Шороон нохой жилийн зүг, мөр гаргах зурхай

17769
XVII жарны “Тийн унжлагат” хэмээх шороон нохой жилийн зүг, мөр гаргах албан ёсны тайлбарыг Монголын бурхны шашинтны төв Гандантэгчинлэн хийдийн танилцуулснаар хүргэж байна. 

 ​ШОРООН НОХОЙ ЖИЛИЙН ШИНЖ

 

Хаврын амьсгал орсон өдрийн махбодыг гол болгон жилийн ноён нурууг шинждэг аргын дагуу “Шороон үхэр”-ийн шинжээр дүрсэлбэл “Үхрийн толгой болон бие шар, эвэр чих, сүүл, омруу, туурай нь улаан, шийр, ходоод, ногт нь ногоон, цулбуур нь хөх, амаа ангайж сүүлээ зүүн тийш шарваж явна. Үхэр хариулаач нь ногоон царайтай, үсээ зүүн тийш чихний ар, баруун чихний урдуур унжуулсан, цагаан дээлтэй, улаан бүстэй, улаан хос гутлаа зүүн бүсэндээ зүүсэн. Малгайгаа баруун гартаа барьсан, улаан бургасан иштэй, унгасан шилбүүр барьсан, хүч чадал ихтэй, хөл нүцгэн идэр залуу үхрийнхээ өмнө яаравчлан гүйж явна” гэж дүрсэлжээ. Энэхүү зураглалаас жилийн байцыг ажвал “Залууст хийгээд дунд сууталтанд сайн, нялхаст, олон түмэнд дунд, өвгөд хөгшдөд болон өндөр дээд суудалтанд муу. Их хүмүүн амгалан сайн, санаснаа бүтээх эзэд, түшмэл, улс гэрийн байдал тайван бус. Хямрал их, амгалан түвшин дунд зэрэг байх хэдий ч үйлс бүхэн дэлгэрэх нигууртай. Иргэдийн байдал амар амгалан, тайван байх ажээ. Төр иргэдийн харилцаа ихэд тааламжтай байх тул иргэдээ онцгойлон энхрийлүүштэй. Залуу хүний үйлс сайн болох ба үр ач дэлгэрнэ.

 

Хаврын сүүл хагас, зуны эхэнд сайн шим авч, өвс ургамлын гарц сайжирна. Гэвч зуны дунд сард гантай. Хур бага орох боловч, мөндөр, аянга цахилгаан элбэг. Жилийн эхэн ба адаг сард салхи маш их байх юм байна.

 

ШИНИЙН НЭГНИЙ ӨГЛӨӨ ЗҮГ МӨРӨӨ ГАРГАХ ТУХАЙД:

 

Энэ жилийн шинийн нэгэн нь туулай өдөр, баасан гаригт тохиож байна. Нар өглөө 08:25 минутад мандана. Нар мандахаас өмнө амжиж зүг мөрөө гаргах газраа очсон байвал зохилтой. Хөдөөд морины уяанаас цааш, орон сууцныхан гурваас есөн алхмаас зүг мөрөө гаргахаа эхлүүлж болно. Энэ ёслолыг хүндэтгэж аль болох шинэ хувцсаа өмсөж, малгай, бүстэй, товчоо товчлоорой. Хэрэв та хүсвэл ойр зуур өргөлийн идээ, цагаа бэлдэн мөр гаргахаар товлосон газраасаа сүсэглэж явдаг бүхэндээ хандан өргөж, сайн сайхныг ерөөнө. Гэрээсээ төмөр, мод мэтийн цээр гаргах домын зүйлээ бэлдэж гаргаарай. Мөр гаргах цэгээс заасан зүг рүү гурваас есөн алхам яваад цээр гаргах домоо зааврын дагуу хийж зохих тарниа долоо ба 21 удаа давтаж уншина. Гэр бүлийн гишүүдээс 13-ны жил нь ороогүй багачуул заавал зүг мөрөө гаргах шаардлагагүй. Мөн настан, хэвтрийн хүмүүсийн өмнөөс садан төрөл нь өөрийн мөрийг гаргах ялдамдаа нэр ус, жилийг нь сэтгэлдээ шивнэж даган баясаж буйгаа илэрхийлдэг ажээ. Зүг гаргагч нь хийморийнхоо зүгт яваад нар зөв тойрон анхны цэг дээр буцаж ирдэг. Энэ замд тань хогийн сав, үнс зэрэг таагүй зүйл байгаа эсэхийг урьдчилаад харчих нь зүгээр.

