Тєв цэнгэлдэх царай орохгvй нь

Vндэсний их баяр наадам урьд жилvvдийнхээс маш онцлог болох учиртай. Учир нь, Хvннv гvрний тvvхт 2220, Их Монгол улс байгуулагдvсаны 805, Тусгаар тогтнолын 100, Ардын хувьсгалын 90 жилийн тvvхт ойг Vндэсний их баяр наадмаар хамтатган тэмдэгvлэхээр болсон. Иймээс наадvмын нээлтийн ажиллаvгаанд л гэхэд 120 сая тєгрєг тєсєвлєж 1000 морьтон цэрэг, 999 морин хуурч, 1500 хєгжимчин гээд нийт 4000 хvн оролцож сvр дуулиантай хийхээр болсон. Харин энэ наадам болох Тєв цэнгэлдэх хvрээлэнд нээлvтийн ёслолд зориулах “зоос”-ноос дутаvхаарvгvй хэмжээний мєнгє тєгрєг тєсєвлєж засвар vйлчилгээ хийж, єнгє тєрхєє засч байгаа биз гэсэн бодол євєртvлєн тус газрыг зорьсон юм.


Наадамчин тvмэн маань Тєв цэнгэлдэх хvрээлэндээ тухлан сууж, хvчит бєхчvvд зvлэг ногоон дэвжээнээ уран мэхийг уралдуулж, мэргэн харвааvчид цэц мэргэнээ булаацалддаг. Тиймээс Vндэсний их баяр наадмын гол єнгє vзэмж Тєв цэнгэлдэх хvрээлэн байдаг. Энд жил бvр л наадмын сургаар ойр зуурын ажил болох суу-дал, хаалгаа будаад л урсгал засвар хийчихдэг байсан. Тэгвэл энэ жилийн засвар vйлчилгээ арай єєр байх учиртай. Гэтэл тус газар єдрийн 11:00 цагийн vед очиход нєгєє л хуучин єнгє тєрvхєєрєє угтав. Гэхдээ баяр наадам дєхєж байгаа гэсэнvдээ аль хэдийнэ хєл хєдєлvгєєн ихтэй болж барилvгын болон зам засварын ажлаа хийж эхэлжээ. Хэсэг ажилчид цэнгэлvдэхийн баганы нvvрэн хэсгийн будгийг нь ховхолж, єнгєлж замаск тvрхэж нэлээд ажил єрнєж байгаа харагдvлаа. Харин дотогш ороход vзэгчдийн суудлуудыг ногоон, цэнхэр, ягаанаар алаглуулан будаж байхтай таарсан юм. Vvний хажуугаар гvйлтийн спортын тамирчид маань бэлтгэл сургуулилтаа хийж байв. Монгол Улсдаа томоохонд тооцогдох Тєв цэнгэлдэх хvрээлэн 15 мянган хvний суудалтай бєгєєд анх 1959 онд байvгуулагдаж байжээ. Тэр цагаас хойш манай улсад болж буй томоохон урлаг соёлын тоглолт, баяр ёслолын арга хэмжээ тус хvрээлэнд болсоор ирсэн юм. Энэ vеэр тус цэнгэлдэхийн баганы засвар vйлчилгээг хийж буй “Бvти” компанийн ерєнхий менежер М. Болдсvх “Нvvрэн талын шаврыг нь нурааж хєєс тавин єнгєлж будаад, цонхнуудыг шинээр суулгана. Ер нь жил бvр хийдэг урсгал засвараас илvv чанартай хийж гvйцэтгэнэ. Ирэх сарын 1-нд ажлаа хvлээлгэж єгнє. Тэр vед ямар засвар хийснийг минь хараарай” хэмээн ярьсан юм. Vндэсний их баяр наадмыг хуушуургvйгээр тєсєєлшгvй. Тэгвэл наадмын хуушуурын цэгvvд аль хэдийнэ vvд хаалvгаа нээж, нэг ширхэг хууvшуурыг 400 тєгрєгєєр бор-луулж байлаа. Ийн сурвалжvлага хийж явж байхад хvндрэлтэй нэг асуудал бол яах аргагvй нийтийн бие засах газар болоод тухлан суух амралтын газар байв.

Тєв цэнгэлдэх хvрээлэн био “00”-той болно

Тєв цэнгэлдэх хvрээлэнгийн дарга н.Нямдаваагаас засварын ажлын талаар тодрууллаа.

