Бид эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүйн “мангасууд”

Үндэсний  өдөр  тутмын  шилдгийн  шилдэг “Өглөөний сонин” үүсэн байгуулагдсаны долоон жилийн ой тохиож байгаа энэ л өдрүүдэд нийт уншигч, харилцагч та бүхэнтэйгээ хамтдаа өнгөрүүлсэн, дурсамж дүүрэн он жилүүд, мартагдашгүй гэгээн өдрүүдээ эргэн дурсахад таатай байна.

Анхны дугаар хэвлэгдэн гарсан 2006 оны 10 дугаар сарын  2-ны өдрөөс эхлэн монголын хэвлэл мэдээлэл, өдөр тутмын сонины орон зайд эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүйн эхлэлийг тавьсан зоригтой дайчин сурвалжилга,  нийгэмд тулгамдсан олон асууд­лыг шийдвэрлэх арга зам хайж, асуудал дэвшүүлсэн олон нийтлэл, урлаг, спортын давтагдашгүй торгон агшнуудыг  уншигч та бүхэндээ цаг алдалгүй түргэн шуурхай хүргэсээр ирснээрээ “Өглөөний сонин” ямагт шилдгийн  шилдэг нь байсан билээ. Тиймдээ ч 2006, 2007, 2008, 2009, 2011 оны “ТОП-5” сонины нэг, 2010  оны “Өдөр тутмын шилдэг сонин”, 2012 оны “Өдөр тутмын шилдгийн шилдэг сонин”-оор шалгарч байв.

Өнгөрсөн  долоон  жилийн  хугацаанд  өдөр тутмын   сонинуудаа   ямагт  ман­лайл­саар  ирсэн “Өглөөний сонин”-ы нийт­лэлийн бодлого нь эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүй давамгайлсан, уншигч олны сонирхлыг татахуйц баримт нотолгоо сайтай сурвалжилга, нийтлэл, егөө фельетон, цаг үеийн тулгамдсан асуудалд түлхүү анхаарсаар ирлээ.  Өдөр тутмын сонинуудын дунд явуулсан олон  судалгаагаар хамгийн уншууртай сониноор  удаа дараа шалгарч, захиалагчдынхаа тоогоор ч ТОП сонины нэг байсаар ирсэн нь бидний цаг наргүй хөдөлмөрийг үнэлсэн уншигч  олны маань хүндлэл, бидэнд итгэсэн их итгэл найдвар, дэмжлэгийн үр шим юм.

Өнөөдөр  “Өглөөний сонин”-ы  редакц  нь Санхүү, Хүний нөөц,  Маркетингийн хэлтэс, Улстөр  мэдээллийн  алба, Нийгэм, эдийн  засаг, гадаад мэдээллийн алба,  Эрэн сурвалжлах, шуурхай мэдээллийн алба, Цахим сонин, эх бэлтгэл, дизайн зэрэг албадуудад 20 гаруй сэтгүүлч, сурвалжлагчтайгаар өдөр тутмын үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Манай сониныг уг нь Раднаагийн Хадбаатар үүсгэн байгуулсан юм. Гэвч энэ эрх­мийг ихэнх хүн “Сонины холбоо­ны” хэмээдэг.  Тэрбээр Монголын сонины холбоог үүсгэн байгуулалцаж, хэд хэдэн удаа ерөнхийлөгчөөр нь сонгогдон ажиллаж байгаа.

Анх сэтгүүл зүйн салбарт “Хүмүүс” сониныг үүсгэн байгуулж хөл тавьсан түүний дараагийн нэг мөрөөдөл нь өдөр тутмын сонин байсан. Тиймдээ ч өнөөгийн “Өглөөний сонин”-ыг зүрх сэтгэлдээ аль 10-аад жилийн өмнөөс бэлтгэж эхэлсэн бол  харин цаасан дээр бууж, уншигчдын гарт хүрээд өдгөө долоон жилтэйгээ золгож байгаа нь энэ юм.

Монголчууд ХХI зууны  мэдээллийн тех­нологийн үр шимийг амсаж өдөр тутмын шуурхай мэдээллийг цахим ертөнцөөс хан­галттай олоод үзчихдэг болсон энэ цаг үед өдөр тутмын өртөг зардал ихтэй цаасан сонинг удирдаж 30-аад хүнийг ажилтай, орлоготой явуулна гэдэг ганц бүсгүй хүнд ахадсан ачаа.

