Цөлийг хүн төрөлхтөнд ашиг тустай болгохын төлөө хамтдаа зүтгэцгээе

Гурван өдрийн турш хуран цугласан эрдэмтэн мэргэд хамтдаа ярилцан, ногоон гайхамшгийг бүтээсэн Хөвчийн цөлийн засаглалын загвар, технологи нь олон улсад дахин нэр хүндтэй болж, цөлжилтийн аюулд өртсөн бүс нутгуудад итгэл найдвар олж авах боломжийг олголоо.

“Хөвчийн загвар нь газрын доройтлыг арилгахын зэрэгцээ баялаг бүтээж, ногоон боломжуудыг бий болгож, нийгэм эдийн засгийн бусад үр өгөөжийг авчрах бодит жишээ юм” гэж НҮБ-ын Аюулгүй байдлын тухай Байгууллагын гүйцэтгэх нарийн бичгийн даргын орлогч Андре Лиа Меса Мурильо нээлтийн үеэр хэлсэн үгэндээ онцолжээ.

Энэ 3 хоногийн хугацаанд “Цөлийн биологийн олон янз байдлыг хамгаалах, нөөцийн зохистой ашиглалт”, “элсэн шуургааас урьдчилан сэргийлэх, элсний шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хяналт” болон “Уул, гол мөрөн, ой мод, талбай, нуур, өвсний системтэй засаглал” зэрэг сэдвээр гүнзгий хэлэлцүүлэг өрнүүлж, туршлагаа хуваалцаж, дотоод, гадаадын 300 гаруй мэргэжилтэн, эрдэмтэн судлаачид анхаарлаа хандууллаа. Цөлжилт нь хүн төрөлхтний оршин тогтнох, хөгжил, эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд нөлөөлж буй дэлхий нийтийн асуудал юм. Эдгээр экологийн томоохон асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд олон улсын хамтын нийгэмлэг НҮБ-ын цөлжилттэй тэмцэх конвенцийг хэрэгжүүлэхэд хамтран ажиллах ёстой. Бодлогын яриа хэлэлцээ хийж, мэдээлэл солилцож, цөлжилт, ган гачиг, түүнээс үүдэлтэй элс, тоосны гамшгийг хамтдаа даван туулж, шинжлэх ухаан, технологийг ашиглан элсний хяналтыг удирдан чиглүүлж, тогтвортой хөгжлийг ахиулж, хүн төрөлхтний хамтын ирээдүйтэй хамтын нийгэмлэгийг хамтдаа байгуулах хэрэгтэй.

Эдүгээ дэлхийн нийт газар нутгийн гуравны нэгийг элсэн цөл эзэлж байгаа нь улс орон, бүс нутгийн гуравны хоёр, дэлхийн хүн амын тавны нэгийн оршин тогтнох, хөгжилд заналхийлж байна. Цөлжилт бол бүх хүн төрөлхтний нийтлэг сорилт бөгөөд цөлжилттэй тэмцэх нь дэлхийн тогтвортой хөгжил, олон улсын хамтын нийгэмлэгийн нийтлэг хүлээлтэд хүрэх зайлшгүй сонголт гэж хэлж болно. Энэ оны 06-р сард ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ши Жиньпин Өвөр Монголд ажиллахдаа “Хүн төрөлхтөн оршин тогтнож, илүү сайн хөгжихийг хүсэж байвал цөлжилтөөс урьдчилан сэргийлж, тэмцэх ёстой” гэж онцолсон юм.

Элсэн шуурга нь улсын хил хязгааргүй. Үүнтэй холбоотой тоосны эх үүсвэр, хүчтэй салхи, тогтворгүй агаар мандлын эргэлт нь хүн төрөлхтний нийтлэг аюул, нийтлэг дайсан юм. Сахарын цөлөөс үүссэн элсэн шуурга Европт тархаж, Зүүн хойд Азийн элсэн шуурга нь Монгол Улс болон Хятад., мөн салхины дагуу зүүн зүг рүү явж, Япон, Өмнөд Солонгос, Номхон далайн хойд бүс нутагт нөлөөлнө.