-Vндэсний их баяр наадмыг тохиолvдуулаад Тєв цэнvгэлvдэх хvрээлэнд жил бvр л урсгал засвар хийдэг. Энэ жилийн хувьд ямар засвар vйлчилгээ хийхээр тєлєвлєєд байна вэ?
-Одоогоор бид єєрсдийнvхєє хvчээр л засвар vйлvчилгээгээ хийж баярын бэлтгэл ажлаа хангаж байна. Улсаас мєнгє тєсєвлєєгvй болохоор тєсєв мєнгє хvрэлцэхгvй хэцvv л байна. Манайх тєрийн ємчит компани шvv дээ. Гэхдээ монгол тvмнийхээ хvндэтгэж ирсэн Vндэсний их баяр наадмаар нь засвар vйлvчилгээ тохижилтоо сайvхан хийсэн орчинд л наадууvлахыг эрмэлзэж байна.
-Тэгвэл засвар vйлvчилгээ хийхэд хэцvv л байгаа юм байна даа. Засваруудаа хэзээ дуусгах бодолvтой байгаа вэ?
-Тєсєв мєнгє гайгvй хvрвэл ойрын vед дуусгана.
-Гаднах тохижилт зvлэг ногоон байгууvламжаа хэрхэн хийж байгаа вэ. Мєн авто машины зогсоол, “00”-ын асуудал хvндvрэл учруулж байна шvv дээ?
-Ямар ч байсан авто зогvсоол, явган хvний замаа шиvнэчилж ажлаа хийж эхэлсэн. Харин нийтийн бие засах газрын хvрэлцээ муу байдаг тул энэ жил нийслэvлээс био “00” тавихаар болсон.

Худалдаа vйлчилгээ эрхлэх зєвшєєрлийг 500 аж ахуйн нэгжид олгоно

Баяр наадмын бэлтгэл ажил ийн эхэлжээ. Гэвч сайны хажуугаар саар гэгчээр баяр наадамтай уралдан гар дээрх худалдаа цэцэглэж, хуушуурын гэрvvд ариун цэврийн шаардлага хангахгvй газар vйл ажиллагаа явуулах, баталгаат хугацаа нь муудсан хvнсний бvтээгдэхvvн борлуулах нь жил бvр давтагддаг. Энэ асуудлыг хэрхэн зохицуулж байгаа талаар НЗАА-ны Хvнс, худалдаа vйлчилгээний хэлтсийн худалдааны мэргэжилтэн Т.Сэргэлэнгээс тодруулсан юм.

-Саяхан болж єнгєрvсєн Олон улсын хvvхvvvдийн эрхийг хамvгаалах єдрєєр тєв талбай зах шиг л болчихсон байсан. Vндэсний их баяр наадмаар мєн л Тєв цэнгэлдэхийн гадаах талбай наймаачдаар дvvрч захтай л адил харагддаг. Энэ жил дээрх асуудлыг хэрхэн цэгцлэх бол?
-Энэ жил худалдаа vйлчилvгээ хийх эрхийг зєвхєн аж ахуйн нэгжид олгохоор болсон. Нийт 800 зєвшєєрєл олгоно. Vvнээс цэнгэлдэхэд 500 аж ахуйн нэгжид зєвvшєєрєл єгнє. Дvvрэг бvрээс 100 аж ахуйн нэгж ирэх юм. Харин гутал, хувцас, тоглоом, ахуйн хэрэглээний бараа заруулахгvй байхаар шийдvсэн. Хэрэв ийм тохиолдол гаргавал НЦГ, НМХГ хамтран шалгалт хийж тухайн бараа бvтээгдэхvvнийг хураан авч улсын орлого болгоно.
-Зєвшєєрєл авах аж ахуйн нэгжvvдэд ямар шаардлага тавьж байгаа вэ. Нэг зєвшєєрлийг хэдэн тєгрєгєєр олгох вэ?
-Худалдаа vйлчилгээ эрхлэгч нь эрvvл мэндийн vзлэгт хамрагдсан, хvнсний бvтээгдэхvvнийг горимын дагуу хадгалах тоног тєхєєрємжтэй байх, дээр нь нэг удаагийн аяга, таваг хэрэгvлэх шаардлага тавина. Мєн тухайн компанийн ажилчид ижил єнгийн дvрэмт хувцасvтай байх шаардvлагатай. Тvvнчлэн талбайн єнгє vзэм-жийг алдагдууvлахгvй байх vvднээс дvvрэг бvр нэг єнгийг сонгоод дvvргийн бизнес эрхлэгчдийн асарыг ижил єнгєтэй байлгана. Наадмын бэлтгэл ажил хийж байгаа учир зєвшєєрлийн vнэ тогтоогvй байна. Єнгєрсєн жил нэг зєвшєєрлийг 10-15 мянган тєгрєгєєр єгч байсан.
-Тvрvvчийн баярууvдыг харж байхад хvн их олноор цугларсан газар хогийн сав нэлээд олныг байрvлуулах хэрэгтэй юм шиг санагдсан. Ер нь, энэ талаар бодолцvсон уу?
-Тэгэлгvй яахав. Ямар нэгэн арга хэмжээний дараа vлддэг юм нь хог байдаг. Тийvмээс аж ахуйн нэгжvvдэд хоvгийн савыг нэгээр ч зогсохvгvй олон байрлуулахыг хатуу шаарvдаж байгаа. Хэдийгээр нэг удаагийн аяга, таваг хол боvлох ч худалдаа vйлчилгээ эрхvлэгчдэд ойр орчныхоо газvрыг цэвэр байлгах vvрэгтэй.