Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийн төслөөр хэлэлцүүлэг хийв

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийн төслөөр өнөөдөр Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Иргэний танхимд нээлттэй  хэлэлцүүлэг хийв. Хэлэлцүүлэгт УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг, Д.Оюунхорол, Ц.Оюунгэрэл, Д.Арвин, З.Баянсэлэнгэ, иргэд, олон нийтийн төлөөлөл оролцлоо.

Хэлэлцүүлгийг нээж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Хүний хөгжил, нийгмийн бодлогын зөвлөх Р.Болд хэлсэн үгэндээ “Монгол Улсад төв суурин газар руу чиглэсэн шилжилт хөдөлгөөн, мөн түүнчлэн жил бүр шинээр төрж буй хүүхдийн тооны өсөлт харьцангуй хурдацтай байна. Одоо жил бүр 80 шахам мянган хүүхэд төрдөг болоод байгаа нь бахархалтай, сайхан үйл явц юм. Гэхдээ энэ үйл явц бас цаанаа олон асуудал, шаардлагыг дагуулж байна. Тэдгээрийн нэгэнд хүүхдийн цэцэрлэгийн хангамжийн асуудал орж байгаа юм.

Монгол Улсад одоогоор сургуулийн өмнөх насны хүүхдийг хүлээн авах цэцэрлэгийн хүрэлцээ хангамж муу байгааг бид мэднэ. Хэдийгээр төр, засгаас шинээр барих цэцэрлэгийн тоог жилээс жилд нэмэгдүүлж байгаа боловч хүчин чадал хүрэлцэхгүй байна. Нэг бүлэгт байвал зохих хүүхдийн ачаалал бараг хоёр дахин их болжээ. Үүний зэрэгцээ Монголд 2-5 насны арван хүүхэд тутмын гурав нь гэртээ цоожлогдон үлдэж байна. Энэ нь бяцхан хүүхдийг санаатайгаар ихээхэн эрсдэлд үлдээж байна гэсэн үг. Эрсдэл гэдгийн цаана өлсөх, өвчлөх, унаж бэртэх, осол гэмтэл, гал, усны аюул гээд олон муу зүйл бий.

Иймд манай нийгмийн өмнө тулгамдсан энэ асуудлыг төр, хувийн хэвшлийн хамтын оролцоотойгоор нааштайгаар шийдвэрлэхийн тулд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч санаачлан Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийн төслийг боловсрууллаа. Энэхүү хуулиар дэлхий дахинд хэрэгжсэн бодит туршлагыг үндэслэн бяцхан үр хүүхдүүдийнхээ сайн сайхан ирээдүйн төлөө хүүхэд харах үйлчилгээг зохих урамшуулалтай, хараа хяналттайгаар хуулийн хүрээнд хэрэгжүүлэх санал, санаачлагыг дэвшүүлж байгаа юм. Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийг баталснаар цэцэрлэггүй үлдэж байгаа олон мянган хүүхдийн асуудал нааштайгаар шийдэгдэнэ хэмээн төсөөлж байна. Өнөөдрийн уулзалтаар бид Та бүхэнд уг хуулийн төслийн талаар тодорхой танилцуулж, тодруулга асуултад хариулна. Мөн та бүхний санал зөвлөгөөг хүлээж авах юм” гэлээ.

Хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг ажлын хэсгийн гишүүн н.Гантулга танилцуулав. Тэрээр танилцуулгадаа “УИХ-ын 2008 оны 12 тоот тогтоолоор баталсан Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлогод бага насны хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловсролын үйл ажиллагаанд бүрэн хамруулах зорилт дэвшүүлсэн. Мөн Монгол Улсын Засгийн газрын 2006 оны 192 дугаар тогтоолоор 2006-2015 оны мастер төлөвлөгөөнд хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн зүгээс бага насны хүүхдийн сурч хүмүүжих сонирхол хэрэгцээг дэмжсэн таатай орчныг бий болгоход төрөөс дэмжлэг үзүүлэх арга замыг тодорхойлсон. Монгол Улсын Засгийн газраас 2012 онд баталсан Монгол Улсыг 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт сургуулийн өмнөх боловсролд зориулан хүүхэд асрах төв, өдөр өнжүүлэх бүлэг байгуулах талаар тусгасан. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2013-2017 онд хэрэгжүүлэх хөтөлбөрт хүүхэд асрах үйлчилгээ, бичил цэцэрлэгийн стандарт, шаардлагыг хуульчилж дэмжинэ гэснийг үндэслэн энэхүү хуулийн төслийг боловсруулсан” гэлээ.