Гэхдээ л эрч хүчтэй цоглог энэ хатагтай хэр баргийн хүн халширмаар энэ ачааг турьхан нуруугаа хотолзуулахгүй тэгшхэн авч явж дөнгөөд л байгаа юм.

Маргааш хэвлэгдэх  “Өглөөний сонин”-ы өнөөд­рийг  тодор­хойлдог өглөө­ний хурлын үеэр түүнийг  харвал зүрх муутай нэгэн айж ч магадгүй.

Өдөр  тутмын  сонин  өглөө­ний  хурлаас  л  эхэл­дэг.   Тиймдээ ч со­нины  ха­риуц­лагатай  на­рийн бич­гийн дарга гэдэг ре­дакцийн “атаман” байх учиртай. Энэ дүрд түүнд өрсөлдөгч байхгүй. Тэр хатуурхаж чаддаг шигээ хамт олныг зангидаж чаддаг нэгэн. Урлаг, спорт, хөдөө, гадаа гээд хаана ч хамт олноо чиглүүлж хачин “хариуцлагатай” байж чаддаг.

“Өглөөний сонин”-оос  хоол хороож байгаа 30 “товариш”  идэх хоолтой, өмсөх хувцастай байхын тулд  зайлшгүй цалин авах ёстой. Харин Д.Сайнбаяр байх­гүй бол “Өглөөний сонин” реклам, зар сурталчилгаагаар таг суух нь тодорхой. Тэгвэл өнөө хэдэн сэтгүүлч дарга цэрэг­тэйгээ “хэчнээн  залуу ч халаас хоосон” алхах нь ойлгомжтой. Нэг ёсондоо тэр бол гадуур гүйж зар сурталчилгаа цуглуулж, явсан  газраасаа  мөнгө  зууж ирдэг  “ажилчин шоргоолж”. Бас “Өглөөний сонин”-ы анхны дугаарыг өлгийдөж авсан нэгэн.

“Өглөөний сонин”-ы нүүр царайг тодор­хойлогчдын нэг манай Саруул явдал суудал нь нүдэнд үзэгдэж, гарт ба­ригдахгүй ч ямагт дуулиан таригч, монголын нийгмийг ариус­ган цэвэрлэх эрэн сур­валжлах сэтгүүл зүйн магнайд яваа чансаатай хэдхэн сэт­гүүлчийн нэгэн.

Хэл ам, нэхэл дагалтай хүнд ачааг  нуруундаа  үүрч  яваа ч хэзээний галтай цогтой, хааяа хэнээс ч  айхгүй  адтай  чанга дуугарчихдаг л хүн дээ.  Тэрбээр  “Өглөөний сонин”-ы 2012 оны шилдэг сэтгүүлчээр шалгарсан юм.

“Өглөөний со­нин”-ыхон дунд хам­­гийн олон оймс элээ­­сэн хүний хувьд Д.Энхтүвшин дарга амьд архив, бөөн турш­лага. Хөндсөн сэ­дэв­тэй, оносон бич­лэгтэй нийтлэлийн дээр манай хүний нэр дурайж байхыг ун­шигчид маань биш­гүй л харсан байх. Бич­лэгийн төрөлд захирагдахгүй, билиг танхай хүн гэвэл түүнийг л хэлнэ. Улстөрийн албыг тэргүүлж, өглөөний шуурхай тараад л төрийн ордон  руу  гүйдэг шигээ орой ч хамгийн эрт гэргийдээ очихоор яаран тэмүүлдэг хүн дээ.

Турьхан, эмзэг Ц.Амар­баясгалан мөнгө, санхүүд ч турьхан, эмзэг ханддаг тун ч тооцоотой нэгэн.

Салан баавгай шиг цацаад байвал “Өглөөний сонин” өөдлөхгүй нь ч тодорхой.

Цаасан  сонингууд хө­рөнгө санхүүгийн хүнд­рэлтэй бол­сон энэ үед ч цалингаа цаг тухайд  нь олгож маниусынхаа магнайг тэнийлгэдэг нь түүний тооцоотой, нямбай зангийнх нь шагнал  гэлтэй.

Хааяа нэг тас хийтэл инээчихээд  манай Галаа гадуур л гүйж явна. Солонгос машинаа  голоод зарчихсан биш явган гүйгээд хэцүүдэж яваа.