Цөлжилтийн асуудал дэлхий дахинд тулгараад байгаа тул цөлжилтөөс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх асуудлыг тусад нь авч үзэх боломжгүй, алсын хараа, цогц үзэл баримтлалыг бий болгож, уул ус, гол мөрний системтэй засаглалыг баримтлах ёстой. Шинжлэх ухаан, технологийн инноваци, тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлалыг бий болгож, экологийг нөхөн сэргээх гол технологийг судлах, хөгжүүлэхэд анхаарч, экологи болон үйлдвэрлэлийг хоёуланг нь хэрэгжүүлж, хүн төрөлхтний хамтын ирээдүйн хамтын нийгэмлэгийн мэдрэмжийг бий болгож, хамтын нийгэмлэгийн үзэл санааг баримтлах шаардлагатай байна.

Цөлийг хянах үйл явцад олон бэрхшээл тулгардаг ч цөлийн биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах, нөөцийг зохистой ашиглах замаар хүн төрөлхтөн цөлийг өөрчилж, цөлийг ашиглаж, цөлжсөн бүс нутагт тогтвортой хөгжлийг бий болгож чадна.

Mengcao Ecological Environment (Group) ХХК-ийг үүсгэн байгуулагч Ван Жаомин тухайн бүс нутагт ямар ургамал ургах нь тухайн газар нутгаас тодорхойлогддог гэж үздэг. Цөлжилтийг нөхөн сэргээхэд шинжлэх ухаан, технологи шаардлагатай бөгөөд хамгийн чухал нь унаган ургамал, тэр дундаа ургамлын харьцаа, үржлийн асуудлыг шийдвэрлэх шаардлагатай. Мэнцао Хөххотод байгуулсан үр хөврөлийн нөөцийн төвд 60 мянган ширхэг үр хөврөлийн нөөцийг хадгалж, цөлжилт, эвдэрсэн бэлчээрийг экологийн нөхөн сэргээлтэд зориулан эх төрөл зүйлээр хангасан байна.

Цөлжилттэй тэмцэхэд систем, хөрөнгө, технологи, усны эх үүсвэр гэсэн дөрвөн саад бэрхшээлийг даван туулах хэрэгтэй. Төв засгаас эхлээд орон нутгийн засаг захиргаа хүртэл цөлжилттэй тэмцэх тогтолцоо, бодлого, тууштай үйл ажиллагаа явуулж байна. Үүний зэрэгцээ тэргүүлэгч аж ахуйн нэгжүүдийг нэвтрүүлэхийг дэмжиж байна. Аж ахуйн нэгжүүдийг хөдөлгөх замаар хөрөнгө оруулалт, технологи, усны эх үүсвэрийн асуудалд ололт амжилт гаргасан.

Бээжингийн Их Сургуулийн профессор Тү Пэнфэй хэлэхдээ “Хөвчийн цөлийг хянах практик нь зөвхөн элсний хяналтыг бий болгосноор цөлжилтийн тогтвортой хяналтыг хэрэгжүүлж, цөл нь хүн төрөлхтөнд үр өгөөжөө өгөх болно гэдгийг харуулж байна”.

Тэрээр баруун бүсийн экологийн бүтээн байгуулалтыг дэмжихийн тулд элсэн газар нутагт Хятадын уламжлалт эмийн ургамлыг хөгжүүлэхийг зөвлөв. Чихэр өвс, хунчир, цистанхе зэрэг Хятадын эмийн ургамал нь цөлийн чухал ургамал бөгөөд элсэн цөлийн экологийг сайжруулаад зогсохгүй эдийн засгийн үр өгөөжөө өгөх боломжтой гэжээ. Давхар нүүрстөрөгчийн цаана фотоволтайкаар цөлжилттэй тэмцэх асуудал хурцаар тавигдаж байна. Хятадын ургамлын гаралтай эм тариаг фотоволтайктай хослуулснаар хоёр дахин үр ашиг хүртэх болно.

Чуулга өндөрлөлөө. Форумд оролцсон зочид цөлжилтөөс урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх талаар нэгдсэн ойлголт, санаа, мэргэн ухааныг дэлхийн өнцөг булан бүрт хүргэж, цөлийг хүн төрөлхтөнд үр өгөөжтэй болгохын төлөө хүн бүр хамтран ажиллах болно.