2012 оны байдлаар Монгол Улсын хүн амын найман хувийг 2-5 насны хүүхэд  эзэлж байгаа юм байна. Энэ насны нийт 242 мянган хүүхдээс 56 мянга нь буюу арван хүүхэд тутмын гурав нь цэцэрлэггүй үлджээ. Цэцэрлэгт хамрагдах хүүхдийг 1,6 настайгаас нь эхэлж тооцвол энэ тоо улам нэмэгдэнэ. Сүүлийн үед төрөлт нэмэгдэж, жилд дунджаар 80 гаруй мянган хүүхэд шинээр мэндэлж байна. Иймээс хүүхдийн цэцэрлэгийн асуудал нэлээд хурцаар тавигдаж байна гэдгийг ажлын хэсгийнхэн онцоллоо.

Иймээс 1,6-3 хүртэл насны хүүхдийг гэрээр юм уу байгууллагын дэргэдэх бичил цэцэрлэгээр асарч хамгаалах, хөгжүүлэх үйл ажиллагааг Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийн төсөлд тусгажээ.

Хүүхэд харах нэг төвд багш, туслах багш, тогооч гэсэн гурван хүн ажиллах бөгөөд бүрэн дунд буюу түүнээс дээш боловсролтой, бие бялдар, сэтгэцийн хувьд эрүүл, гэмт хэрэгт холбогдож байгаагүй, мэргэжлийн сургалтад хамрагдсан 18-60 насны иргэд хүүхэд харах үйлчилгээний ажилтан байж болохоор хуулийн төсөлд тусгажээ. Хүүхэд харах үйлчилгээг эцэг эх, асран хамгаалагчийн хүсэлтэд үндэслэн авах юм. Үйлчилгээ эрхлэх гэрчилгээг сум, дүүргийн Засаг дарга олгох бөгөөд үйлчилгээ эрхлэх этгээдийн бичиг баримт, өргөдлийг хүлээн авснаас хойш ажлын тав хоног дотор шйидвэрлэж, зөвшөөрсөн юм уу татгалзсан хариуг өгөх ажээ.

Хүүхэд харах үйлчилгээг нэг хүүхдэд төрөөс олгох хувьсах болон хоолны зардал, эцэг эх, асран хамгаалагчтай харилцаэ зөвшилцөж тогтоосон үйлчилгээний төлбөр, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас сайн дурын үндсэн дээр өгсөн хандив, тусламж зэргээр санхүүжүүлж үйлчилгээний орлогыг хувь хүний болон аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвараас чөлөөлөхөөр төсөлд тусгажээ.

Хүүхэд харах төвд суурилсан үйлчилгээний нэг бүлэгт 12-15 хүүхэд хамруулж, өдөрт  12 цагаас илүүгүй ажиллуулах юм байна.

Энэ үйлчилгээг нэвтрүүлснээр гарах сайн үр дүн гэвэл  улсын хэмжээнд 1,6-6 хүртэлх насны бүх хүүхэд хүүхэд харах төв, сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээг бүрэн авч, хүүхэд болгонд төрөөс үзүүлдэг үйлчилгээг адил тэгш хүртээх  боломжийг бүрдүүлэх юм. Шинээр хүүхэд харах 6300 төв бий болж 19 мянган иргэн ажлын байраар хангагдана. Хүүхэд харах хүнгүйн улмаас хөдөлмөр эрхэлж чадахгүй байгаа 94500 эцэг, эх, асран хамгаалагчид ажил хөдөлмөр эрхэлж гэр бүлдээ байнгын орлоготой болох боломж нээгдэнэ. Зөвхөн цэцэрлэгт явдаг хүүхэд төрөөс санхүүгийн дэмжлэг авч, цэцэрлэггүй хоцорсон хүүхэд авч чаддаггүй тэгш бус тогтолцоог хална. Хараа хяналтгүй үлддэг хүүхдийн дунд гардаг осол гэмтэл буурна. Хүүхдэд хүрэх асаргаа, сувлигааны чанар сайжирна. Сургуулийн өмнөх насны хүүхдийн боловсролын эрэлт, нийлүүлэлт тэнцвэржиж үнийн хөөрөгдөл буурна. Цэцэрлэгийн хэт ачаалал буурах юм.

Хэлэлцүүлэгт оролцогчид хуулийн төслийн талаар байр сууриа илэрхийлж, чухал хуулийн төсөл болсныг онцолж, дэмжиж байлаа.