МОНГОЛ, ХЯТАДЫН СЭТГҮҮЛЧДИЙН УУЛЗАЛТ АМЖИЛТТАЙ БОЛСОН

МОНЦАМЭ агентлагийн дарга Т.Баасансүрэнтэй ярилцлаа.
-Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийн дээд хэмжээний П форум Хөх хотод болж та бүгд оролцоод иржээ. Ямар асуудал хэлэлцэв, манайхнаас олон хүн оролцов уу?
-БНХАУ-ын Төрийн Зөвлөлийн 6 дугаар газар, ӨМӨЗО-ны Ардын засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албанаас Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийн дээд хэмжээний П форумыг Хөх хотноо өнгөрсөн долоо хоногт зохион байгууллаа. МҮОНРТ, МОНЦАМЭ агентлаг, Монголын сонины болон сайтуудын холбоо, төвийн зарим телевиз, сониныг төлөөлж манайхаас 20 хүн оролцов.
Энэ уулзалт форум бол монгол, хятадын сэтгүүлчид хоорондын Хөх хотод зохиогдож байгаа хоёр дахь томоохон арга хэмжээ юм. Хэрэв 2011 оны 8 дугаар сард Улаанбаатар хотноо цөлжилтийн эсрэг тэм­цэх асуудлаар зохион байгуулсан монгол, хятадын сэтгүүлчдийн хам­тарсан форумыг нэмбэл Монгол, Хятадын сэтгүүлчдийн гурав дахь удаагийн санал солилцох уулзалт.
Монгол, Хятад хоёр улс бол хөрш зэргэлдээ орших улс орнууд. Хөрш орнуудын хувьд, түүний дотор мөнхийн хөрш улсуудын сэт­гүүлчдийн байгууллага, хэв­лэл мэдээллийн хэрэгслүүд, сурвалж­лагчид сэтгүүлчдийн хооронд ярьж хөөрөх, харилцан санал солилцох, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх зайлшгүй шаардлага бий. Хөх хотод болсон форумын ажиллагаа ч үүнд чиглэгдлээ. Аль аль талаас тав таван илтгэл тавьж хэлэлцүүлсэн.
-Таныг үндсэн гол илтгэлийн нэгийг тавьсан гэж сонссон. Юуг илтгэлдээ онцолж хэлэв?
-Тиймээ, би “Монгол Улсын хэв­лэл мэдээллийн үүсэл хөгжил, өнөө­гийн байдал ба Монгол, Хятадын сэтгүүлчид хоорондын харил­цаа, хамтын ажиллагааг хөгжүү­лэх зарим санал бодол” сэдэвт илтгэл тавьсан. Монгол Улсын хэвлэл мэ­дээллийн үүсэл хөгжил, түүний өнөөгийн байдлын талаар Хятад нөхөддөө товч боловч мэдээлэл өгч, Монгол Хятадын сэтгүүлчид хоорондын харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд чиглэсэн зарим асуудлаар санал бодлоо хуваалцлаа.
Бидний өвөг дээдэс, монголын дэвшилт үзэлтэй сэхээтнүүд 1913 оны 3 дугаар сарын 6-нд нийслэл Хүрээнд “Шинэ толь хэмээх бичиг” сонины анхны дугаарыг хэвлэн гаргаснаар Монголд үндэсний хэв­лэл мэдээллийн түүх эхэлснийг онцолж, их соён гэгээрүүлэгч эр­дэмтэн Жамсраны Цэвээн энэ со­нины анхны эрхлэгчээр ажиллаж байсан бөгөөд тэр хүн тухайн үед Өвөрмонголд бас хүрэлцэн ирж угсаатны зүй, домог туульс судалж байсныг сануулсан. Өвөрмонголын эрдэмтэд, судлаачид, сэтгүүлчид энэ тухай сайн мэддэг юм билээ. Ордос дахь музейд их эрдэмтэн Ж.Цэвээний зураг байхыг олж үзсэн. Эрдэм шинжилгээний судалгааны өгүүлэл нь ч мөн монгол хэл дээр тэнд хадгалаастай байна лээ.
