Ё.Дамчаабадгар: Бүжиг хүнд гоо сайхны мэдрэмж олгохоос гадна хүн байх хүмүүжил өгдөг

ЦЕГ-ын “Сүлд” чуулгын бүжгийн багш, цагдаагийн дэслэгч, бүжиг дэглээч, соёлын тэргүүний ажилтан, Ё.Дамчаабадгартай ярилцлаа. Тэрбээр 2016 онд ОХУ-н Буриад улсын Улан-Үдэ хотноо зохиогдсон олон улсын бүжиг дэглээчдийн уралдаанд тайзны бүжгийн төрөлд өөрийн дэглэсэн “Талын бүсгүйчүүд” бүжгээр гуравдугаар байр, 2017 онд БНСУ-н Сөүл хотноо зохиогдсон “Seoul-2017” олон улсын гоцлол бүжигчдийн уралдааны ардын (этник) бүжгийн төрөлд, 2018 онд ОХУ-н Кемерова хотноо зохиогдсон олон улсын бүжиг дэглээч, гоцлол бүжигчдийн уралдаанд модерн бүжгийн төрөлд тэргүүн байрт шалгарч, Монгол Улсад зохиогдсон олон улсын балетын “Монгол-2018” анхдугаар уралдаанд модерн бүжгийн төрөлд, өнгөрсөн онд БНСУ-ын Бусан хотноо зохион байгуулагдсан Олон улсын гоцлол бүжигчдийн II уралдааны этник бүжгийн төрөлд мөнгөн медаль хүртсэн зэрэг олон улсын долоон уралдаанаас I-III байрын шагнал хүртсэн. Үүнээс гурван шагналыг нь өөрийн дэглэсэн бүжгээр авсан.

Түүнчлэн Ё.Дамчаабадгар “Амьдралыг тэтгэгч О2” залуу бүжигчдийн модерн балетыг дэглэж, монголынхоо үзэгчдэд хүргэсэн билээ. Мөн Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл урлагийн газраас оны шилдэг уран бүтээлчдэд олгодог 2019 оны “Мөнгөн мод” цом, шагналыг шилдэг бүжигчин төрөлд хүртсэн юм.

-Таны аав, ээж ямар мэргэжилтэй вэ. Гэр бүлд нь урлагийн хүмүүс бий юу?

-Манай аав их олон мэргэжилтэй мэдэхгүй, чадахгүй юм гэж байхгүй үндэсний бөхийн сумын заан, жолооч хүн. Ээж хөдөө аж ахуйн мэргэжил эзэмшсэн. Гэхдээ энэ мэргэжлээрээ ажиллаагүй ээ. Одоо бол хувиараа янз янзын л ажил хийдэг. Манай гэр бүлд урлагийн хүн байхгүй. Гэхдээ аав, ээж хоёр сумын төвд зохиогддог бүжигт байнга оролцдог, ер нь бүжиг наадамд дуртай. Цагтаа манай аавыг “Үнэгэн шогшоо” гэдэг байлаа шүү дээ(инээв).

-Та өөрөө хэрхэн урлагтай холбогдов?

-Би Баянхонгор аймгийн Баянцагаан суманд төрсөн. Манай сумын хүүхдүүд урлаг соёл, спортдоо сайн. Сумын удирдлага ч энэ хүсэл сонирхлыг нь маш сайн дэмжиж, аймгийн төвөөс бүжгийн багш авчирч наадмын тоглолтын бүжгээ дэглүүлнэ. Би тэгж л жилээс жилд бүжигтэй холбогдсон. Дараа нь намайг долоон настай хоёрдугаар ангийн сурагч байхад аав, ээж аймгийн төв рүү явуулж, мэргэжлийн бүжгийн багшид буюу өнөөгийн Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, Баянхонгор аймгийн Хөгжимт драмын театрын уран сайхны удирдаач Ц.Алтанцэцэг багшид маань шавь оруулсан. Тэгж л би бүжигтэй холбогдож, хүүхэд нас минь театрт өнгөрсөн дөө. Багш ч намайг болон миний бүжгийн хосыг ирээдүйд бүжигчин болно гэж мэдэрсэн байх. Тогтмол бэлтгэл хийлгэж, тоглолт болгоны хөтөлбөрт оруулдаг болсон.

-Бүжгийн урлагт ямар татах хүч байсан болоод сурагч наснаасаа бүжигчин, бүжиг дэглээч болтлоо энэ урлагт үнэнч зүтгэв?

-Бүжиг хүнд гоо сайхны мэдрэмж олгохоос гадна хүн байх хүмүүжил өгдөг. Мөн миний дурласан зүйл бол бие биенээ хүндэтгэх, өөрийн мэдрэмжээ биеийнхээ хөдөлгөөнөөр дамжуулан хүмүүст хүргэх үйл явц хамгийн гоё. Мөн бүжигчин хүн хэчнээн их өвдсөн ч огтхон ч өвдөөгүй юм шиг байж чаддаг. Энэ зүйлд “хүч, чадал”-д л дурласан байх.

-Бүжиг дэглээч нар үргэлж эрэл хайгуулд автаж байдаг уу. Таны дэглэлтийн онцлог, дахин давтагдашгүй зүйл гэвэл юуг хэлэх вэ?

-Мэдээж, эрэл хайгуул судалгаа маш их хийдэг. Бүжгийн урлаг асар олон төрөлтэй болж хөгжсөөр байна. Энэ олон төрлийн нэг болох контемпорари этник төрлийн бүжиг дэглэдэг. Ингэхдээ ардын урлагаа орчин үеийн төрөлтэй холбож, европт таниулах зорилго өвөртөлдөг. Учир нь манай ардын урлаг хэзээ ч дахин давтагдашгүй зан үйл, соёлыг тээж байдаг. Тэгэхээр энэ соёлын үнэт өвөө ардын урлаг хэлбэрээр нь хамгаалж, өвлүүлэхээс гадна хөгжүүлж түгээх нь зөв. Мөн дан контемпорари төрлийн бүжиг дэглэж байгаа. Мэдрэмж гэдэг дахин давтагдашгүй. Тэгвэл миний бүжгийн “амин сүнс” нь хөдөлгөөний мэдрэмж.

-Таны “зам” “Сүлд” чуулгатай хэрхэн холбогдов?

-2018 онд мэргэжлээрээ БНСУ-д суралцаад эх орондоо ирсэн. Энэ үеэс л ЦЕГ-ын “Сүлд” чуулгад ажилласан. Би анх гурван сар л ажиллана гэсэн төлөвлөгөөтэй “Сүлд” чуулгын хаалгаар орж байлаа. Тэгсэн нэг л мэдэхэд гурван жил болох гэж байна(инээв). Надад чуулгадаа хийе, бүтээе гэсэн маш их төлөвлөгөө бий. Үүнээс гадна чуулгатайгаа холбогдсон хамгийн гүн бат холбоо нь манай хамт олон, дарга удирдлагын минь найрсаг зан чанар, дэмжлэг.

Залуу уран бүтээлчдээс бүрдсэн болохоор төлөвлөсөн зорьсон уран бүтээл дээрээ ажиллахад ямар нэгэн саад, шалтаг тулгардаггүй. Мөн манай дарга удирдлагууд төрөлхийн удирдагч, соён гэгээрүүлэгчид байдаг.

-Гадны орны урлагийн байгууллагуудаас танд ажлын саналууд ирдэг гэж сонссон юм байна. Хэр өндөр цалин, хангамж амладаг вэ?

-Сая Герман улсад зохиогдсон уралдаанд оролцох үеэрээ зохион байгуулагч орон болон Бразил гэсэн хоёр орны урлагийн байгууллагаас санал хүлээн авсан. Нээх өндөр хангамж амлаагүй ч гэлээ цалингийн хувьд манай орны үнэлэмжээс өндөр байсан. Гэхдээ надад сурч боловсрох зорилгоор л гадаад орныг зорино уу гэхээс ажиллаж, амьдрахаар явах хүсэл байдаггүй. Хоёрдугаарт, Монголын цагдаагийн байгууллага надад итгэл хүлээлгэж байхад хар амиа бодоод гадагшаа явчихаж болохгүй шүү дээ. Надад эх орондоо хийж бүтээх маш олон ажил бий. Мэргэжлийнхээ хүрээнд сайжруулах, дээшлүүлэх, хөгжүүлэх ажлын уртаас урт төлөвлөгөө байна. Гуравдугаарт, миний хамт олон шиг сайхан “гэр бүл” надад тийм ч олон удаа заяахгүй гэж боддог болохоор энэ хамт олныхоо нэг эд эс болон ажиллахыг л хүсдэг.

-Гэр бүл гэснээс залуухан эмэгтэй уншигчид таныг найз бүсгүйтэй эсэхийг сонирхож байж магадгүй?

-(Инээв). Надад найз бүсгүй байхгүй. Гэхдээ харж явдаг бүсгүй бий. Гэхдээ нас залуу, төлөвлөсөн уран бүтээл их байгаа учир хайр сэтгэлийн асуудлыг нэн тэргүүн тавиад, чухалчлаад байдаггүй. Мэдээж амьдралын жам юм хойно сүйт бүсгүйнхээ гараас хөтлөөд аялах цаг ирэх л байлгүй. Тиймээс эмэгтэй хүнтэй түр зуурын харилцаа үүсгэхээс татгалздаг.

-Хэдий уран бүтээлч ч гэлээ тангараг өргөсөн албан хаагч учир цагдаагийн ажил, үүргээ яс биелүүлэх ёстой. Танай чуулгын уран бүтээлчид ямар хувиараар үүрэг гүйцэтгэдэг вэ?

-ЦЕГ-ын “Сүлд” чуулгын уран бүтээлчид соён гэгээрүүлэх, хууль сурталчлах болон дэмжлэг үзүүлэх чиг үүрэгтэй ажилладаг цагдаагийн алба хаагч нар. Бид шаардлагатай үед буюу баяр ёслол, хорио цээрийн дэглэмтэй үед дээрээс ирсэн тушаал шийдвэрийн дагуу, эргүүл, хамгаалалтад гарч ажилладаг. Яг одоогийн байдлаар “COVID-19” вирусийн хорио цээрийн дэглэмийн биелэлтэд эргүүл, хамгаалалтын үүргийг тушаал шийдвэрийн дагуу гүйцэтгэж байна. Мөн өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлдэг учир хэзээ, хаана ажиллахаа урьдчилан мэдэх боломжгүй. Түүнчлэн УИХ-ын ээлжит сонгуулийн үеэр мөн эргүүл, хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэнэ.

Үүнээс гадна уран бүтээлээ орхигдуулахгүй, урлаг соёлын үзүүлбэр, тоглолтынхоо бэлтгэл ажлыг хангаж байгаа. Удахгүй “Сүлд” чуулгын нийт уран бүтээлчийн ялалтын баярт зориулсан тоглолт телевиз болон бусад сувгаар үзэгчдэд хүрнэ.

-Өөрийг тань шинэ карьер эхлүүлж фото моделийн ертөнцөд хөл тавьсан гэж хараад байгаа?

-Үгүй ээ(инээв). Надад санал тавьсны дагуу “Ангар” үндэсний брендийн зураг авалтуудад оролцсон. Би зураг авалтад орох дуртай. Гэхдээ фото модель болно гэхээсээ илүү өөрийгөө хөгжүүлэх үүднээс сонирхдог. Мөн мэдрэмжээ илэрхийлсэн гэрэл зургаадаа өөрийн сошиал хаягууддаа нийтлэхээр төлөвлөж байгаа. Тухайн зургууд миний царай зүс гэхээсээ илүү надад төрдөг мэдрэмжүүдийг харуулах, мэдрүүлэхийг зорьсон.

-Зав чөлөөт цагаа хэрхэн өнгөрөөдөг, ямар хоббитой вэ?

-Би ном унших, ширээний теннис, волейбол тоглох хоббитой. Ер нь миний хамгийн эхэнд тавьдаг хобби гэвэл мэдээж бүжиг. Би энэ хоббигоо мэргэжил болгосон. Тийм дээ ч чөлөөт цагаараа уншсан номынхоо утга санааг бүжиг болгон дэглэдэг. Мөн урлагийн бүтээлүүдийн талаар тэмдэглэл хөтлөх, тэмдэглэлээ зохиол болгох, дэглэх, тайзнаа хэрхэн дэглэж, найруулах талаар төсөөлөх дуртай. Хэдий мундаг зохиолч биш ч гэлээ өөрийнхөө хэр хэмжээнд оролдож, суралцаж л явна.

-Та олон улсын долоон уралдаанаас I-III байрын шагнал хүртсэн уран бүтээлчийн хувьд монголын бүжигчид, бүжиг дэглээч нар аль түвшинд байгаа гэж хардаг вэ?

-Манай уран бүтээлчид үнэхээрийн мундаг. Тэр тусмаа ардын язгуур урлагийн төрөлдөө маш сайн. Судалгаа, баяжуулалтыг төгс хийдэг. Нэг сул тал гэвэл манайд урлаг шүүмжлэгч нар байдаггүй болохоор хэн ямар бүтээл бүтээв, аль түвшинд явааг нь мэргэжлийн үүднээс үнэлсэн дүгнэлт байдаггүй. Яахав олон улсын уралдаанд оролцсоноор нэг бодлын тухайн уран бүтээлч өөрийнхөө түвшинг мэдэж авах боломж бий.