 

Уншигч та бүхэнд илүү ойлгомжтой болгох үүднээс таны төрсөн он, сар, өдөр яг ямар суудал дээр буйг нарийвчлан дэс дараалуулан он оноор нь гаргаж өглөө.

 

Жишээ нь та 1962 онд төрсөн байлаа ч тэр жилийн цагаан сарын өмнөхөн мэндэлсэн бол 1961 оныхны суудалтай хамт зүг мөрөө гаргах нь.

 

Тэгэхээр нэг, хоёрдугаар сард төрсөн хүмүүс дараахь хүснэгтэд байгаа тухайн жилийн шинийн нэгний өдрийг хараарай.

 

ГАЛ СУУДАЛ

Зүүн урд гарч, урд зүгээс ирнэ. “Ум базар пагма дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Зүүн хойд зүгт шүдэнз зураад цацна. Энэ жилдээ халиун өнгийн эд, малгай, цамц авахыг цээрлэнэ.

 

ШОРОО СУУДАЛ

Баруун зүгт гарч, баруун урд зүгээс ирнэ. “Ум бадмаа дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Зүүн урд зүгт гарч шороо, чулуу хөдөлгөнө. Энэ жилдээ шар толгойтой хонь авахыг цээрлэнэ. Эмийн хорлолоос сэрэмжил.

 

ТӨМӨР СУУДАЛ

Баруун зүгт гарч, баруун зүгээс ирнэ. “Ум раднаа дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Төмөрт хүрч, эсвэл нугалан хойд зүгт хаяна. Энэ жилдээ өөрийн болоогүй эд бараа бүү ав. Бухын мах идэхийг цээрлэнэ.

 

ОГТОРГУЙ СУУДАЛ

Зүүн хойд зүгт гарч, баруун хойд зүгээс ирнэ. “Ум пагма дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Зүүн зүг рүү цаас хийсгэнэ. Энэ жилдээ нохой тэжээх, бусдын хуучин хувцас, эдлэл авахыг цээрлэнэ.

 

УС СУУДАЛ

Зүүн зүгт гарч, хойд зүгээс ирнэ. “Ум гармаа дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Баруун зүгт ус цацна. Энэ жилдээ нохой тэжээх, бусдын хуучин хувцас, эдлэл авахыг цээрлэнэ.

 

УУЛ СУУДАЛ

Баруун зүгт гарч, зүүн хойноос ирнэ. “Ум будда дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Баруун зүгт гарч шороо, чулуу хөдөлгөнө. Энэ жилдээ үхэр үл зарах, хувраг хүнээс аяга таваг авах, газар хөндөх, өндөрт гарахыг цээрлэнэ.

 

МОД СУУДАЛ

Хойд зүгт буй цог хийморийн зүгтээ гараад “Ум базар дагийни хум мама бизъяа суухай” тарнийг 7-21 уншаад баруун урд зүгт мод, шүдэнз хуралж хаяад зүүн зүгээс ирнэ.

 

ХИЙ СУУДАЛ

Урд зүгт гарч, зүүн урдаас ирнэ. “Ум базар пад дагийний хум мамаа бизьяа суухаа” гэсэн тарни уншина. Баруун зүгт гарч шороо, чулуу хөдөлгөнө. Энэ жилдээ лам, хуврагаас аяга хэрэгсэл авах, газар хөндөх, зэвсэг, алт эрдэнэс авахыг цээрлэнэ.

 

ТА ЭНЭ ЖИЛ АЛЬ СУУДАЛ СУУСАН БЭ

 

