Бөх Билгүүдэйн аман хүзүү
Бөх билгүүдэйн аман хүзүү хэмээгч хоёр талдаа сэнжтэй , арван найман сантиметр урд бөгөөд хүнний гap орж багтах нэгэн ясаны чулуужмалыг бөх билгүүдэйн үр хойчис болох дөрвөн авага хошуу oлон зуун жил шүтэн тахиж ирчээ . 1960 он болтол авага хошууны хурган хаяын сүмд тахиж байсан энхүү чулуужмалыг хожим нь хүмүүс шашинтай тэмцэх , мухар сүсгийг арилгах , хуучныг эвдэх үзэл суртлын нөлөөнөөс болж нэг их шүтэж тахихгүй болжээ . Соёлын их хувьсгалын үед сүм хийдийг нурааж бурхан шүтээнг талхидаж байсан үед бөх билгүүдэйн аман хүзүүн яс нь овоотой аргалын дэргэд хаягдаатай байсныг го Ванчиг олж хадгалаж байсныг хожим нь го. Жамъян нараас аймгийн улстөрийн зөвлөлгөөнд хүргэн өгж дараа нь аймгийн хууч судлалын газраас шинжилгээ хийлгэсэн тухай мэдээ бий. Гэвч дараа нь тойрсоор байж дахиад го Ванчигийн дэргэд буцаж ирснийг миний бие 1996 онд гэрэл зургаар буулгаж aвсан билээ .
Бөх билгүүдэйн аман хүзүүн ясны тухай монгол судлаач Ринчингиваа гуай их дээр үед Өвөр монголын өдрийн coнинд нэг удаа мэдээлж өнгөрсэн гэдэг бөгөөд авага нутгийн түүхэч го. Жамъян Шилийн голын өдрийн coнинд мэдээлж өнгөрчээ . түүнээс хойш coнин сэтгүүл дээр харагддаг болсон юм .
Бөх билгүүдэйн аман хүзүүн яс хэмээгч энэхүү чулуужмалыг ардын дунд хүний яс биш , тэмээн хүзүүний яс , аварга гүрвэлийн яс гэх мэтээр яридаг байсныг тэмдэглүүштэй. Гэвч үнэн хүний яс мөн эсэхийг нийтэд зарласан тодорхойлолт гараагүй боловч соёлын үзүүлэлтээрээ тэр өөрийн гэсэн үнэ өртөгтэй юм.
Бөх билгүүдэй бол Есүгэй баатарын Сочгил нэртэй хатнаас төрсөн хөвгүүн бөгөөд бир чадалтай , бөх caйн барилддагаараа алдартай , дайнд гарамгай , эрэлхэг баатарлаг хүн байсаи юм. Чингис хаан мoнголын oлон аймгийг хураан нэгтгэхдээ Хасрын хаваар , Билгүүдэйн бөхөөр ялсан гэж магтаж өнгөрсөн юм. дөрвөн авгачууд төдийгүй үзэмчин, хуучид, сүнид зэрэг шилийн голын чуулганы бусад ястад ч бөх билгүүдэйн аман хүжүүнд мөргөж бөх caйн төрөх гэж адис авдаг байсаи нь өнөөхний учир байсаи юм.
Ж. Сарандуулга
Эх сурвалж: cyrillic.ulaaq.com
URL:
