Нийтийн тээврийнхэн толгой дээр гарах нь

Хоёр хоногийн өмнө нийтийн тээврийн “Автобус 1”, “Автобус 2”, “Автобус 3” компанийн жолооч, кондукторууд нийлсэн 700 гаруй ажилчид ажил хаяад байна.

Шалтгаан нь цалингаа нэмэгдүүлэх юм. Голоод байгаа цалингийн хэмжээ нь гэвэл кондуктор нь 700-900 мянган төгрөг, жолооч нь 1 сая 100 мянган төгрөгөөс дээшээ байдаг аж.

Тэдний ажил хүнд. Өглөөнөөс орой болтол ажилладаг. Амралт багатай гэж тайлбарладаг. Яг амьдрал дээр улсын компаниудын жолооч, кондукторууд хувийн компаниудын ажилчдаас ачаалал харьцангуй бага байдаг.

Ажилчид ажил хаяах болсон шалтгаанаа тайлбарлахдаа сард 1.5-2.5 сая төгрөгийн орлого төвлөрүүлэх ёстой байдаг бөгөөд энэхүү орлогоо төвлөрүүлж чадахгүй бол цалингаа бүрэн авч чаддаггүй.  Тиймээс цалингийн нэгдсэн тогтолцоотой болж, цаг тухайд нь цалингаа авч байх шаардлагыг хүргүүлээд байгаа юм. Хамгийн чухал нь цалин хөлсийг нэмэх тухай шаардлага юм.Урд нь хэд хэдэн удаа автобусын жолооч, кондукторууд ажил хаялт зарлаж байсан.

Тэр бүгдэд хамгийн ихээр хохирч үлддэг нь жирийн иргэд. Учир нь автобус унаагүй болсон иргэд ажил, хичээлээсээ хоцрох явдал нэлээдгүй гардаг. Үүнээс гадна үнэтэй микро болон хувийн унаанд сууж хэд дахин илүү өртөгөөр зорчдог. Мөн иргэдийн зүгээс нийтийн тээврийн хэрэгслүүд болон жолооч, кондукторуудын үйлчилгээнд хангалтгүй гэсэн дүнг цаг ямагт тавьсаар ирсэн. Жишээлбэл, тогтсон буудалдаа зогсдоггүй, хуваарьт цагаасаа байнга хоцордог, нэг буудал дээр хэт удаан зогсдог, ажилчид нь харилцааны асуудалтай гэх зэргээр байнга шахуу шүүмжүүлдэг. Ядаж л хоёр хоногийн өмнө ажил хаяхадаа албан ёсоор хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл болон иргэдэд мэдээлэл түгээгээгүй юм. Үүнээс болж иргэд ажлын шинэ долоо хоногийн эхний өдөр ихэд бухимдаж байгаагаа автобусны буудлууд дээр зогсож буй иргэд илэрхийлж байсан юм.

Ингээд нийтийн тээврийнхэний ажил хаяалт хоёр хоног үргэлжиллээ. Энэ талаар тодруулахад өчигдрийн байдлаар түр тохиролцоонд хүрч иргэдийг чирэгдүүлэхгүй тулд 70 автобусыг шугаманд явуулсан. Ажил хаялт үргэлжилж байгаа. Одоогийн байдлаар ажилчид гурван талт хэлэлцээр байгуулж цалингийн тогтолцоог өөрчлөж, нэмэгдүүлэхийг шаардсан. Гурван талт хэлэлцээр гэдэг нь нийслэлийн удирдлага, компанийн удирдлага, ажилчдын төлөөлөл болсон үйлдвэрчний эвлэл гэсэн гурван тал хамтарч ажилчдын эрх ашгийг зөрчөөгүй хамтын гэрээг шинээр байгуулах явдал юм.

Үүнтэй зэрэгцэн нэгэн ноцтой, сөрөг мэдээллийг өчигдөр ЦЕГ-аас өгсөн. Тэр нь “Тэнүүн огоо”, “Тулга огоо”, “Тэнүүн дэлгэр” гэсэн автобус компани, аж ахуй нэгжид шалгалт явуулахад он гарснаас хойш эхний дөрвөн сарын байдлаар улсад 1.6 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан байна.Тодруулбал, Нийтийн тээврийн унаагаар үнэ төлбөргүй зорчих эрх бүхий иргэдийн унааны зардал болох нөхөн олговрын мөнгийг нийслэлийн төсвөөс нийтийн тээврийн үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдийн үйлчилгээнд явсан автобусны тоо, рейс нэг бүрийг тусгай тоног төхөөрөмжөөр бүртгэж үүний үндсэн дээр санхүүжилтийг олгодог журамтай. Гэтэл нийтийн тээврийн үйлчилгээ эрхэлдэг нэр бүхий аж ахуйн нэгжүүд нь үйлчилгээнд гараагүй автобусны “МТ-150” төхөөрөмжийг хувийн суудлын автомашинуудад олноор байрлуулан тухайн автобусыг үйлчилгээнд гарсан мэт маршрут, чиглэлд явж, автобусны тоо болон рейс цагийг өсгөх замаар улсад онц их хэмжээний хохирол учруулсан хууль бус үйлдлийг Эрүүгийн цагдаагийн газрын Эдийн Засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтэс илрүүлэн шалгаж байгаа аж.

Үүнтэй холбогдуулан одоогоор дөрвөн иргэнийг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын харьяа цагдах хорин 461 дүгээр ангид саатуулан байцаалт авч байна.

Уг асуудлыг холбогдох байгууллагынхан нь хурдхан шийдэхгүй бол хамгийн ихээр хохирч буй хүмүүс нь иргэд юм.

Г.Бат