Огноо: 2015/1/26 11:32:42

Аль Жазера: Монголын баялгийг гадаадын компаниуд мөлжиж байна

Монголын эдийн засаг хөгжихийн хэрээр саятнуудын тоо өссөн ч энэ бүхнээс юу үлдэж хоцров? Нийслэл Улаанбаатарт сүндэрлэн боссон өндөр барилгуудын ард сүүдэр нуугдаж байна. Иргэдийн амьжиргаа дээшилсэн гэж байгаа ч Монголын хүн амын гуравны нэг нь ядуу амьдардаг. Зөвлөлтийн задралаас капитализмд гэрлийн хурдаар шилжсэний тод жишээ нь бизнесийн цар хүрээ нь зочид буудал, супермаркетаас барилгын салбарт өргөжин тэлж буй Монголын тэргүүн баячуудын нэг Цэрэнжигмэдийн Дагвадорж, түүний ах Ганбаатар нар юм. Гэвч шинэ Монголын капитализм хүн бүрт ээлтэй бус байна.

Улаанбаатарын захад амьдардаг нэгэн ганц бие өрх толгойлсон эх хүүхдүүдийнхээ өдөр тутмын хоол хүнсийг олох гэж зүдэрдэг. Хөдөөнөөс хот руу шилжин ирсэн энэ эмэгтэйн амьдралд үнийн өсөлт шууд нөлөөлжээ. Тэрбээр одоо хүүхдийнхээ хамт хандивын байгууллагуудын гарыг харан сууж байна. Гэхдээ тэр ганцаараа биш юм. Монголын эдийн засгийн өсөлтийн ард элит хүрээнийхнээс бусад хүмүүс үлдэж хоцорчээ.

30 хүрэхгүй жилийн хугацаанд Монгол хөдөө аж ахуйд суурилсан социализмаас зах зээлийн эдийн засагт шилжжээ. Хувийн салбарууд хөгжин цэцэглэж, глобалчлал асар их өөрчлөлтийг авчирсан байна. “Манай жижиг мухлагуудад талх, сахараас өөр юу ч үгүй байсан. Шилжилт маш хурдан явагдсан” гэж Монголын баячуудын нэг Дагвадорж тайлбарлав. Хотод амьдралын шинэ хэрэглээ гарч ирж, хөдөөнөөс хот руу чиглэсэн их нүүдэл тасрахгүй байна. Гурван сая хүрэхгүй хүн амынх нь тал хэсэг нь нийслэлдээ амьдардаг. Нүүдэлчин амьдралдаа дадаж хэвшсэн малчид өндөр цалинтай ажил хайж хотод ирдэг. Гэвч баян, хоосны ялгаа туйлдаа хүрлээ.

Жил бүр 50 гаруй мянган хүн нийслэлд ирдэг боловч ажлын байр тогтвортой бус, цалин хөлс нь амьжиргааны түвшинтэй харьцуулахад доогуур байна. Шинэ Монголын амьдралд дасан зохицсон, хувцасны дизайнер мэргэжилтэй Туул хэмээх бүсгүй сайн хандивын байгууллага ажиллуулдаг ажээ. Түүн шиг хүмүүсийн гарыг харж суугаа Монголчууд цөөнгүй. Энд “Ядуурал, архидалт газар авлаа” гэж Туул ярив.

Тэгш бус байдал газар авсан нь уул уурхайн тэсрэлттэй холбоотой гэж хүмүүс шүүмжилдэг. Монголын эрдэс баялгийн асар их нөөцийг гадаадын компаниуд мөлжиж байхад цөөн хэдэн баячууд алт, зэс, ураны уурхайн үр шимийг хүртжээ.

Энэхүү үзэл санаа нь рок оддын нэг болох Амраа тэргүүтэй үндэсний үзэлтнүүдийг бий болгожээ. Түүний дуунууд Монголын баялгаас ашиг хүртэж буй гадаадынхны тухай байдаг бөгөөд тоглолтыг хүмүүс олноороо үздэг. Үүний хажуугаар Монголын баялаг түүхт уламжлал орчин үежилтийн нөлөөгөөр замхрах аюулд оржээ.

http://www.aljazeera.com/programmes/101east/2014/09/out-steppe-201491151115262994.html

URL: