М. Батсуурь шүүгчийг шүүх түмэн шалтгаан байна

Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын тэргүүн Мишигийн Батсуурь Улсын Дээд шүүхийн supremecourt.mn цахим сайтад том том загнасан, хэнтэй ч юм ярьсан ярилцлагаа нийтэлж, хэвлэлийн төлөөлөгч нь тэрийг ийш тийш түгээж байна. Мишигийн Батсуурийн ярилцлагыг уншлаа.

“…Шүүгч нь УИХ-ын гишүүн шиг 25 нас хүрсэн л бол сонгогдоод, томилогдоод явдаггүй, жинхэнэ мерит буюу шатлан дэвших замаар явдаг. Өөрөөр хэлбэл, анхан, давж заалдах, хяналтын шат бүртээ шалгалтаа өгч, тэнцсэн нь дэвшээд л явдаг гэсэн үг. Миний хувьд Үндсэн хуульд заасан бүх болзлыг хангасан, давж заалдах, Дээд шүүх гээд шат бүрт нь шалгалтыг нь даваад л явсан. Сайдын хэлсэн шиг “кран” шүүхэд байдаггүй” гэжээ. Мишигийн Батсуурийн намтрыг хар даа. Тэр 1977 онд Булган аймгийн Булган суманд төрсөн. 1995 онд Нийслэлийн 10 жилийн 18 дугаар дунд сургууль, 1995-1999 онд “Шихихутуг” Хууль зүйн дээд сургууль, 1999-2000 онд МУИС-ийн магистрын сургалтад Хууль зүйн чиглэлээр тус тус суралцаж төгссөн байна.

1999-2001 онд “Маnd Р” ХХК /зарим анкетдаа “Молор” ХХК-д хуулийн зөвлөх гэдэг/-д гэрээт хуульч, 2001-2003 онд МУИС-ийн Хууль зүйн сургуульд захирлын туслах, 2003-2009 онд тус сургуульд багш, 2009 оны есдүгээр сараас Худалдаа, хөгжлийн банкны Хуулийн газрын захирлаар ажиллаж байв.

Ингээд 2011 оноос Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгчээр томилогдсон. Улмаар хоёр жилийн дараа 2013 оны дөрөвдүгээр сарын 13-нд Улсын Дээд шүүхийн шүүгч болсон. Үүнээс ганцхан жилийн дараа буюу 2014 оны гуравдугаар сарын 21-нээс Улсын Дээд шүүхийн Захиргааны танхимын тэргүүнээр ажиллаж эхэлсэн байна.

Бас тэр “…Хэрэгт Худалдаа хөгжпийн банкны талаар огт байхгүй, харин “Монголын зэс корпорейшн” гэдэг компани байсан, би үүнтэй огт холбоогүй учир бас зориуд цохож асуусан байдаг. Ер нь энэ банктай холбоотой хэд хэдэн хэрэг шийдвэрлэхэд оролцсон, шийдвэрүүд нь янз бүр гараад явсан байдаг”, “…“Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувийн өмчлөлийн асуудлыг огт шийдвэрлээгүй. Өөрөөр хэлбэл, төр өмчлөх үү, үгүй юу гэдэг маргаан огт биш. Харин УИХ-аас 23 дугаартай тогтоол гарсан байдаг. Энэ тогтоолд “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувийг төрийн өмчлөлд шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулахыг Засгийн газарт үүрэг болгож ингэхдээ хамгийн гол нь хувийн хэвшилтэй “хэлцэл” хийх замаар шийдвэрлэхийг даалгасан. “Хэлцэл” гэдгийг Иргэний хуульд тодорхойлсон бөгөөд хуулийн сургуулийн наад захын оюутан энэ бол “тохиролцоо” хийх замаар шийдэгдэх юм байна гэж ойлгоно. Гэтэл Засгийн газар тогтоол гаргахдаа “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 49 хувийг шууд төрийн мэдэлд бүртгэхийг Улсын бүртгэлийн газарт даалгаад, үүнтэй холбоотой ТУЗ-ийг мөн төрийг төлөөлөн байгуулах үүрэг өгсөн. Шүүхийн энэ шийдвэрийг УИХ-ын гишүүд уншаагүй юм шиг байна лээ”, “… Намайг Худалдаа хөгжлийн банкны хуульч гэж мэдэгдээд байгаа нь ор үндэслэлгүй. Тэр банкнаас гараад удаж байна. Надад энэ банкинд хувь байхгүй, зээл байхгүй, хамаатан садан ч байхгүй”, “…Нэг шүүгч анхан шатны шүүх дээр шийдвэр гаргахад оролцсон бол тэрийгээ давж заалдах, хяналтын шатанд өөрөө хянадаггүй гэдгийг жирийн иргэн ч гадарлана. Тийм зүйл хийсэн бол би шууд ёс зүйн хариуцлага хүлээе”, “…Эцсийн эцэст бид чинь шүүгч байна уу, УИХ, Засгийн газрын гишүүн байна уу ялгаагүй, Эрлэг Номун хааны өмнө тэгш эрхтэй л нүглээ шүүлгэнэ шүү дээ” гэх мэтээр ярьжээ.