Өнөөдөр Монгол Улсад улсын бүртгэлтэй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн тоо хоёр мянгаас хол давж, өдөр тутмын 17 со­нин гарч, телевизийн 80 гаруй суваг, радио, FM-ийн 40 гаруй хэрэгсэл байгааг, эдгээр хэвлэл, мэдээллийн газруудад 3 мянга гаруй хүн ажиллаж, МУИС болон бусад 18 их, дээд сургуульд сэтгүүлчийн мэргэжлээр боловсон хүчин бэлтгэж байгааг үзэг нэгт хятад, өвөрмонгол нөхөддөө мэдээлсэн.
Ерэн онд Монголд бол­сон ардчилсан хувьс­галын үр дүнд чөлөөт хэвлэл мэдээлэл жинхэнэ утгаа­раа бүрэлдэн төлөвших бо­дит бололцоо бүрдсэнийг онцолсон.
-Монгол, Хятадын хэвлэл мэдээллийн салбар, сэтгүүлчдийн харилцаа, хамтын ажиллагаа өнөөдөр ямархуу түвшинд байдаг юм бэ? Энэ талаар санал солилцов уу?
-Санал солилцолгүй яахав. Мон­гол Улсын Сэтгүүлч­дийн Нэгдсэн Эвлэл, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Ар­дын Засгийн газрын Хэвлэл мэдээл­лийн албатай хэв­лэл мэдээллийн салбарт харилцаа, хамтын ажил­лагааг хөгжүүлэх тухай байгуул­сан хэлэлцээрийн заалтууд ам­жилт­тай хэрэгжиж байна. Мон­голын сэтгүүлчдийн нэгдсэн эв­лэл, Бүх хятадын Сэтгүүлчдийн ний­гэм­лэгийн хооронд хамтын ажил­лагаа­ны хэлэлцээр байгуулахаар хоёр тал санал нэгдэж ирэх онд Бээ­жин хотноо гарын үсэг зурахаар тохиролцоод байгаа билээ. Эдгээр гэрээ хэлэлцээр нь Монгол Улс, БНХАУ-ын Хэвлэл мэдээллийн газрууд, хоёр улсын сэтгүүлчдийн харилцаа, хамтын ажил­лагааг хөг­жүүлэхэд чухал нөлөө үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна.
Хөрш зэргэлдээх Монгол Улс, БНХАУ-ын Хэвлэл мэдээллийн бай­­гууллагуудын хооронд тогт­сон уламж­лалт харилцааг улам бэх­жүүлж ХХI зуунд шинэ утга агуул­­гаар баяжуулах явдал чухал юм. Манай хоёр улсын мэдээллийн байгууллага МОНЦАМЭ, Синьхуа агентлагууд хамтын ажиллагааны гэрээтэй бө­гөөд олон жилийн турш үр бү­тээл­тэй хамтран ажиллаж байна. Өндөр дээд хэмжээнд төлөөлөг­чид харилцан айлчлуулах, сэтгүүл­чид солилцох, хоёр агентлагийн сэтгүүлчдийн сурвалжлах тойрон аяллыг хилийн районуудаар хамтран зохион байгуулах, харилцан үйл ажиллагааны туршлага судлах зэр­гээр ажилладаг. 2011 оны 6 ду­гаар сард Улаанбаатар хотноо зохион байгуулсан Ази, Номхон далайн улс ор­нуудын мэдээллийн агентлагуу­дын нэгдсэн байгууллага-ОАНА-гийн Гүйцэтгэх Зөвлөлийн 33 дугаар хуралдаан, мөн оны 7 дугаар сард болсон МОНЦАМЭ агентлагийн 90 жилийн ойд Синьхуа агентлаг өөрийн өргөн бүрэл­дэхүүнтэй төлөөлөгчдийг орол­цуулсанд гүн талархалтай бай­гаагаа бас илэрхийлсэн. Дэлхийд үйл ажиллагааны цар хүрээгээрээ айргийн тавд багтдаг Синьхуа агентлагийн 80 жилийн ой 2011 оны 11 дүгээр сарын 7-нд болох гэж байгааг тохиолдуулан МОНЦАМЭ агентлагийнхаа нийт хамт олны нэрийн өмнөөс баяр хүргэж, амжилт хүссэн болно.
Сүүлийн жилүүдэд манай хоёр улсын өдөр тутмын сонин хэв­лэлүүд, зарим мэдээллийн хэрэгс­лийн хооронд ажил хэрэгч харил­цаа холбоо тогтож байна. Ялан­гуяа Монгол Улс, БНХАУ-ын хил орч­мын аймаг, мужуудын хэвлэл мэ­дээллийн салбарынхан харилцан айлчилдаг, хамтран ажилладаг, үйл ажиллагааны туршлага судалдаг болсныг талархан тэмдэглэсэн дээ. Энэ бүхэн нь Монгол Улс, БНХАУ, манай хоёр ард түмний харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд тус нэмэр болж байгаа юм.
-Хөрш зэргэлдээх Монгол, Хятад хоёр улсын хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд, сэтгүүлчдийн харилцаа, хамтын ажиллагаа амжилттай хөгжин бэхжиж байгаа юм байна. Үйл ажиллагааны тогтож хэвшсэн тодорхой арга хэлбэрүүд байна уу?
-Монгол, Хятадын хэвлэл мэдээл­лийн байгууллагуудад хамтын ажил­лагааны хуримтлуулсан туршлага багагүй бий гэж хэлмээр байна.
Энэ нь, нэгд хөрш зэргэлдээх хоёр улсын нийгэм, эдийн зас­гийн амьдралын талаарх мэдээ мэ­дээллийг өдөр тутам харилцан солилцох, хоёрт тодорхой сэдвээр санал солилцох уулзалт, зөвлөл­гөөн зохион байгуулах, хэвлэл мэ­дээллийн газруудын удирдлагын түвшинд форум зохиох, гуравт ижил төстэй хэвлэл мэдээллийн газруу­дын хооронд шууд харилцаа хол­боо тогтоож хамтын ажиллагааны гэрээ хэлэлцээр байгуулж ажиллах, дөрөвт хил залгаа аймаг, мужийн хэвлэл мэдээллийн салбаруудын хооронд харилцааг хөгжүүлж хамт­ран ажиллах, тавд сэтгүүлч болов­сон хүчин бэлтгэж байгаа их, дээд сургуулийн сэтгүүл зүйн эрдэмтэн багш нарыг харилцан солилцох, туршлага судлах, зургаад сэтгүүл зүй, хэвлэл мэдээллийн чиглэлээр зохиогдож байгаа олон улсын хэм­жээний хурал, зөвлөлгөөн, дээд хэмжээний уулзалтад төлөөлөгч­дөө илгээж харилцан сонирхсон асуудлаар санал солилцох, шаард­лагатай гэж үзвэл бие биеийг дэм­жих зэрэг хэлбэрээр илрэн гарч байна.
Уламжлалт харилцааны эдгээр арга хэлбэрийг цаашид хадгалан үргэлжлүүлж, ажил хэрэгч шинэ шинэ агуулгаар баяжуулж хөгжүү­лэхэд аль аль талаас анхаарч ажил­лах нь зүйтэй юм гэсэн санааг бид тойрч ярилцлаа. Хоёр тал санал нэг­тэй байсан шүү.
-Хятадын тал та нарыг бүтээн байгуулалттайгаа танилцуулсан байлгүй. Уншигчиддаа юуг сонирхуулж хэлмээр байна?
-Биднийг Өвөрмонголын бү­тээн байгуулалттай танилцуулж, БНХАУ-ын хамгийн өмнөд Хайнань мужид зочлуулсан. Сэтгүүлчдийн хөдөлмөрт бусад мэргэжлээс ялга­рах нэг өвөрмөц онцлог бий. Сэт­гүүлчид бол үзсэн харсан бүх­нээ түмэн олон уншигч, үзэгч, сон­согчиддоо өргөн барьж, үнэн бодитойгоор мэдээлэн сурталчилж байдаг. Энэ утгаараа улс орнууд, ард түмнүүдийг хооронд нь ойртуулж, ойлголцуулж шинэ шинэ зүйлсийг танин мэдүүлж байдаг билээ.
Мон­голын сэтгүүлчдийн энэ удаагийн багийнхан ч мөн ялгаагүй эх орон­доо ганзага дүүрэн олзтой эр­гэж ирсэн. Хөгжин цэцэглэж бай­гаа БНХАУ, ӨМӨЗО, Хайнань мужийн талаар нэг биш аян замын тэм­дэглэл, сурвалжлага бичин ний­тэлж, нэвтрүүлж түмэн олны хүртээл болгох байхаа гэж бодож байна. Би өөрөө мөн адил энэ үйлсэд оролцо­но. Аян замын тэмдэглэл бичнэ. Тэр­хүү тэмдэглэлээр уншигчидтай­гаа сэтгэгдлээ илүү дэлгэрэнгүй хуваалцъя.
Ш.Болд