийг зохион байгуулах комисс уралдаан болох Морин даваанд очиж танилцсан. Манай орны газар нутаг нь уудам, хөрс  нь уралдааны замд тохирсон, Туул голын хаялгаас усан сан үүсгэж,  уралдааныхаа замыг байнгын усалж болох юм байна гэсэн. Мөн бид Олон улсын мотоциклийн холбоонд нэг сая евро төлөх ёстой. Олон улсын мотоциклийн холбоонд төлөх сая еврогоос тэмцээний комисс 150 хүний бүрэлдэхүүнтэй ирж, 45 хоногийн хугацаанд ДАШТ-ий стандартын замыг хийж өгье гэсэн санал тавьсан байгаа. Мөн уралдаанд оролцохын тулд 150 гаруй тамирчин ирнэ. Тамирчид арын албатайгаа нийлбэл 1500 орчим оролцогч ирэх болно. Үүнийг дагаад аялал жуулчлалын салбарын орлого ч нэмэгдэнэ.

-Мотоспортын замын стандарт ямар байх ёстой вэ. Манай орны зам стан­дартын бус гэсэн үг үү?

-Мотоспортын замын урт 1500-2000 метрийн урттай, өргөн нь 7-10 метр байдаг. Энэ зайнд л харайлт, угсраа зам, уруу, өгсүүр зам гэх мэт саадууд багтах ёстой. Манай орон 2012 онд Азийн аварга шалгаруулах тэмцээн зохион байгуулахад сайн зам хийсэн. Азийн холбооноос ч ДАШТ зохион байгуулж болох “Дэлхийн зам байна”гэж үнэлсэн. Энэ удаад ч ДАШТ-ий замын комисс манай замыг муу гэж үнэлээгүй. Урдаасаа хойшоо явдаг байсныг, хоёр уулын дунд хөндлөнгөөр явдаг зам хийе л гэсэн юм.

-Мотоспортод ОУХМ Э.Халиунболд, Х.Тэмүүжин Х.Мөнхболор зэрэг чамгүй амжилттай тамирчид бий. ДАШТ-д оролцоход ямар асуудал тулгардаг вэ?

-Манай мотоспортын тамирчид Ази тивдээ аль хэдийн танигдсан. Анх 1997 онд Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцож, 30 тамирчны сүүлийн хоёр, гурван байрыг л эзэлдэг байв. Бид Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд 2000 он хүртэл оролцсон. Манай холбооноос ярилцаад Ази руу бус Орос руу тэмцээнд оролцохоор шийдсэн. Тэгээд 2007 онд Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд эргэн орж, ОУХМ Э.Халиунболд долдугаар байранд орж, амжилт маань ахисан. Тэгтэл Азийн холбоо гайхаж “Танайх хэдхэн жилийн өмнө сүүлийн байр эзэлдэг байсан. Яаж ийм хурдан сайжрав” гэцгээж байсан.

Хятад улс манай орныг уралдаандаа байнга урьж, бид замын зардлаа л гаргадаг байлаа. Гэтэл одоо өөрийн орны тэмцээнд оруулахаа больсон. Учир нь том гүрэн жижиг орны тамирчдад ялагдвал нэр хүндэд муу хэмээн хавчиж эхэлсэн. Өнөөдрийн байдлаар манай тамирчид мотокроссоор Ази болон ДАШТ-д оролцож чадахгүй байна. Сайн тамирчнаа дэлхийд гаргах гэхээр санхүүгийн байдлаас хараат болчихдог. Гэхдээ манай тамирчид дэлхийд хэдэд явж буйгаа харуулсан 2008 онд багийн ДАШТ-д анх 40 орноос 31, 32 дугаар байранд орсон. Дараа жил нь Италид уралдахад 24, 25 дугаар байранд орж эхэлсэн. Тэрнээс хойш ДАШТ-д оролцож чадаагүй. Хэрэв 2010 онд орсон бат “Шилдэг 20″- д шалгарах нь тодорхой байсан

-Энэ асуудлыг ССАЖЯ-наас энхаарахгүй байна уу. Эсвэл мотоспорт өртөг өндөртэй, их хөрөнгө шаарддаг юм уу?

-Асар их хөрөнгө шаардсан спорт л доо. Тухайн салбарын яам, холбоо дангаар шийдээд хөгжүүлэх боломжгүй. Ганцхан тамирчин дэлхийн төвшний тэмцээнд оролцъё гэвэл 2-4 мотоцикльтай байх ёстой. Тэмцээний үеэр юу ч болж мэдэх учраас нөөц мотоцикльтой байх хэрэгтэй. Тамирчны унах мотоцикль нь 10- 15 мянган ам.долларын үнэтэй. Мөн сургалтад хамрагдаж байгаа учраас төлбөр төлнө, түлшээ хийнэ, байрлах байрнаас эхлээд зардал их гарна. МАМСХ нь манай оронд хөгжиж байгаа мотоспортын төрлийг унтраахгүйн төлөө л явж байна.

-Олон улсын мотоциклийн холбоо ДАШТ-ийг зохион байгуулах санал тавьсан. Өмнө нь тус холбоотой хамтарч ажилладаг байсан уу?

-2010 онд манай оронд ДАШТ-ийг зохион байгуулж болох юм байна гэж Итали дасгалжуулагч багш ярьж байсан. Энэ тухай албаны хүмүүс ирж, санал тавьсан нь анхных юм. Тиймээс бид энэ боломжийг алдмааргүй байна. ДАШТ-д оролцож байгаа тамирчид Европт юм уу, Латин америкт хэдэн газар л уралддаг. Тэгэхээр зохион байгуулж байгаа бүрэлдэхүүн, тамирчид ч гэсэн өөр орныг үзэж, өрсөлдөх санал гарсны үүднээс манай оронд хандсан байх.

Би арваннэгдүгээр сарын 21-23-ны хооронд Испанид болох Олон улсын мотоциклын холбооны хуралд оролцоно. Тэр үеэр олон улсын мотоциклийн холбооныхонтой дахин уулзана.