Иргэд айдастай амьдарч байна

Нийслэлчүүд бид өглөөхөн охин, хүүгээ үнсээд гарсан аав орой эргэж ирэх эсэх нь эргэлзээтэй, өдөр сургуульдаа явсан сурагч орой ээж, аавдаа эрхлэн наадах нь тодорхойгүй, эрдэм номын мөр хөөсөн оюутан сургуульдаа буцаж сурах нь мэдэгдэхгүй, ээлжийн ажилтай ажилтнууд эргэн ирэх нь бас л тодорхойгүй ийм л нийгэмд амьдарсаар байна. Тэгвэл манай сонинд Сүхбаатар дүүргийн есдүгээр хорооны иргэдээс нэгэн гомдол ирсэн юм. Тэдний гомдоллож буйгаар тухайн нутаг дэвсгэрт хөдөлмөр аюулгүй ажиллагааны дүрэм зөрчсөн, ямар зориулалтаар яах гэж баригдаж байгаа нь үл мэдэгдэх барилга сүндэрлээд удаж байгаа аж. Хамгийн гол нь, тус барилга барилга барих ямар ч стандарт шаардлага хангаагүйн дээр хажуу айлын байшингийн суурийг ухаад ил гаргачихсан гэх.

Түүнчлэн “Хэзээ дээрээс барилгын материал унаад амийг минь авч одох болоо” гэсэн айдастай амьдарч байгааг ч дурдсан юм. Ингээд манай сурвалжлах баг ир гэдээс ирсэн гомдлын дагуу Сүхбаатар дүүргийн есдүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт баригдаж буй тухайн барилгыг зорьсон юм. Биднийг очиход барилгын үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байв. Гэсэн ч хэвлэл, мэдээллийнхэн ирсэн сургаар барилгын ажилчид хийж байсан ажлаа хаячихаад барилгын хашааны үүдэнд байх жижигхэн байшин руугаа явж байгаа харагдлаа. Гэхдээ бид тэдэнтэй урьтаж уулзахыг нэг их яарсангүй. Тус барилгын ойр хавийнх оршин суугчдын гомдол, сэтгэгдлийг сонсохыг чухалчихсан бөгөөд зарим иргэнээс хэдэн асуултад хариулт авсан юм.

Д.Алтанхуяг: Ганц манайх биш бүгд л айдастай амьдарч байна

-Танай гэр яг хажууд нь юм. Энэ барилга хэзээнээс баригдаж эхэлсэн юм бэ?

-Жил гаруйн хугацаа өн гөрч байна. Маш хурдан бариг даж байгаа барилга. Яг энэ газар бол нийс лэлийн дахин төлөвлөлтөд орсон. Гэтэл хувь хүн худалдаж аваад барилга барьж байгаа гэж сонссон. Толгой дээр л барилга баригдаад байх юм. Хавар намрын цагт салхи шороонд барилгын материал, төмөр дээрээс унахгүй гэх ямар ч баталгаа алга. Ганц манайх ч биш, энэ хавийн оршин суугчид бүгд л айдастай өдрийг өнгөрүүлж байна.

-Барилгын ажил явуулж буй компанийн удирдлагуудтай нь уулзсан уу. Тэд ямар зүйл ярьж байх юм бэ?

-Нэг л удаа уулзсан. Уулзахдаа энэ хавийн айлуудын газрыг худалдаж авах юм ярь сан. Гэрээ маягын зүйл хийсэн ч албан ёсоор баталгаажуулаагүй.

-Та нарт албан ёсны барилга барих зөвшөөрлөө үзүүлсэн үү?

-Үгүй.

-Ингэхэд холбогдох газруудад нь хандсан уу?

-Манай хэдээс зарим нэг нь хандсан байх ёстой.

-Шөнө оройн цагаар хүртэл амраадаггүй. Барилгын ажлаа явуулдаг гэж сонссон?

-Зарим шөнө өдөр шиг л ажиллаж байгаа харагддаг. Гэрэл, чийдэнгээ тусгаж байгаад л ажиллана.

-Өмнө нь дээрээс барилгын материал унасан тохиолдол гарсан уу?

-Одоохондоо алга. Гэхдээ унахгүй гэх баталгаагүй. Краных нь эгц доор бид амьдарч байна. Хэзээ дээрээс төмөр унаад ирэх бол гэж бодсоор өдрийг өнгөрүүлдэг гэв. Энэ хавийн иргэдийн олонхи нь ийн ярьж байна. Уг нь ямарваа нэг барилга байгууламжийг явган хүний зам болон авто замаас хааш хаашаа 50 метрийн зайтай барих ёстой гэсэн журам бий. Гэтэл энд 50 метр битгий хэл таван метрийн зай ч үлдээлгүйгээр барилга барьжээ. Үүний тод жишээ нь, тухайн барилгаас нэг метр ч хүрэхгүй зайнд өргөгч кран суулгасан байна. Ингэхдээ айлын байшингийн доод суурийг ухчихсан аж. Ингээд тус айлын эзэн Сүхбаатар дүүргийн есдүгээр хорооны иргэн Э.Бөхбаттай уулзлаа.

Э.Бөхбат: Манай байшингийн суурийг ил гаргаад хаячихсан

-Та энд хэдэн жил амьдарч байна вэ?

-Би энд 30 гаруй ажил амьдарч байна. Сүүлийн жил хагас л амьдрахад хэцүү боллоо. Ямар сайндаа л хүүхдүүдээ өөр тийшээ явуулах вэ дээ.

-Шалтгаан нь?

-Яг хажууд барилгын ажил явагдаад байхаар хэцүү юм. Жаахан хүүхдүүд хашаандаа ч чөлөөтэй тоглож болохгүй. Хэзээ дээрээс юм унаад ирэх бол гэж бодохоор л байж сууж чаддаггүй.

-Хүүхдүүдээ өөр газар руу явуулчихаад энд хэнтэйгээ байгаа юм вэ?

-Хөгшинтэйгээ л байна.

-Барилгын ажил явуулж байгаа нэрээр танай байшингийн сууринаас ухчихсан харагдлаа. Энэ тухай барилгын компанийн удирдлагуудтай нь уулзаж хэлсэн үү?

-Харин тийм. Манай байшингийн суурийг ил гаргаад хаячихсан. Краны суурийг хийхдээ л ухчихсан юм. Харин ерөөсөө уулзаж өгөхгүй юм. Зугтаад байдаг юм уу, дарга нар байхгүй л гэх юм.

-Утас нь бий биз дээ. Залгаж үзэв үү?

-Үзсэн. Утсаа огт авдаггүй. Туслан гүйцэтгэгч гэдэг залуутай нь л нэг удаа уулзсан. Нэр нь Шинэсар гэсэн байх аа.

-Тэгээд юу гэж байх юм бэ?

-Танай газрыг худалдаж авна л гэсэн. Одоо хэр нь таг байна.

-Дээрээс ямар нэгэн зүйл уналаа гэхэд танай хашаанд л унахаар харагдаж байна?

-Тийм. Ямар сайндаа ач, зээ нараа өөр тийшээ явуулах вэ дээ.

-Таныг мэргэжлийн хяналтын байгууллагад өргөдөл гаргасан ч хүлээж аваагүй гэсэн. Үнэн үү?

-Очиж учир байдлаа хэлсэн. Тэгсэн “Одоохондоо наад барилгыг чинь мэдэхгүй байна. Өргөдлөө доор өгчих” гэж байсан Өргөдлийн маань дагуу шалгаж, цэгцэлж өгөх байлгүй дээ.

Бид хоёрын яриа ийнхүү өндөрлөв. Энэ мэтчилэн оршин суугчидтай уулзсаныхаа дараа тус барилга руу нэвтрэв. Биднийг хашаанд нь ороход тав, зургаан залуу угтлаа. Учир байдлаа эвтэйхэн тайлбарласан ч авч хэлэлцээгүй тул асуухыг хүссэн зүйлээ шууд л асууж орхив. Ингээд тухайн барилгын ажлыг гардан гүйцэтгэж буй “Угалз холдинг” компанийн талбайн даамал

Н.Төмөрбаатараас дараах зүйлийг тодруулсан юм.

Н.Төмөрбаатар: Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа хангаж эхлээд байна

-Танайх ямар зориулалтаар барилга барьж байгаа юм бол. Зөвшөөрөл бий юу?

-Байгаа. “Компьютер центр” оффис үйлчилгээний зориулалтаар барилга барьж байна.

-Танай барилгыг харахад хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг огт хангаагүй байна?

-Одоохондоо барилгын ажил эхлээгүй байна. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал хангахад юу шаардлагатай тэр бүгдийг л хийх гэж байна.

-Барилгын ажил энэ сарын 1-нээс эхэлсэн гэсэн. Тэгэхээр өнөөдрийг хүртэл хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа хангаагүй ажилласан болж таарах нь ээ?

-Тийм.

-Шөнийн цагаар ажилладаг гэсэн үү?

-Үгүй.

-Ажилладаг л гэсэн дээ?

-Тийм зүйл байхгүй.

-Энэ хавийнхаа оршин суугаа иргэдийн аюулгүй байдлыг яагаад хангаагүй юм бэ?

-Аюулгүй байдлаа хангах гээд л ажил хийж байна. Тороо татахаас эхлүүлээд л. Яах вэ, гурван давхар тутамд хийгдэх ёстой л доо. Тэр заалтынх нь дагуу яг хийх гээд л байж байна.

-Найман давхар баригдчихаад байхад нэг ч хийгдээгүй байна шүү дээ?

-Эхнээс нь бүх зүйл хийгдэж байна.

-Айлтай зэрэгцүүлээд кран босгох эрх зүйн орчин бий юу?

-Мэдэхгүй. Нарийн учрыг нь сайн мэдэхгүй байна.

-Барилга барих гэж байна гээд айлын байшингийн суурийг ухаад хаячихсан байна шүү дээ. Үүнийгээ юу гэж тайлбарлах уу?

-Тэр чинь краны өөрийнх нь суурь.

-Краны суурь гээд айлын эзэмшил газарт, бүр байшингийнх нь суурийг ухаж болдог юм уу?

-Манай краны суурь байрлалсан газарт байгаа айл тухайн үед амьдарч байгаагүй. Барилгын угсралт эхлэхээс өмнө бэлтгэл ажил явагдаж байна. Бүх л зүйлд аюулгүй үүднээс хандаж бэлтгэл ажлаа хийж байна гэж хэлээд байгаа юм биш үү.

-Уучлаарай. Оршин суугчдын аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах вэ?

-Харин бодитоор хийгээд эхэлж байна. Бүгдийг нь л ялгаагүй хийнэ шүү дээ.

-Хэзээ хийх юм бэ?

-Хийнэ ээ хийнэ. Бид бүх л хамгаалалтын ажлаа хийж эхэлж байна.

-Танай кран энэ сарын 1-нээс ажиллаад эхэлсэн гэж байгаа. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл ямар ч хамгаалалт хийгдээгүй байна?

-Краныхаа аюулгүй байдлыг хангах үүднээс мэргэжлийн байгууллагад хянуулсан. Бүх зүйл ном журмынхаа дагуу явагдсан.

-Энэ хугацаанд хүний амь нас эрсдсэн бол яах вэ?

-Бид зарим оршин суугчийг өөр газарт нүүлгэсэн. Түрээсийн байшинд амьдруулж байгаа. Ингэж ажилласан.

-Мэргэжлийн хяналтын газраас энд барилга баригдаж байгааг мэдэхгүй байна лээ. Дахин асууя. Барилга барих зөвшөөрөл бий юу?

-Байлгүй яах вэ, бүх зүйл хуулийн дагуу явагдаж байгаа. Бид аюулгүй байдлыг нь хангана. Тэр үед нь ирээд шалгахгүй юу.

Ингээд бид тухайн барилгыг зөвшөөрөлтэй эсэх, хөдөлмөрийн аюулгүй байдалд нь хэрхэн хяналт тавьж байгааг тодруулахаар нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрыг зорив. Тус газрын Хөдөлмөр нийгмийн хамгаалалын хяналтын хэлтсийн дарга И.Баттөгстэй уулзахад “Наад барилгын чинь тухай сая л мэдлээ. Өөрөөр хэлбэл, өнөөдөр/өчигдөр/ иргэдээс гомдол ирж байна. Маргааш/өнөөдөр/тухайн барилгад албан ёсоор шалгалт хийнэ. Шалгалтаа хийснийхээ дараа мэдээлэл өгөх боломжтой” гэх тайлбар өгсөн юм. Албаныхны хэлж буйгаар тус барилга өнгөрсөн оны III улирлаас эхлэн баригдаж эхэлсэн бөгөөд энэ оныIII улиралд ашиглалтад орох аж.

Ингэхдээ 12850 м.кв талбайг хамарсан бөгөөд барилгын ерөнхий гүйцэтгэгчээр “Сартком” компани ажиллаж байгаа бөгөөд Р.Сарантуяа гэх эмэгтэйн захиалгаар оффисын зориулалттай 14 давхар барилга барихаар төлөвлөжээ. Харамсалтай нь, барилга баригдаж эхэлсэн өдрөөсөө хэл ам дагуулж, ойр хавийн оршин суугаа иргэдийн амь насанд ийнхүү заналхийлэх болсон байна.