Тохой хэрийн апаратаа үүрээд том, том алхаж явах нь тэнгэрийн хаяаны наана бэлчээрт яваа ширээ бөхтэй атан тэмээг санагдуулна.

Ганц сайхан кадр дарахсан гэж өдрийн бодол болж явдаг Ж.Гал-Эрдэнэ зурагчин өдийд халуун үйл явдлын тэргүүнд апаратаа бариад гүйж л яваа.

Биеэр бага ч бэлчээр томтой манай Э.Мөнхзаяа байгаа байхгүй нь мэдэгдэхгүй ч ногд­сон ажлаа хамгийн түрүүнд хий­чихээд л гүйж явна. Түүний бэлтгэсэн гадаад мэдээлэл уншууртай, даацтай болдгийн нууц нь эрдэм ухаан, эр зоригоороо ямагт  манлайлагч байсаар ирсэн буриад удмын халуун цус судсаар нь лугшиж буйтай холбоотой байж ч магадгүй. Гэхдээ чухам үнэн нь юу болохыг өөрөөс нь асуусан нь дээр байх.

Гэмт хэрэг, элдэв зөрч­лийн араас шогш­соор байгаад манай Төрөө мөрдөн бай­цаагчийн дүрд хувирч,  “Хутга тулган дээ­рэмд­жээ” гэж хашхираад зүүд нойрноосоо сэрдэг ч байж болзошгүй.

Эрэн  сурвалжлах сэт­гүүл зүйд  цахиур хагалах авьяас, зүтгэл түүнд бий. Ээжийгээ баярлуулахын төлөө идэр есийн хүйтэнд гэр рүүгээ толгой нүцгэн, дан цамцтай гараад гүйж ч мэдэх манай Б.Төрбат эмзэг, зөөлөн нь дэндсэн хүн.

Өглөө анхлан ирээд үдэш редакцийн хаалга түгжигч Т.Бадамцэцэг дарга нуг, нуг инээчихээд ажилдаа эзэн нь болсон  хүн.

Инээмтгий хүний баг нь төрөлхийнх болохоос олдмол биш шиг л санагдана. Ганган шаавай Т.Бадамцэцэг дарга ре­дакцийн бас нэгэн нүүр царай.

Уул уурхай, банк санхүү гэвэл нүд нь сэргээд ирдэг манай Баяраа “Өглөөний сонин”-ы аажуу, тайвны бэлгэдэл билээ.

Цүнхээ  үүрч  аваад гар­сан бол нүүр дүүрэн  инээ­чихээд, өнөөдөр ажил­гүй юм шиг л хаа нэгтээ алхаж явж мэднэ.

Нэг  ажил төлөвлөөд гар­сан л бол ард нь гарсан шиг гарчихаад арван хэдтэй хүүхэд шиг инээгээд зогсож байдаг манай түүний нэг гэм нь нялх үрдээ ч тайван, удаан зангаа яалт ч үгүй халдаачихсан гэмтэй л хүн.

“Өглөөний сонин”-ы Коби Брайнт манай Д.Гантулга гэрлэж амжаагүй яваа шүү, бүсгүйчүүд ээ. Өндөр нуруулаг, царайлаг залуу хажууханд чинь чимээгүйхэн алхаж явахад  чинь яагаад олж харахгүй байгаа нь жигтэй. Компьютерийн инженер гэдэг бол ХХI зуунд толгой өвдөхгүй амьдраад явчихна гэсэн үг. Манай Д.Гантулга даруухан болохоор одоохондоо “Өглөөний сонин”-ы редакц, биеийн тамирын заал хоёр руу л жим гаргасан байх. Дахин сануулъя. Манай Д.Гантулга “гэрлэж амжаагүй явна”.

Ж.Нарангэрэл  явдал суу­дал нь алгуурхан ч бичиж, нийтлүүлэх нь “гялс манс”. Төрийн ордонд өнжих нь холгүй 76-гийн араас алхам ч холдохгүй зуураастай. Биетэйгээ адил бодож, сэтгэх нь ч даацтай “том”. Ц.Балдоржийн нэрэмжит шагналаас хүртэлцэж явсан нь Ж.Нарангэрэлийг хэр “том” болохыг нь нотолно. Одоо тэр алга л байна. Бодвол Төрийн ордны зүг дээгүүр харсан шигээ хоёр, нэг, хоёр нэг алхаж яваа нь тодорхой.