Тэгтэл 2016 оны сонгуульд МАН ялж, Эрдэнэтийн 49 хувийн асуудал тус намын сонгуулийн амлалт болсон, нэг үгээр хэлбэл энэ асуудал хөндөгдөж эхэлсэн үе л дээ.

Олон үг нуршилгүй Мишигийн Батсуурийн хөрөнгө орлогыг АТГ-т мэдүүлснээр нь тоочъё.

Мишигийн Батсуурийн өөрийн орлого нь 2013 онд 49.160.870 төгрөг, 2014 онд 223.739.220 төгрөг, 2015 онд 61.937.630 төгрөг, 2016 онд 217.365.000, 2017 онд 149.921.500 төгрөг, гэр бүл нь 2013 онд 19.800.000 төгрөг, 2014-2015 онд нэг ч төгрөгийн орлогогүй, 2016 онд 52 сая, 2017 онд 89 сая төгрөг болж өссөн байна.

Орон сууц барилга байгууламжийн хувьд 2013 онд 3 орон сууц, 3 авто гражтай, үнэ нь 433.764.500 төгрөг, 2014 онд 3 орон сууц, 4 авто гражтай болж, үнэ нь 483.764.500 төгрөг, 2015 онд 2 орон сууц, 2 авто гражтай болсон ч үнэ нь 568.764.500 төгрөг болж өссөн байна. Харин 2016, 2017 онд 2 ширхэг авто зогсоол, авто граж, гэр, өвөлжөө, хаваржаа, гүний худаг, хүлэмжийн аль нэгтэй гээд тэр нь 265 сая төгрөгийн үнэтэй гэжээ.

Тэрээр 2013 онд “Ланд крузер-200”, “Харриер” машинтай, үнэ нь 79 сая төгрөг гэж мэдүүлж байжээ. Түүнээс хойш буюу 2014-2017 оны хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ огт автомашингүй гэж мэдүүлсэн байна. Үнэт эдлэл. урлаг түүхийн үнэт зүйлийн хувьд 2014 оны мэдүүлэгтээ 4 сая төгрөгийн үнэ бүхий эд зүйл бий гэсэн байна.

Түүний хадгаламжинд

2013 онд 1.289.520 төгрөг,

2014 онд 1.610.860 төгрөг,

2015 онд 7.349.360 төгрөг,

2016 онд 1.172.550 төгрөг,

2017 онд 2.563.000 төгрөг байжээ.

Авлагын хувьд 2015 онд “Финсервис” ХК, Д.Мишиг, Ц.Оюунцэцэг нараас 315.642.460 төгрөг, 2016 онд дээрх хүмүүсээс 365.642.460 төгрөг, 2017 онд Д.Мишиг, Ц.Оюунцэцэг нараас 30 сая төгрөгийн авлагатай гэж мэдүүлсэн байна.

Харин 2013, 2014 онд Улаанбаатар хотын банкинд хоёр удаагийн шийдвэр бүхий зээл, иргэн Д.Мишиг, Б.Халиунбат нарт нийлээд 192.400.000 төгрөгийн өртэй, 2015 онд зөвхөн Улаанбаатар хотын банкинд 117.400.000 төгрөгийн өртэй байв. 2016, 2017 онд өргүй гэсэн байна.

2013-2015 оныг дуустал “Финсервис” ХХК-ийн 333.150.800 төгрөгийн үнэ бүхий 2082 ширхэг хувьцааг, “Эрдэнэс Таван толгой ХК-ийн 3216 ширхэг хувьцааны хамт эзэмшдэг гэж мэдүүлжээ. Гэтэл 2016, 2017 онд “ЭрдэнэсТаван толгой” ХК-ийн үнэлгээ байхгүй 3216 ширхэг хувьцааны эзэмшдэг болсон байна.

Энэ мэтчилэн М.Батсуурийн хөрөнгө орлого хавиас сэжиглэж болохоор зүйлүүд гарч ирж байна.

Нөгөөтэйгүүр олны дунд өндрөө аваад байгаа Эрдэнэт үйлдвэрийн хувьчлалтай холбоотой шүүхийн шийдвэр өөр бусад маргаанд ч “давтагдсан” байдаг ажээ. Өөрөөр хэлбэл, стратегийн ордтой холбоотой маргаан Улсын дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимын тэргүүн М.Батсуурийн гараар орж “хувьчлагдсан” байдаг юм байна.

Стратегийн ордтой холбоотой маргааны хамгийн ойрын жишээ бол Гацууртын орд юм. Шүүхийн шатанд 40 гаруй удаа буюу хамгийн олон удаа хойшлогдсон гэдгээрээ алдартай Ноён уултай холбоотой маргаан бий. Сентерра гоулд компанид олгосон Гацууртын ордын лиценз Ноён уулын түүх соёлын үнэт дурсгалыг хөндөхөөс хамгаалсан нутгийн иргэдийн нэхэмжлэлтэй  маргаан хоёр жил гаруй үргэлжилсний эцэст анхан шатны шүүхээс лицензийг түдгэлзүүлэх шийдвэр гаргаж байв.

Ноён уулын маргаан бол нэг иргэн жижиг байгууллага хоорондын маргаан бус. Монголчуудын өвөг дээдсийн онгон шүтээнийг олон зуун жил хадгалсан үнэт өв билээ.

Хөвсгөл аймгийн нутаг дэвсгэрт Бүрэнхааны фосфоритын орд гэж бий. Сртатегийн ордуудын нэг. Энэ ордтой холбоотой маргаан одоогоос 8 жилийн өмнөөс эхэлж гурван жил орчмын хугацаанд үргэлжилсэн байдаг. Товчхондоо Бүрэнхааны ордын 8 тусгай зөвшөөрлийг Талст маргад ХХК-д хууль бусаар олгосон гэх маргаан. Хөвсгөл далайн эзэд хөдөлгөөн ТББ, нутгийн иргэдийн хамтарсан стратегийн өмгөөлөл амжилттай болж гурван шатны шүүхээс тусгай зөвшөөрлүүдийг цуцлах шийдвэр гарч байжээ. Гэвч нэг л өдөр М.Батсуурь шүүгчийн шийдвэрээр “Бүрэнхааны ордтой холбоотой шинэ нөхцөл байдал үүссэн” гэх үндэслэлээр маргааныг сэргээж дахин гурван шатны шүүхээр хэлэлцэгдэж тусгай зөвшөөрлүүдийг сэргээсэн байдаг ажээ.