Оюутолгойг зарчихгүй байгаа

“Монголын ард түмэн баяжна. Оюутолгой бидний ирээдүй” хэмээн төр засгийн удирдлагууд мөн ч олон жил худлаа хэллээ. Гэтэл саяхан Монголын Засгийн газар “Оюутолгой”-нхонд дарамтлуулчихсан, эзэмшлийн 34 хувиа зарах тухай асуудал хөндөгдөж байна. Мөн “Рио Тинто” хөрөнгө оруулагч гэх утгаараа Монголын Засгийн газрыг дарамталж гэрээний дүрэмд хүссэнээрээ өөрчлөлт оруулдаг” гэх мэдээлэл ч тархлаа. Ийм хачирхалтай мэдээлэл үнэн бол бид Засгийн газартай байхын хэрэг байна уу. Олныг шуугиулж эргэлзээ төрүүлж буй “Оюутолгойн асуудлыг УИХ-аар сайтар ярьж, дорвитой шийдвэр гаргаж зүрхэлдэггүй юм бол нэртэйгээр нь УИХ-д “Рио Тинто”- гийн төлөөлөгчийг суулгачихвал яасан юм” ОЮУТОЛГОЙГ ЗАРЧИХГҮЙ БАЙГАА гэх хүн ч байна.

Үүнээс гадна монголын төрд “Рио Тинто”-ийн төлөөллүүд бий” гэх яриа ч байдаг. Эдийн засаг сөхөрчихөөд буй энэ үед өөрийн эзэмшлийн 34 хувиасаа зарвал ашигтай” хэмээн үзэж байгаа учраас шаргал ордонд ийм яриа өрнөсөн байж ч болох юм. Үнэн чанартаа Оюутолгой Монголын ард түмний өмч учраас монголчууд ямар нэгэн хэмжээгээр тэндээс хувьцаа эзэмших л хэрэгтэй. Гэтэл аль эртнээс хэлж, иргэдийг горьдоогоод байсан хувиас иргэд хувь хүртэж, амьдралд нь ач тусаа өгөөгүй байгаа. Харин төр засаг л илүү их хувь хүртэж байгаа гэж хэлж болно. Гэхдээ “Эрдэнэс Оюутолгой” гэх төрийн компани байгаа учраас менежментээ сайжруулах, ил тод байдлаа нэмэгдүүлэх гэхмэтчилэн олон асуудал яригддаг. Тэг- вэл тө рийн компанийн ил тод байдлыг нэмэгдүүлж, засаг- лалыг сайжруулах ганц л арга бий.

Тэр нь хөрөнгийн зах зээл дээр гарах. Монголын төр 34 хувиа нэгэнт хуулиар эзэм- шиж байгаа болохоор тэр. Тийм учраас 34 хувь дээрээ менеж мент хийхэд хөрөнгө оруулагчаас асууж, зөвшөөрөл авах шаардлагагүй байх. Хэ- рэв үнэ хээр шаардлагатай юм бол УИХ-аас, өөрсдөөсөө асууж болох биз. Түүнээс биш хөрөнгө оруулагчдаас өөрс дийнхөө эзэмших хувийг хэрхэн зар- цуулахаа асуух хэрэггүй болов уу. Нөгөөтэйгүүр Оюутолгойн хувьцааг Монголын Хөрөнгийн бирж дээр гаргаснаар чухал нөлөө үзүүлнэ. Монголын Хөрөнгийн бирж дээр бүтээгдэхүүн хэрэгтэй байна гэдгийг мэргэжилтнүүд хэлж буй. Харин Оюутолгой бол дэлхийн брэнд. Тиймээс Хөрөнгийн биржид маш том хөрөнгө оруулалт болно. Тэр хэрээрээ хөрөнгийн зах зээл тэлж томроход чухал алхам болох биз ээ.

Монголчууд ч эх орныхоо баялгаас хувь эзэмшинэ. Ер нь монголчууд бүгд “Эрдэнэс Тавантолгой”-н 1072 ширхэг хувьцаатай. Үүнтэй адилаар “Эрдэнэс Оюутолгой”-н хувьцаа гээд гаргахад юу нь болохгүй гэж. Монголын хөрөнгийн зах зээл томорно. Хөрөнгө оруулагчдыг даллана. Ард түмэн жинхэнэ утгаараа Оюутолгойн ордоос хувь эзэмшиж, байгалийн баялаг ард түмний мэдэлд очно. Гэтэл Монголын төр өөрсдийн мэдлийн хувиа хадгалах уу, эсвэл зарах уу гэдэг асуудал тулгараад байгаа бололтой. Энгийн нэг айл өвөг эцгийнхээ үлдээсэн хөөргийг өлслөө гээд зарчихдаггүй шүү дээ. Үүнтэй адил цаг хугацааны дунд эдийн засаг хямарч байна гэж үзвэл өөрсдийн мэдлийн 34 хувийг зараад хэрэггүй санагдах юм. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр “Монголын тал өөрийн эзэмшлийн 34 хувиа “Рио Тинто”-д буцаан зарах хэрэгтэй” гэх санал, шүүмжлэл өрнөж байна. Үүнийг бататгах мэт “Эрдэнэс Оюутолгой” ХХК-ийн ТУЗ- ийн гишүүн Ч.Отгочулуу “Үнэхээр зарах шаардлагатай бол бид 34 хувийнхаа 10 хувийг Хөрөнгийн биржээр дамжуулан ард иргэддээ худалдаж болох юм.

Одоохондоо гэрээгээр 34 хувь эзэмшинэ гэсэн байгаа учраас энэ асуудлыг ярих боломжгүй” гэжээ. Магадгүй, эндээс харахад бид Оюутолгойгоо алдах аюулд орсны дохио ч байж болох юм. Уг нь Монголын эрдэс баялаг ард түмний л өмч байх ёстой. Энэ нь Оюутолгойг зүгээр л ард түмэнд өгөөд хөрөнгө оруулагчдыг хөөж гаргана гэсэн үг биш. Ард түмэн байгалийн баялгаасаа хувь эзэмшиж байх ёстой. Энэ тухай төрийн бодлогод ч бий. Өмнөх засгийн үед “Эрдэнэс МГЛ” болон түүний охин компаниудаар дамжуулан ард түмэнд хувьцаа эзэмшүүлэх бодлогыг тодорхойлсон шүү дээ. Тэгэхээр бэлэн байгаа бодлогыг хэрэгжүүлэх тухай л асуудал юм. Олон нийтээс хөрөнгө оруулалт татсанаар Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтад шаардлагатай байгаа хөрөнгийн тодорхой хувийг монголчууд өөрсдөө бий болгох боломжтой ч юм билүү. Хэрэв тэгж чадвал “Оюутолгой” төсөл дэх Монгол Улсын байр суурь улам л бэхжинэ.