Нааштай мэдээ сонсогдлоо, одоо хувьцаагаа нэхэцгээе
Монгол Улсын иргэн бүрт “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн 1072 ширхэг хувьцаа олгох шийдвэрийг 2012 онд Хамтарсан Засгийн газраас гаргаж байсан билээ. Монгол Улсын иргэн бүр газрын хэвлий дэх баялгаасаа хувь хүртэх олон жилийн тэмцэл, мөрөөдөл нь энэ шийдвэр гарсанаар биеллээ олж, нэг том боломж нээгдсэн гэж хэлэхэд болно.
Тус шийдвэр нь тухайн үед монголчуудын магнайг тэнийлгэсэн хамгийн сайхан мэдээллийн нэг байж билээ. Нөгөөтэйгүүр, сая төгрөг эсвэл 1072 ширхэг хувьцаа гэсэн сонголтыг иргэдэд төрөөс олгосон нь олны анхаарлыг татаж, сэтгэлд нь нийцэж байсан. Засгийн газраас тэтгэврийн насныхан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, оюутнуудад сая төгрөгийг бэлнээр олгох шийдвэрийг гаргасан байдаг. Тодруулбал, дээр нэрлэсэн насныхан 1072 ширхэг хувьцааныхаа үр ашгийг бэлнээр нь хүртсэн гэсэн үг юм. Тэгвэл хувьцаагаа ч, сая төгрөгөө ч аваагүй иргэдийн хувьд өнөөдөр хүлээлт үүсчихээд байна. Монголчууд бүгд л хувьцаатай болж, төр засгийнхаа хишгийг хүртэх нь гэж баярлацгааж, “би хувьцаагаа авна, ирээдүйд хэрэгтэй юм”, “би мөнгийг нь авна, байрныхаа урьдчилгаанд нэмэрлэнэ” гэх зэргээр сонголт хийж, захиалга өгч байсан. Гэтэл одоо юун байрны урьдчилгаа манатай болчихов уу даа. “Тавантолгойн хувьцаа юу болчихов” гэхээр “Мэдэхгүй” гэж хэлэхээс өөр хариулт алга. 1072 ширхэг хувьцаагаа авъя хэмээн “Хүний хөгжил сан”-гийнхаа дэвтэрт тэмдэглүүлсэн хүмүүс өнөөдөр өөх ч биш, булчирхай ч биш гэдэг болчихоод сууж байгаа. Нэг жишээ дурьдая. “Хувьцаа эзэмшигч, хөрөнгө оруулагчдын эрхийг хамгаалах төв” гэж байгуулагджээ. Энэхүү төвөөр иргэд олноороо үйлчлүүлж байгаа аж. Иргэдийн зүгээс ихэвчлэн сая төгрөгөө авахаа болъё.
Харин 1072 хувьцаагаа авъя гэдэг хүсэлтээ илэрхийлж, олон хүн өргөдөл гаргаж байгаа талаар тус төвийн үүсгэн байгуулагч дуулгаж байсан. Шалтгаан нь мэдээж тодорхой. Энэ жилээс “Эрдэнэс Тавантолгой” компани өмнөх Засгийн газрын балгаар “Чалко”-д тавьсан өрөө бараг л төлж дуусах мэдээлэлтэй байгаа. Мөн урд хөршид нүүрс нийлүүлэх урт хугацааны гэрээ энэ жилээс хэрэгжиж, Тавантолгойн тээвэрлэлт эхэлчихээр хувьцаа шиг үнэтэй зүйл байхгүй болох учраас тэр юм. Өнөө маргаашийн мөнгө биш алс ирээдүй нь гэрэлтэй болж эхэлсэн Тавантолгойгоосоо хувь хүртэх нь зөв юм байна гэж тэд шийдсэн учраас хувьцаагаа эрж сурч эхэлсэн хэрэг л дээ. Тэдний зөв. Сая төгрөгийн сонголт хийж, хувьцаа хэрэггүй юм байна гэж бодох болсон шалтгаан нь мэдээж “Чалко”-ийн их хэмжээний өр, IPO гаргаж чадахаасаа нэгэнт өнгөрсөн гэх Тавантолгойн талаар таагүй мэдээлэл нөлөөлсөн. Гэхдээ энэ бүхэн эргээд хэвийн болж, үйл ажиллагаа нь энэ оноос жигдрээд эхлэх нь гэсэн нааштай мэдээлэл байгаа учраас иргэдийнхээ хувьцааны асуудлыг төрөөс анхаармаар байна.
