Улирлын хүнс гэж юу вэ?

Уламжлалт анагаах ухаанд идээ, ундааг өвчлөх болон эрүүл байхын суурь бөгөөд нэгэнт өвчилсөн хойно нь ч анагаах 4 ерөндгийн нэг гэж үздэг. Өргөн хэрэглээний хоол хүнсээ цаг улиралтай тохируулан хэрэглэх нь маш чухал төдийгүй таны эрүүл амьдрах зайлшгүй нэгэн нөхцөл болно.

Өглөө хоосон байж огт болохгүй, өглөөнийхөө цайг заавал уух хэрэгтэй. Өдрийн хоолоо тохируулан идээд оройн цагаар маш бага бөгөөд шингэхдээ хялбар зүйл идэх хэрэгтэй. Учир нь өглөө хоосон байвал урд өдөр нь амраад хоолоо шингээсэн байгаа ходоод хоосон ажиллавал таны биед сөргөөр нөлөөлнө.

Өдрийн цагт хүний ходоодны шингээх чадвар буюу галын илч нь хамгийн их бадарч байдаг тул сайн идэх хэрэгтэй. Харин оройн цагаар ходоодонд хоол шингэх чадвар нь эрс буурсан байдаг учраас аль болох бага хэмжээгээр , шингэхэд амархан хоол идвэл зохино.

Нэг удаагийнхаа хоолны хэмжээг та сайтар тохируулж идэх хэрэгтэй. Ингэж тохируулахдаа өөрийнхөө ходоодны багтаамжийг 4 хэсэг хуваалаа гэж үзвэл түүнийхээ 2%-д нь хоол, 1%-д нь шингэн уух зүйл буюу ундаа, 1% нь хоосон үлдээлээ гэж бодон идэхэд маш тохиромжтой. Ингэж идвэл таны бие тань ч хөнгөн , сэтгэл санаа тань ч сайхан байх болно. Гэвч шингэхдээ бэрх хүнд чанартай хоолыг хагас цадатлаа, хөнгөн чанартай шингэхдээ хялбарыг цадатлаа ид гэж тэмдэглэсэн байдаг.

Нэг удаа идэхдээ хэтэртлээ цадатлаа идэх, өлссөн үедээ хэтрүүлэн идэх, цангасан үедээ хэтэрхий ихийг уух зэрэг нь  эрүүл мэндэд хортой. Тиймээс тогтмол цагаар тохируулан хооллох хэрэгтэй.

Д/д		Хавар	Зун	Намар	Өвөл
1	Жимс, хүнсний ногоо	Сонгино, лууван, төмс, залуу улаан манжин	Сармис, сонгино, бурам	Вандуй, байцаа, өргөст хэмх, төмс, лууван , алим, тарвас, шинэ ногоо, ногооны зутан , шинэ жимс	Сонгино сармис, залуу улаан манжин
2	Сүү цагаан, идээ	Сарлагийн тараг	Хонь болон ингэний сүү, бяслаг, өрөм, тараг,хуучин тос, шар тос,	Үнээ, ямааны сүү, шинэ тос, айраг , тараг	Шинэ айраг, сүү, ээзгий, бяслаг, зөөхий, өрөм, ааруул, тараг, шар сүү
3	Будаа, гурил	Арвайн гурил	Шар будаа, овъёос, ургамлын тос	Буудайн гурил, цагаан будаа, шар болон ногоон буурцаг	Амуу арвай, хэмхэлсэн арвай
4	Мах	Хонины мах, араатны мах, загасны мах	Адуу, илжиг, тарваганы мах, хонины мах, загасны мах, борц	Ямаа, гахай, үнээний мах, гөрөөсний мах	Хонины мах, гөрөөсний мах , араатны мах , загасны мах
5	Ундаа	Зөгийн балтай ус, буцалсан бүлээн ус, айраг, хар архи	Сүүтэй цай, буцалсан халуун ус, дарс, архи	буцалсан хүйтэн ус, хар цай	Буцалсан бүлээн ус, Сүүтэй цай.

Зарим тохиолдолд хоорондоо зохицохгүй идээг хэрэглэвэл хоол боловсруулах эрхтний эмгэгийг үүсгэдэг төдийгүй энэ нь найруулсан хор адил гэж үздэг. Үүнд:

Тараг – Архи

Загасны мах – Сүү

Жимс – сүү

Буурцаг – Тараг

Мөөг – гичийн тосонд шарах

Зөгийн бал – ургамлын тос

Тос -  хүйтэн ус

Мах – цагаан идээ

Мөн байнга идэж дадуулаагүй идээг ихээр идэж болохгүй гэх мэт.

Суугаа ажилтай хүмүүс, оюутан сурагчид, багш нар завсарлагаанаараа аль болох нийтээрээ дасгал хөдөлгөөн хийх хэрэгтэй.

- Цатгалан байх үедээ хэвтэхгүй байх

- Хоол идээд хөлөрсөн байгаа үедээ салхинд гарахгүй байх

- Хоол идсэнийхээ дараа аль болох хөдөлгөөнтэй байх

- Нойроо алдаж ядраагүй бол өдрийн цагаар унтахгүй байх

- Улиралдаа зөв тохируулж хувцаслах зэрэг нь өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх нэгэн гол нөхцөл болдог.

Ходоодны бадгантай (хий) хүний хэрэглэхэд тохиромжгүй идээ

- Түүхий сүү

- Сарлаг болон үнээний сүү

- Шарсан хайрсан, хүнд тослог хоол

- Халуун ногоо

- Архи

- Түүхий жимс, ногоо

- Хуучирсан, илжирсэн ногоо

- Хэт хүйтэн, хэт халуун хоол хүнс

- Кофе

- Шоколад

- Газтай ундаа, пиво

- Ямааны мах

Хэт даарч хөрч болохгүй, хэт хөлрөлгүй, өдөр унтахгүй байх, аль болох хөдөлгөөн их хийвэл зохино.

Хэрэглэхэд зохистой хоол, хүнс

Хөнгөн, бүлээн чанартай, шингэхдээ амархан хоол, хүнс хэрэглэх хэрэгтэй.

- Хонь , гөрөөсний мах, чонын мах

- Тараг, айраг

- Зөгийн балтай ус, буцалсан ус

- Сонгино

- Мөөг

- Лууван

- Арвайн гурил зэргийг хэрэглэвэл зохино.