Монгол Улсын Үндсэн хуульд иргэн хүн “Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалын тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй”. Гэвч энэ эрхээ эдэлж чадахгүй химийн бодисын заналхийлэл дор амьдарч байна. Мэдэх, мэдэхгүй химийн бодис хилээр нуун оруулж ирэх, түүнийг үйлдвэрлэлд нууцаар хэрэглэх явдал жил ирэх тутам нэмэгдэж байна. Тиймээс байгаль орчин бохирдож хүн, мал түүнд хордож өвчлөл их гарах боллоо. Энэ нь, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын судалгаагаар батлагдаж байгаа юм. Өнгөрсөн жил Төв аймгийн Жаргалант, Борнуур сумын 96 хүнд хийсэн эрүүл мэндийн үзлэг, шинжилгээгээр гуч орчим хувьд нь мөнгөн усны гүн хордлого илэрч байв. Хоёрхон сумын хэдхэн хүнд химийн бодисын хордлого ингэж илэрч байгаа юм чинь нийт хүн амын дунд ямар байх нь тодорхой бус уу.
Үйлдвэрлэлд хэрэглэж буй химийн бодисын 90 орчим хувийг уул уурхайн компаниуд ашигладаг байна. Тиймээс тэд байгаль орчныг хамгийн их бохирдуулдаг аж. Өнгөрсөн жил гэхэд зургаан аймгийн 21 сумын 131 цэгт мөнгөн ус, цианитаар бохирдсон 139 мянга 410 тонн шламыг саармагжуулж 78 мянга 965 ам метр хөрс хуулсан дүн бий. үүнд, гурван тэрбум төгрөг зарцуулсан тооцоо байна. Гэвч одоо болтол мөнгөн ус, цианитыг алт угаахад нууцаар ашигласаар. Манай улсад 134 аж ахуйн нэгж химийн 420 нэр төрлийн бодис хэрэглэдэг. Сүүлийн жилүүдэд химийн бодисын хадгалалт хамгаалалтад төдийлөн хяналт тавьж чадахгүй байгаа. Уул уурхайд ашиглах химийн бодисоо гадаа талбайд тавьсан чингэлэгт хураасан аж ахуйн нэгжүүд олон бий. Гэвч түүний хог хаягдлыг устгах байгууламж, систем байхгүй өдий хүрчээ. үүнээс гадна химийн бодис хэрэглэх, устгах тухай хууль эрх зүйн орчин ч бүрхэг байгаа юм. Тиймээс аж ахуйн нэгж байгууллагууд хог хаягдлынхаа учрыг өөрсдөө олдог аж.
Тухайлбал цөмийн ректор ашигладаг аж ахуйн нэгжүүд ашиглах хугацаа дууссан тоног төхөөрөмжөө авсан газартаа эргүүлэн өгдөг байна. Харин эмнэлгийн хог хаягдал устгах ажил эмх замбараагүй, хяналтгүй байдаг ажээ. Цөөн хэдэн эмнэлэг л шатаах зуухтаи тул хогоо устгахдаа түүнийгээ ашигладаг юм байна. Харин хувийн эмнэлгүүд Улаанчулуутын хогийн цэг дээр аваачиж ил задгай шатаадаг ажээ. Энэ байдал нь элдэв халдварт өвчин тарааж болзошгүй аюул дагуулж байна. Олон улсын жишигт эмнэлгийн хог хаягдлыг ариутгаад булшилж устгадаг гэнэ. Одоо л химийн хог хаягдлыг хэрхэн устгах талаар ярилцаж судалгаа хийж байна. Химийн хортой болон аюултай бодисын бодлого зохицуулалтын асуудал эрхэлсэн үндэсний зөвлөлөөс, жилд хэчнээн тонн химийн хог хаягдал гардаг, түүнийг хэрхэн устгаж байгаа талаар тооллого судалгаа хийх болжээ.
Ингээд аюултай хог хаягдал устгах төвлөрсөн байгууламж барихаар болж зураг төсөл техник эдийн засгийн үндэслэл хийж байгаа ажээ. НҮБ-ын хөрөнгө оруулалтаар ийм байгууламж барих бөгөөд 2012 он гэхэд л биеллээ олох бололтой. Тэр болтол химийн бодисын хог хаягдал хүн амын эрүүл мэндэд заналхийлсээр байх нь.
ГЕОЛОГИ УУЛ УУРХАЙН МЭДЭЭ
URL:
Монгол Улсын Үндсэн хуульд иргэн хүн “Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалын тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй”. Гэвч энэ эрхээ эдэлж чадахгүй химийн бодисын заналхийлэл дор амьдарч байна. Мэдэх, мэдэхгүй химийн бодис хилээр нуун оруулж ирэх, түүнийг үйлдвэрлэлд нууцаар хэрэглэх явдал жил ирэх тутам нэмэгдэж байна. Тиймээс байгаль орчин бохирдож хүн, мал түүнд хордож өвчлөл их гарах боллоо. Энэ нь, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын судалгаагаар батлагдаж байгаа юм. Өнгөрсөн жил Төв аймгийн Жаргалант, Борнуур сумын 96 хүнд хийсэн эрүүл мэндийн үзлэг, шинжилгээгээр гуч орчим хувьд нь мөнгөн усны гүн хордлого илэрч байв. Хоёрхон сумын хэдхэн хүнд химийн бодисын хордлого ингэж илэрч байгаа юм чинь нийт хүн амын дунд ямар байх нь тодорхой бус уу.