Төр засаг нь яах гэж хувьцаагаа мөнгө болгоно гэж хэлсэн юм гэж хэлээд суух эрхгүй. Амьдралын боломжгүйгээс тэд ийм шийдвэр гаргасан байлаа ч эргээд хувьцаагаа авна гээд хөөцөлдөж байхад нь шийдээд өгчих хэрэгтэй. Мөн мэдээ мэдээллээр ч хангах цаг нь болсон байна. “Засгийн газарт энэ сарын 8-ны өдөр 500 хүн 1072 ширхэг хувьцаагаа эзэмших өргөдлийг өгсөн. Өргөдөл гомдлын шийдэгдэх хугацаа хуулиараа сар байдаг. Сая төгрөгийг нь иргэдэд өгөлгүй 1072 ширхэг хувьцааг нь үнэт цаасны дансанд нь байршуулж өгье гэдэг шийдвэрийг хүлээж байгаа. Иргэдийн хүсэлтийг хүлээн авч, хувьцааг нь олгоно гэдэгт” итгэлтэй байна хэмээн “Хувьцаа эзэмшигч, хөрөнгө оруулагчдын эрхийг хамгаалах төв”-ийн тэргүүн Э.Алтаншагай ярьж байсан юм. Үүнээс өөрөөр бол хувьцаа маань юу болсон талаар ямар ч мэдээлэлгүй сууж байна. Иргэдээс мөнгө хурааж хувьцааг нь дансанд байршуулах ажил хийсэн брокер, диллерийн компаниуд, мөн иргэдийнхээ хувьцааг худалдаж авсан Засгийн газар яагаад ийм удаан чимээгүй яваад байна вэ.
Дээрх байгууллагад хандаж сая төгрөгөө бус хувьцаагаа авъя гэж тэмдэглүүлсэн иргэдийн дотор хүүхдүүд илүүтэй байгаа гэнэ билээ. Өөрөөр хэлбэл, Монголын ирээдүй болсон залуусынхаа баялагтай байх, хувьцаа эзэмшигч болох асуудлыг нь нэн даруй шийдэж өгмөөр байгаа юм. Дахин хэлэхэд, Тавантолгойн ирээдүй гэрэлтэй байна. Тодруулбал, Цанхийн зүүн уурхайгаас 2.741.000 тонн нүүрс олборлосон. Харин баруун уурхайгаас 2.534.000 тонн нүүрс олборлоод байна. 2013 онд баруун, зүүн хоёр уурхайгаас нийтдээ 5.276.608 тонн нүүрс олборлосон нь 2012 оныхтой харьцуулахад хоёр дахин өссөн үзүүлэлт юм. Мөн тус компани нь “Чалко”-д төлөх ёстой 350 сая ам.долларын 200 сая ам.долларыг нь төлөөд дуусчихсан байгаа. Тиймээс өрөө бүрэн төлж дуусах үе буюу 2015 оноос олон улсын зах зээл дээр IPO хийвэл илүү ашигтай гэж буй. Тэгэхээр нэгэнт ашигтай ажиллаж байгаа компаниас иргэн бүр хувь хишгээ хүртэх гэж зүтгэх нь гарцаагүй. Харин энэ их баялгаас хувь хүртэнэ гэж хүлээж байгаа хувьцаа эзэмшигч ард түмнийхээ итгэлийг гэрэлтүүлэх хэрэгтэй байна. Хамгийн гол нь хувьцаагаа буцааж авах гэсэн, хувьцаа нь дансандаа одоо хүртэл байршиж байгаа иргэдийнхээ баялаг хүртэх эрхийг зөрчихгүй байхыг төр, засгаас анхаарах цаг нь болсон шүү. Нааштай мэдээ дуулдаж эхэлсэн дээр нь одоо л хувьцаагаа нэхэцгээе, монголчууд аа.
МОНГОЛЫН МЭДЭЭ
URL:
