Монгол Улс АЦС-тай болох гэнэ…. Гэтэл бас “эсэргүүнүүд” байнаа, цаана чинь….

Монгол Улс атомын цахил­гаан станцтай болох гэнэ. Бо­лох болохдоо энэ оны сүүлээр баригдаж эхлэх гэнэ шүү. Хэн гэдэг түншийнхээ буянаар ийм станцтай болох гэж байгаа юм бол гээд чих тавиадахсан чинь барих  хө­рөнгө, санхүүжил­тийг Өмнөд  Солонгосын тал хариуцах болж дээ. Хамтран ажиллах гэрээгээ үзэглэсэн байгаа гэж байна. Ингэтэл бас “эсэргүү­нүүд” байна, цаана чинь… Тэд яагаад АЦС-ыг эсэргүүцээд байгаа нь ойлгомжтой доо. Сая­хан л гэхэд Японд юу болов.

Нээрээ ингэхэд Японы үйл явдлыг энд дурсаад яахав дээ. Манайхан Япончуудаас илүү сандарч,сандарсан дүрийг нь хараад Япон түнш нь манай нэг “товарищ”-ийг тайвшруулсан гээд онигоо ч юм уу, болсон явдал ч юм уу нэг яриа гарсан байсан шүү. Ингэж онигоонд ортлоо бүх хэвлэл мэдээллээр улиг болтол ярьж,хандив тус­лам­жаараа хоорондоо өрсөл­дөөд авсан болохоор Японы АЦС-ын хор уршгийг надаар хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа байлгүй дээ,манайхан.

“Эсэргүүнүүд” байгаа гэж дээр өгүүлсэн. Тэдний нэг нь “Ногоон эвсэл”-

ийнхэн аж. Улс орны аюулгүй байдал, хүн амын эрүүл мэнд, байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөл үзүүлж мэдэх АЦС-ыг барих гэж яаралгүйгээр сөрөг нөлөөгүй бусад эх үүсвэрээс эрчим хүчээ эрж хайх хэрэгтэй гэдгийг тэд сануулж байна.

Үнэхээр эрчим хүчний асуудал дэлхий нийтийн анхаарлын төвд байгаа.Хэдий тийм  ч АЦС-аас бусад олон эх үүсвэрийг судлан гаргасаар байгаа юм. Улс орон бүр энергийн бодлогоо өөрчилж сэргээгдэх эрчим хүч болон нарны энергийг ашигласан олон төрлийн эрчим хүч бий болгож байна. Гэтэл манайх АЦС барих гээд байгаа нь дэл­хий нийтийн чиг хандлагаас тэс “хөндлөн” харагдаад бай­гаа юм.

Энгийнээр тайлбарлахад хорт хавдартай хүн хэсэгхэн  газар химийн эмчилгээ хийл­гэхэд дагалдан гарах сөрөг нөлөө их байдаг.

Тэгвэл АЦС-д доголдол гарахад хүний биеийг тэр чигээр нь хордуулах хэмжээ­ний цацраг туяаг ялгаруулдаг байна. Ийм учраас АЦС-тай болох гээд яараад байх шаард­лагагүй гэдэг нь хараг­даж байна. Бидний амьс­га­лах агаар, уух ус, алхаж гиш­гэх газар шороо энэ бүхэн АЦС-тай шууд холбоотой байд­гийг эрдэмтэд олон жи­лийн судал­гаа шинжил­гээний үр дүнд тогтоосон байдаг.

“Дэлхий нийтээр АЦС-аас татгалзаад байхад 50-60 жилийн өмнөх юмаа яриад байх юм, уран хоцрогдсон тех­нологи болоод байна шүү дээ” гэж физикийн ухааны доктор Л.Дарамсэнгэ ярьж байсныг санаж байна. Нээрээ ч дэлхий нийтээр шинээр АЦС  байгуу­лахгүй байгаа нь учиртай.

Нэгэн төрийн бус байгуул­ла­гын төлөөлөл хэлэхдээ “Хятадууд Монголтой АЦС барих энэ тэр дээр хамтрая гэсэн санал тавихгүй байгаа нь манайд аюул болох юм бол  өөрийнх нь газар нутаг хордоно гэж болгоомжилсон­той холбоотой” гэж тайлбар­лаж байсан. Тийм ч юм уу, үгүй ч юм уу хэн мэдлээ. “АЦС-аа барихдаа тулвал Хятадтай Хятадгүй барьж л таарна биз дээ? гэж бодох юм. Нөгөөтэй­гүүр Хятадууд  тэгж санаалж мэдэх л улс.

АЦС үйл ажиллагааны зар­дал багатай,түлш шатаж дуустал л горим барьж байх зар­дал гардаг, ДЦС шиг худал­дан авалт, тээвэрлэлт, хог хаягдлаа цэвэрлэх гэсэн зардал цаг минут тутамд гардаггүй сайн талтай юм гэсэн. Мөн 3000 тн нүүрснээс гаргахтай тэнцэх хэмжээний дулааныг 30 гр уранаас л гар­гаж авдаг зэрэг үр ашигтай талууд байгааг үгүйсгэхгүй.

Гэвч  шинээр барихгүй байгаа нь АЦС-аас татгалз­са­ны илрэл байх гэж бодог­дох юм. Тийм бол АЦС-аас татгал­заж байгаа дэлхий ний­тийн чиг хандлагыг бид ч гэ­сэн харгал­зах ёстой биш үү гэж үү?

Гэхдээ түүхий нүүрсээ ша­­тааж эрчим хүч гаргаад бай­гаа одоогийн энэ болхи ар­гаа­саа ангижрах цаг ч болсон байлтай.

Дэлхий нийтийн энергийн бодлоготой алхаагаа нийлүү­лэх­­гүй бол алсын алсад суга­раад үлдэх нь байна шүү дээ..

П.АЛТАНБОЛОР