Эмтэрсэн сэтгэл

-Чи яагаад ийм тэнэг юм бэ? Би чамд хайртай гэж хэлж байна шүү дээ.

-Чи намайг “тэнэг” гэсэн

-Бурхан минь, Би чамд хайртай гэж хэлж байхад чи зөвхөн “тэнэг” гэдэг үгийг л сонслоо гэж үү?

…Өөрийг нь хайрласан л бол “бүх зүйл зөвхөн өөрийнх нь хүссэнээр байх ёстой” гэсэн эрх хэрнээ зөрүүд зан, заримдаа өөрт нь хандсан гэгээлэг сайхан үгнүүдээс санамсаргүй ч юм уу? өхөөрдсөн ч юм уу? хэлбрээр хэлсэн нэгэн “муу” үгийг илүү сонсож тусгаж авахад хүргэдэг байх. Учирлаж аргадсан мянган сайхан үгнүүдийг “хэлэх ёстой” гэсэн бардамхан төрхөөр сонсож өнгөрөөх атлаа, сонсохыг хүсээгүй ганц үгийг ч “газар гээхгүй” шалтаглан туних гомдол хайр сэтгэлийн давалгаанд олонтаа үерлэдэг. Тэр үер нь хожмын олон муу гомдлын улмаас бохирдож, эргээ халин давалгаалах нь бий. Бие биедээ ухаангүй дурласан үедээ залуус сэтгэлийн тэнцвэрээ алдаж, бие биенээ санаатай ч санамсаргүй гомдоодог олон шалтгаануудын нэг нь энэ. Ялимгүй маргаанд ч ялж дийлэх хүслээр үгнээс нь “өө” хайн, илүү хорон үгсийг бодож олон “тургилах нь” хожмын ялагдлынх нь эхлэл болдог. Дараа нь бие биенээ уучлан эвлэрэх авч уруул давж сэтгэлийг нь шархлуулсан тэр үгс цээжний цаанаас “хөндүүрлүүлэх” нь бишгүй. Олон олон хөндүүрлийн дараа сэтгэл “шархалж” эхэлдэг. Сэтгэлийн шарх хожим нь чамд гомдсондоо орхиод явах шалтаг болдог.

Бие биенээ хайрлаж дассан залуус ялимгүй зүйлээс шалтгаалан маргалдахдаа, өмнө нь бие биедээ илэн далангүй учирлаж байсан эмзэг тал дээр нь дарж өвтгөхийг хичээдэг. “Чи өмнө нь тийм байсан биз дээ?” гэж хорыг нь малтан хэлсэн үгс, түүндээ итгэж байсан сэтгэлд цав суулган, газар шидэн хагалсан шаазангийн хэлтэрхий шиг бут үсэрнэ. Хожим нь уучлал гуйн хагарсан шаазанг эвлүүлж наах гээд ч бүтэн болгож чаддаггүй. Хааяадаа ухааруулах гэж учирлахад нь “Үгүй чи тэгж л бодож байгаа шүү дээ?” хэмээн өмнөөс нь дүгнэлт гарган няцаах няцаалт нь өөдөөс нь ойлгуулах гэж учирлаж аргадах сэтгэлдээ хэлхсэн торыг нь тасчиж орхино. “Үнэн” гэж нотлоод байх хэцүү, “үгүй” гэж няцаагаад байх ч хэцүү цөхрөл, аргадаж хэлэх учирлал бүхнийг сэмэлж тасдана. Сэмэрч урагдсан тэр торыг эргүүлээд нөхөх амаргүй, цоо шинэ болохгүйгээс хойш дахиад сэмрэхгүй гэх баталгаа үгүй. Зөвхөн өөрийн хүссэнээрээ байж, хайртай хүнээ дандаа “давж гарах” гэсэн эрх, зөрүүд зан өнөөдөр “жаргалтай” мэт санагдавч маргаашийн зовлонгийн эхлэл болох нь бий. Амьдралд юм бүхэн хязгаартай. Хязгаарыг давах тусам бид жаргалаа зовлон болгодог.

Хүмүүс бие биедээ дурлаж, хайрлах тусмаа хайртай түүнийхээ хуссэн бүхнийг нь биелүүлж баярлуулахыг хичээдэг. Хайртай түүнийхээ баярлаж бахадсан төрхийг өхөөрдөн ажих ямар сайхан гээч. Хүзүүнээс нь зүүгдэн “Баярлалаа хайрт минь. Би чамдаа хязгааргүй хайртай шүү” гэж хэлэхийг сонсож байхдаа зүрх нь хүчтэй цохилж, сэтгэл нь ямар ихээр догдолдог гээч. Амьдралд юм бүхэн “амархан” мэт санагдах мөч магад тэр байх. Хүний хүсэл шуналд хязгаар үгүй. Хайртай хүнээ “гомдоохгүй” гэж биелүүлэх хүсэл ч барагдахгүй. Хамтдаа бус зөвхөн чи л түүний хүслийг биелүүлэн баярлуулж байгаа мөчүүд олон мөчлөгтэй. Анхандаа чамд чин сэтгэлээсээ баярлаж талархаж байсан бол аажимдаа “тийм л байх ёстой” хэмээн үүрэг болгон шаардах болно, алсдаа “үүнийг хийсэнгүй” гэж албадаж дарамтлах болно. Баярласан сэтгэлээс дарамтлан шаардах хүртэл бага бус хугацаа. Сэм сэмээр гомдож, сэмэрч урагдсан сэтгэл нэг л мэдэх дор “хайргүй” болж буйгаа мэдэрдэг. Бид энэ бүхнийг анзаарахгүйгээр олон олон жилийн дараа, тэр мөчид оргилон ундарч байсан хайрын сэтгэл хаана хэзээ “ширгэж” алга болсныг ч ухаардаггүй. Тэгээд юу гэж боддог гээч! “Амьдралд сайхан хайр байдаггүй юм байна”. Өөрөө хаана алдсанаа ч санахгүй.

-Тэнэгхэн минь дээ, би чамдаа маш их хайртай.

-Тэгэлгүй яахав би ч бас чамдаа маш их хайртай.

Хоёулаа ингэж хэлэхэд сайхан сонсогдож байгаа биз? Амьдралын аз жаргалыг хамтдаа бүтээхэд хайрын сэтгэл хэзээ ч сэмэрдэггүй. Бас итгэл хэзээ ч шаазан шиг хагардаггүй. Хүндлэл хэзээ ч хуучирдаггүй. ХАЙР- ХҮНДЛЭЛ-ИТГЭЛ гурав үргэлж хөтлөлцөж явдаг юм даа. Эс тэгвэл…

Г.Галбадрах