Төрсөн он Тухайн жилийн шинийн нэгэн Суудал
Эр Эм
1913 Шороо Огторгуй
1914 Гал Ус
1915 Хий Уул
1916 Мод Мод
1917 Уул Хий
1918 Ус Гал
1919 Огторгуй Шороо
1920 Төмөр Төмөр
1921 Шороо Огторгуй
1922 Гал Ус
1923 Хий Уул
1924 1924.02.05 Мод Мод
1925 19925.02.24 Уул Хий
1926 1926.02.13 Ус Гал
1927 1927.02.03 Огторгуй Шороо
1928 1928.02.22 Төмөр Төмөр
Гал 1929.02.10 Шороо Огторгуй
Хий 1930.01.30 Гал Ус
Мод 1931.02.18 Хий Уул
Уул 1932.02.07 Мод Мод
1933 1933.02.25 Уул Хий
1934 1934.02.14 Ус Гал
1935 1935.02.04 Огторгуй Шороо
1936 1936.02.23 Төмөр Төмөр
1937 1937.02.12 Шороо Огторгуй
1938 1938.02.01 Гал Ус
1939 1939.02.20 Хий Уул
1940 1940.02.09 Мод Мод
1941 1941.01.28 Уул Хий
1942 1942.02.16 Ус Гал
1943 1943.02.05 Огторгуй Шороо
1944 1944.02.25 Төмөр Төмөр
1945 1945.02.13 Шороо Огторгуй
1946 1946.02.03 Гал Ус
1947 1947.02.21 Хий Уул
1948 1948.02.10 Мод Мод
1949 1949.01.29 Уул Хий
1950 1950.02.17 Ус Гал
1951 1951.02.07 Огторгуй Шороо
1952 1952.02.26 Төмөр Төмөр
1953 1953.02.15 Шороо Огторгуй
1954 1954.02.04 Гал Ус
1955 1955.02.23 Хий Уул
1956 1956.02.12 Мод Мод
1957 1957.01.31 Уул Хий
1958 1958.02.19 Ус Гал
1959 1959.02.08 Огторгуй Шороо
1960 1960.02.27 Төмөр Төмөр
1961 1961.02.16 Шороо Огторгуй
1962 1962.02.05 Гал Ус
1963 1963.02.25 Хий Уул
1964 1964.02.14 Мод Мод
1965 1965.02.02 Уул Хий
1966 1966.02.21 Ус Гал
1967 1967.02.10 Огторгуй Шороо
1968 1968.01.30 Төмөр Төмөр
1969 1969.02.17 Шороо Огторгуй
1970 1970.02.07 Гал Ус
1971 1971.02.26 Хий Уул
1972 1972.02.15 Мод Мод
1973 1973.02.04. Уул Хий
1974 1974.02.23 Ус Гал
1975 1975.02.12 Огторгуй Шороо
1976 1976.02.01 Төмөр Төмөр
1977 1977.02.19 Шороо Огторгуй
1978 1978.02.08 Гал Ус
1979 1979.02.27 Хий Уул
1980 1980.02.17 Мод Мод
1981 1981.02.05 Уул Хий
1982 1982.02.24 Ус Гал
1983 1983.02.13 Огторгуй Шороо
1984 1984.02.02. Төмөр Төмөр
1985 1985.02.20 Шороо Огторгуй
1986 1986.02.09 Гал Ус
1987 1987.01.30 Хий Уул
1988 1988.02.18 Мод Мод
1989 1989.02.07 Уул Хий
1990 1990.02.26 Ус Гал
1991 1991.02.15 Огторгуй Шороо
1992 1992.02.04. Төмөр Төмөр
1993 1993.02.22 Шороо Огторгуй
1994 1994.02.11 Гал Ус
1995 1995.01.31 Хий Уул
1996 1996.02.19 Мод Мод
1997 1997.02.08 Уул Хий
1998 1998.02.27 Ус Гал
1999 1999.02.17 Огторгуй Шороо
2000 2000.02.05 Төмөр Төмөр
2001 2001.02.24 Шороо Огторгуй
2002 2002.02.13 Гал Ус
2003 2003.02.02 Хий Уул
2004 2004.02.21 Мод Мод
2005 2005.02.09 Уул Хий
2006 2006.01.30 Ус Гал
2007 2007.02.18 Огторгуй Шороо
2008 2008.02.08 Төмөр Төмөр
2009 2009.02.25 Шороо Огторгуй
2010 2010.02.14. Гал Ус
2011 2011.02.03 Хий Уул
2012 2012.02.22 Мод Мод
2013 2013.02.11 Уул Хий
2014 2014.01.31 Ус Гал
2015 2015.02.19 Огторгуй Шороо
2016 2016.02.09 Төмөр Төмөр
2017 2017.02.27 Шороо Огторгуй
2018 2018.02.16 Гал Ус

URL:

Сэтгэгдэл бичих