БАРИМТ: Фортуна, Н.Мөнхбат тэргүүтэй хүмүүс Хөгжлийн банкаар ингэж тогложээ

УИХ дахь МАН-ын бүлгийнхэн Хөгжлийн банкинд хийсэн шалгалтын дүнгийн тайланг олон нийтэд ил болголоо. Шалгалтын дүнд 1.3 их наяд төгрөгийн зөрчилтэй илэрсэн байдаг.

Мөн Хөгжлийн банк 6.9 их наяд төгрөгийн зээл олгосноос 69.6 хувь нь хугацаа хэтэрсэн, 13.8 хувь нь чанаргүй зээл байжээ. Мөн 2017-2019 оны хооронд гаднаас авсан зээлийн эргэн төлөлтөд 3.7 их наядыг төлөх юм байна. Ингэхдээ зээл олгосон аж ахуйн нэгжүүдээс 2.2 их наядыг татан авах ёстой аж.

Мөн улсын төсвөөс эргэн төлөглөх нөхцөлтэйгээр есөн чиглэлийн зээл олгожээ. Тухайлбал, автозам, дэд бүтэц, төмөр зам гэх мэт 371 төсөлд 3.2 их наяд төгрөг зарцуулсан.

Улсын үйлдвэрийн газарт Шинэ төмөр зам, дулааны цахилгаан станцын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх “Амгалан” дулааны станц, “Эрдэнэс Тавантолгой”, Багануурын нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, Геологийн төв лабораторийн хүчин чадлыг нэмэх, ТОСК-ийн санхүүжилт, “Бойнг 767” онгоц худалдан авахад зориулсан найман төрлийн улсын үйлдвэрийн газрын төсөлд олгосон байна.

Түүнчлэн 1.7 их наядыг Хөгжлийн банк 16 төсөлд зарцуулахдаа улсын үйлдвэрийн найм, хувийн найман төсөлд зарцуулсан байна.

Мөн арилжааны банкуудаар дамжуулан нийт зээлийн 17.3 хувь буюу нэг их наяд төгрөгийг 1619 төсөлд олгожээ.

Хэт өндөрг хийгдсэн төслийг харвал

Хөгжлийн банкны албан хаагчдын цалингийн зардал 2011 онд 373.8 сая төгрөг байсан бол 2015 оны жилийн эцсийн байдлаар 4 тэрбум 700 сая төгрөг болж өсчээ.

Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал асан Н.Мөнхбат нь АТГ-т шалгагдаж буй. Тэрбээр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263.2, 264.2-т зааснаар албан тушаалаа урвуулан ашигласан хэргээр шалгагдаж байгаа юм.

Хууль эрхзүйн зөрчлийн хүрээнд 1.3 их наяд төгрөг зарцуулсаныг шалгалтаар тогтоосон талаар манай сайт мэдээлсэн. Тодруулбал,

• Хөрөнгө оруулалтын зардлаа тухайн санхүүжүүлсэн төслийн орлогоос нөхөх байтал Засгийн газрын шийдвэрээр төрийн өмчид уг төслөөр бий болсон дэд бүтцийг худалдан авсан буюу төсөл хэрэгжүүлсэн компанид бий болсон эрсдэлийг төр худалдан авах замаар өөрт шилжүүлэн авсан. Тухайлбал, Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлд Говийн зам ХХК-ийн барьсан авто замыг Эрдэнэс МГЛ ХХК-ийн мэдэлд шилжүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Векселийн хугацаа дуусах үед төлбөрийг хугацаанд нь төлөхгүй байснаас 1.9 тэрбум төгрөгийн алданги хүлээсэн.
• Төсвөөс эргэн төлөгдөх “Эгийн голын усан цахилгаан станц” төслийн үйл ажиллагааны зардлыг хэтрүүлсэн. Зөвхөн цалингийн зардлад 1,484,800 мянган төгрөгийг давхар тооцон санхүүжүүлсэн.
• “Шинэ төмөр зам” төслийн ажлын төсөв, гүйцэтгэлийг харахад хуулийн зөвлөх үйлчилгээнд 3.2 сая ам доллар, техникийн зөвлөх үйлчилгээнд 3.0 сая ам доллар, санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээнд 1.6 сая ам доллар, ХААН банкны зээл, хүүгийн төлбөрт 6.5 сая ам доллар гаргасан. “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ний энэ төслийн нэгжийн санхүүжилт сард дунджаар 120 сая  төгрөг, зээлийн зориулалтад нийцэхгүй гадаад улсад оюутан сургасан гээд 112.6 сая төгрөгийн зардал гаргасан.
• Тавантолгойн цахилгаан станц төслийн техникийн зөвлөх үйлчилгээнд 935 мянган.доллар, санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээнд 729 мянган ам.доллар, хуулийн зөвлөх үйлчилгээнд 1 сая 414 мянган ам.доллар гэх зэргээр өндөр дүнтэй, 2013-2015 оны үйл ажиллагаанд төлөвлөсөн төсвөөс хэт өндөр зардлууд гаргасан.
• Эрдэнэс Тавантолгой ХК-д хуульд заасан шаардлагыг зөрчиж нийт 3 удаа гэрээ байгуулан 250 сая ам.долларын зээл олгосон.
• Амгалан дулааны станцын төсөлд Монгол Улсын 2015 оны төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт орох хүртэл хугацаанд 3 удаагийн гэрээгээр 45.54 сая ам.долларын зээлийн санхүүжилт олгосон.
• Гудамж төслийн хүрээнд зарим ажлууд авто замын барилгын ажлын зураг төсөл хийгдэж дууссаны дараа барилга байгууламжийн зураг төсөлд магадлал хийх экспертийн дүгнэлтийг аваагүй буюу төсөвт өртгийг баталгаажуулахгүйгээр гүйцэтгэх ажлыг эхлүүлсэн. Төсөвт өртөг үндэслэлгүйгээр өссөн.
• Шинэ Яармаг орон сууцны хорооллын санхүүжилтийг Засгийн газар, Улсын Их Хурлын тогтоолгүй гаргасан.
• Хөгжлийн банкны Зээлийн хорооны хурлаар “Монроуд” ХХК-тай “Ажил гүйцэтгэх гэрээ”-г анх 440,0 сая төгрөгөөр байгуулсан боловч гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулан дүнг 1,895,550,885 төгрөг болгон нэмэгдүүлсэн. Гэрээг нэмэгдүүлэх болсон шалтгаан, тооцоолол байхгүй.

Асуудлыг хууль хяналтынхан шалгаж буй. Харин МАН-ын бүлгээс цаашид хууль эрхзүйн орчинг сайжруулахаар ажиллахаар болсоноо мэдэгдээд байгаа юм.

Б.Анир