Улстөрийн албаны залуу халаа “жиргээч” М.Санчир өдийд Төрийн ордонд гүйж яваа. Фейсбүүк, твиттерт “донтогч” манай М.Санчир хааяа нэг зугаатай онигоо, шог хошин  юм ярьж нам гүм байсан редакцийг сэргээнэ. Цоглог инээд, хөгжилтэй ярианы эзэн М.Санчир тун удахгүй улстөр бичдэг сэтгүүчдийн толгой дээр цахиур хагалах нь дамжиггүй. Хөнгөн шингэн алхаатай, хөгжилтэй сэргэлэн М.Санчир хүний сайн хань, хүүхдийн хайртай аав болох өдөр нь харин хэзээ юм бол.

Цаг үеийн яаралтай мэдээ, сурвалжлагад явахад ёстой л хоёрыг уулзуулж, холыг ойртуулдаг хүн бол манай жолооч Б.Зоригтхүү дээ.

Тэр хөдөө холын замд уйдаахгүй, хотын түгжрээ бөглөрөөнд ажрахгүй, гу­дамж, талбайг анддаггүй “гавшгай” жолооч.

Нас залуу ч хөдөө нутгийн дурсгалыг хүүрнэн өгүүлэх нь “түүхийн” багшаас ч дутахааргүйг нь харуулдаг юм.

Гадуур гүйдэлтэй манай Ш.Одгэрэл нэг харахад сууж л байна. Дахиад харвал байхгүй. Түүнд явахгүй газар, уулзахгүй хүн цөөхөн.

Хааяа нэг “Та минь ээ. Сонин захиалга яасан бэ” гэчихээд тормолзтол харж байснаа гүйгээд явчихна.

Намс намс алхаад намбайтал ороод ирнэ. Час хийтэл инээчихээд бумбалзтал гүйгээд явчихна.

Хөл бөмбөгийн улаан фен, урлаг, спортын хос морьтон ма­най Т.Батсугар одоо гавьяаны амралт­тай байгаа. Учир нь тэр саяхан анхныхаа үрийн  дууг сонсож хорвоо­гоор дүүрэн “би аав болсон” гэж хашхирсан юм. Одоо тэр памперс солиод түмэн завгүй харайлгаж яваа. Хажуугаар нь нялх биетэй гэргийдээ  хар  шөл хийж өгөхөө ч мартахгүй.  Учир нь манай Т.Батсугар шиг нямбай хүн залуу аавуудад үлгэр дуурайл болох учиртай билээ. Одоо тэр түмэн завгүй эзгүй байгаа ч “Өглөөний сонин”-ы нэгэн цучил аа.

Манай сонинд том, жижиг хоёр Нарангэрэл бий. Харин Эрэн сурвалжлах, шуурхай мэдээллийн албаны сэтгүүлч жижиг Нараа маань хаана, ямар газар хууль бусаар архи зарж байна гэдгийг ёстой л нэг андахгүй сайн мэднэ дээ. Арга ч үгүй биз.

Учир нь жижиг Нараа буюу Нака маань уншигчдадаа их хотын шөнийн амьдралыг хүргэх гэж архичдын дүрд хувирахаас наагуур юм болж сурвалжилга бэлтгэдэг нэгэн юм чинь. Түүний нойр, хоолоо хугаслан байж хийсэн шөнийн сурвалжлага нь даацтай сайн болдгийг уншигч та андахгүй биз ээ.

Намуухан дуутай манай Б.Ууганцэцэг “Өглөөний сонин”-ы “алтан гургалдай”. Д.Баяржаргалын хуриман дээр тодорсон билэг танхай шуранхайч.

Цээлхэн хоолойн уянгаар гэр дүүргэн мишээсэн Ууганаа маань биеийн галбир үзүүлэгч, төгөлдөр үзэсгэлэнгийн нэгэн юм.

Найранд гурван дуутай Ууганаа маань сонины ар талыг найдвартай авч яваа хүмүүсийн нэг. Дараа жилээс түүнийг UBS телевизийн  “Universe Best Songs” тэмцээний тайзан дээрээс харахад ч гайхах юмгүй шүү, та минь.

Монголын урлаг соёлын лидерүүдийг  онилж байж авсан  сонирхолтой ярилц­лагуудаараа  олны танил болсон  Баттуяа маань  гүнжээ, нярав Б.Ундармаа  хан хүүгээ  асраад тун завгүй  байгаа.

Та нартаа сонины хамт олон тань эрүүл энхийг хүсч байна.